Babisgate is een cynisch voorbeeld van gebrek aan politieke verantwoording 

• 2019-06-03
• Voeding & landbouw Sociaal beleid Geldzaken & handel

De Tsjechische liberale premier Andrej Babiš heeft zich schuldig gemaakt aan belangenvermenging door als leidend politicus miljoenen euro aan Europese subsidies aan zichzelf uit te keren. Als belanghebbende van Agrofert, het grootste landbouwbedrijf van het land, is hij tevens de grootste ontvanger van Europese subsidies. Dat blijkt nu definitief uit een auditrapport van de Europese Commissie, dat pas na de Europese verkiezingen uitlekte. Europees parlementslid Bart Staes (Groen) reageert scherp: “Het is goed dat dit nieuwe 71 pagina’s tellende audit-rapport voor eens en voor altijd bevestigt wat we eigenlijk al wisten sinds december 2018. Babis heeft een enorm belangenconflict, en deze miljardair gebruikt de EU als een persoonlijke bancontactapparaat of ATM-machine waaruit hij miljoenen subsidies haalt. Subsidies waarover hij als regeringsleider ook nog eens mee kan onderhandelen aan de vergadertafels van de Europese instellingen. Tegelijkertijd beukt deze ‘Tsjechische Trump’ via zijn opgekochte media in op de waarden van de Europese Unie.”

Staes: “Het is ook ronduit schandalig dat de Europese Commissie het rapport bewust pas in de week na de Europese verkiezingen naar de Tsjechische overheid heeft gestuurd. De partij van Babis haalde een fikse score, ondanks alle schandalen en protesten en kan daarmee de liberale ALDE-fractie van Guy Verhofstadt en president Macron versterken. Verhofstadt heeft tot nu toe altijd weggedoken in deze kwestie. Het is tijd dat ook hij ter verantwoording wordt geroepen. Hoe kan hij de EU en Europese waarden verdedigen, de christendemocraten aanvallen wegens Hongarije, de sociaaldemocraten vanwege Roemenië, de ECR-fractie vanwege Polen en tegelijkertijd blind zijn voor dit majeure democratische probleem in eigen rang? Als er iets binnen de eigen liberale politieke familie gebeurt, wordt het plots muisstil. Hypocrisie? Neen, wel cynische machtspolitiek die de EU als een kanker aanvreet."

“Dat Babiš zijn middelvinger opsteekt naar de eis van de Europese Commissie waarbij Agrofert aangemaand wordt 17 miljoen terug te betalen aan het EU- budget toont eens te meer aan dat deze man het ambt van minister of premier onwaardig is,” aldus Staes. “Babis probeert nu net als de Hongaarse president Orban de schuld toe te schrijven aan de Europese elites en de Brusselse eurocraten die zogenaamd het Tsjechische volk en hem zelf aanvallen. Dat is natuurlijk pure onzin. Honderdduizenden Tsjechen menen dat hij moet opstappen. Bovendien rondde de Tsjechische politie in april 2018 een onderzoek af over het fraudeschandaal rond ‘Stork's Nest’ waarbij tientallen miljoenen Europese subsidies gemoeid zijn. De politiediensten adviseerden de openbare aanklager zes mensen waaronder Babiš en diens vrouw te vervolgen.”

“Iedereen is onschuldig tot hij veroordeeld is, maar de geur van machtsmisbruik en corruptie rond Babis wordt echt ondraaglijk. In december 2018 kregen we documenten van de juridische dienst van de Europese Commissie die glashelder waren: er is sprake van belangenverstrengeling omdat Agrofert, de multinational van Babis, miljoenen aan EU-subsidies ontvangt en Babis Agrifert nog zelf bestuurt."

Staes wijst erop dat de ontwikkelingen in Polen, Roemenië, Hongarije, Malta en Tsjechië aantonen hoe belangrijk het versterken en bewaken van de democratische werking in de EU zelf is. Staes: “NGO’s en burgerinitiatieven die de Europese waarden uitdragen, moeten daarom financieel ondersteund worden in hun werk. Op initiatief van de Groenen wordt dat nu vastgelegd in de meerjarenbegroting van de EU. De Europese democratie en rechtsstaat komen steeds verder onder druk te staan. In sommige staten maken regerende partijen misbruik van hun positie en breken ze de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht af. Daarnaast werken ze corruptie verder in de hand en perken ze het cruciale werk van NGO’s en journalisten verder in. Daar moeten we dringend tegen optreden.”

NGO’s spelen een cruciale rol in het controleren van de politiek en de regering ten behoeve van de burgers. Zij dragen bij aan het waarborgen van Europese waarden zoals een onafhankelijke rechtsgang, vrije pers en gelijkheid in de samenleving. NGO’s vervullen daarmee een essentiële functie in het behoud van een vrije democratie. Staes: “Het is doodnormaal dat de EU subsidies verstrekt aan NGO’s buiten Europa, die zich inzetten voor democratische opbouw in hun land. Langzamerhand is dat nu ook nodig voor NGO’s in EU-lidstaten waar het maatschappelijk middenveld de mond gesnoerd wordt. Zo zien we in Hongarije een heksenjacht tegen organisaties die donaties van buiten Hongarije krijgen. Of organisaties die in welke vorm dan ook hulp bieden aan vluchtelingen, waaronder Amnesty International en Human Rights Watch.”

De Europese Commissie heeft Hongarije voor de rechter gedaagd wegens deze ophitsing/wetgeving. Staes: "In Hongarije worden organisaties doelwit van haatcampagnes. Door ze in diskrediet te brengen, leidt de regering de aandacht van de burger af van de daadwerkelijke problemen in het land. Zo duwt Hongarije organisaties in een hoek en heeft deze wetgeving een afschrikkende werking op hun functioneren. Daarom is het belangrijk dat we nu ingrijpen. We moeten investeren in de weerbaarheid van onze Europese samenleving."

Het Europees Parlement wil ruim 1 miljard Euro in de begroting reserveren voor deze doeleinden. Dat bedrag moet nog onderhandeld worden met de Raad van ministers. Naast dit voorstel, ligt er een andere wet op de onderhandelingstafel. Die wet moet ervoor zorgen dat regeringen die het niet nauw nemen met de rechtsstaat het recht wordt ontnomen de EU-subsidies zelf te beheren. De Europese Commissie moet in voorkomend geval het beheer van deze middelen zelf in handen nemen zonder inmenging van de betrokken corrupte politici of administraties.

PRAKTISCH

Het rapport van de Europese Commissie kunt u hier raadplegen.