Escalatie eurocrisis is voorkomen, oplossing nog niet bereikt

• 2011-10-27
• Geldzaken & handel

Dankzij het akkoord dat de leiders van de eurozone vannacht bereikten, lijkt een escalatie van de eurocrisis voorkomen. Van een overtuigende oplossing van de crisis is nog geen sprake, meent Europees parlementslid Bart Staes (Groen!). Daarvoor bevat het akkoord teveel losse eindjes en zwakke plekken.

"De Europese regeringsleiders hebben vannacht wederom tijd gekocht tot in ieder geval de G20 top van begin november", concludeert Staes. "Die tijd zullen ze moeten benutten om de crisis echt op te lossen, de banken veiliger te maken, de financiële markten in te tomen en de fundamenten van de euro te verstevigen."
Staes: “Een escalatie van de eurocrisis lijkt voorkomen, maar de brand is nog niet helemaal geblust. Een goede uitwerking voor structurele oplossingen ontbreekt nog. Er moet niet alleen naar de korte termijn gekeken worden. Gebruik deze tijd voor een politiek bestuur in Brussel, een aanpak van de financiële sector en een stevig duurzaam Europees hervormings- en investeringspakket dat perspectief op groei kan bieden.”

Veel van de genomen besluiten, zoals die over de vergroting van het ‘blusvermogen’ van het euronoodfonds EFSF en de versterking van het economisch bestuur van de eurozone, moeten nog een concrete invulling krijgen. "Het blusvermogen van het noodfonds wordt vergroot, maar een sterk waterkanon of 'big bazooka' is het nog niet", adus Staes.

Volgens Staes krijgen de Grieken wat lucht, doordat de staatsschuld met 50% van het BNP daalt, maar nog onvoldoende perspectief: "Een staatsschuldquote van 120 procent in 2020, waar de regeringsleiders op mikken, is nog steeds fors (het dubbele van de Europese norm). Bovendien is onvoldoende duidelijk hoe het land daar zal geraken. Ook is niet helder hoe de 30 miljard euro die lidstaten voorzien voor vermindering van de Griekse schuld precies wordt georganiseerd: via garanties voor nieuw schuldpapier of afschrijving van Griekse staatsobligaties in handen van de lidstaten of de ECB?”

“Een en ander maakt het des te belangrijker om het ineen schrompelen van de Griekse economie te stoppen met een Marshallplan voor groene en sociale investeringen. Daarover zijn vannacht helaas geen nieuwe afspraken gemaakt. De regeringsleiders blijven steken in een afgezaagd en mislukt discours van louter besparingen. Het veelbelovende Heliosproject, dat beoogt om Griekenland tot topleverancier van zonne-energie te maken, wordt wel aangestipt in de slotverklaring van de regeringsleiders, maar niet expliciet gesteund. Van een Europese Green New Deal is nog steeds geen sprake.”

Het is onvoldoende zeker dat deze afspraken het overslaan van de Griekse brand naar andere eurolanden als Italië zal tegengaan. De hervormingsplannen van brokkenpiloot Berlusconi zijn nog lang geen werkelijkheid. Het is onzeker of voldoende private beleggers mee zullen doen aan de vrijwillige afschrijving op de Griekse schulden. Staes: "Als bijvoorbeeld Berlusconi zijn hervormingsbeloftes niet nakomt, kunnen de financiële markten maar al te snel weer gaan twijfelen aan het blusvermogen van het noodfonds. Het was veel overtuigender geweest als de EFSF was gaan samenwerken met de Europese Centrale Bank, die onbeperkt liquiditeit kan verschaffen. Helaas is deze optie voor Duitsland nog steeds taboe. Daarmee blijft de onzekerheid over de bereidheid van de eurolanden om de muntunie overeind te houden voortbestaan."

De overeengekomen herkapitalisering van de banken van 106 miljard euro is het minimum minimorum. In het geval van Dexia was de voorziene kapitaalbuffer van 9% onvoldoende geweest. Als banken deels gered worden met publiek geld, moet er Europees beleid komen om het bestuur en beheer van financiële instellingen zo te regelen dat niet langer de winsten geprivatiseerd en de schulden genationaliseerd worden.
Staes wijst er tevens op dat de eerste positieve reacties op de beurzen slechts ten dele te danken zijn aan de besluitvaardigheid van de regeringsleiders. "Even belangrijk is de verklaring, gisteren, van toekomstig bankpresident Draghi dat de ECB klaar blijft staan om staatsobligaties van probleemlanden op te kopen en dat al doet. Dat toont aan dat de ECB onmisbaar is bij het blussen van de eurobrand."

Om toekomstige schuldencrises te voorkomen moet de monetaire unie worden aangevuld met een economische unie, zo stellen nu ook de regeringsleiders. "Maar het valt op dat de passages in de slotverklaring niets bevatten over fiscale harmonisatie in de EU (bijvoorbeeld de 25 % vennootschapsbelasting) of de mogelijke uitgifte van euro obligaties. Ook valt op dat de tekst in de slotverklaring over de coördinerende rol van de Europese Raad en de Eurogroep veel gedetailleerder zijn dan die over de rol van de Europese Commissie", aldus Staes. “Maar die laatste zal een rol moeten kunnen spelen om de stap te kunnen zetten van besloten onderonsjes van regeringsleiders, naar democratisch gecontroleerd beleid."