Pesticiden rapport Staes met ruime meerderheid goedgekeurd 

• 2019-01-16
• Voeding & landbouw Gezondheid & consumenten Milieu & dierenwelzijn Geldzaken & handel Europa in de wereld

Het eindrapport over pesticiden van co-rapporteur Bart Staes, Europees parlementslid (Groen), werd vandaag met een grote meerderheid goedgekeurd door het Europees Parlement. Staes is erg verheugd over het resultaat van zijn goede samenwerking met co-rapporteur, de Duitse christendemocraat Norbert Lins en de steun van collega's van de meeste andere politieke groepen: “Hiermee geeft het Europees Parlement een duidelijk advies aan de Europese Commissie én aan de lidstaten om de Europese toelatingsprocedures te verbeteren en uiterst onverkwikkelijke controverses als die rond de substantie glyfosaat in de toekomst te vermijden.”

Het rapport is het resultaat van het negen maanden durende mandaat van de speciale commissie over de autorisatieprocedure van pesticiden (PEST*). De PEST-commissie werd, op vraag van de Groene fractie op 6 maart officieel opgericht, na goedkeuring door een meerderheid van het Europees Parlement. Deze commissie onderzocht de tekortkomingen die opdoken in de glyfosaat-discussie en de ‘Monsanto Papers’ van de jongste jaren.

Staes feliciteert Europese burgers en de civiele samenleving die massaal van zich lieten horen tijdens de glyfosaat saga: “Er was onder andere het Europees Burgerinitiatief Stop Glyfosaat dat ruim een miljoen handtekeningen verzamelde. Eén van de eisen was de Europese autorisatieprocedure tegen het licht houden. We laten vandaag zien dat Europese instellingen wel degelijk naar burgers kunnen luisteren, mits een beetje politieke wil. Ook laten we zien dat een groen parlementslid in staat is om een compromis te vinden met een christendemocraat ondanks verschillen in visie over hoe het met landbouw verder moet. Een politiek belangrijk signaal in tijden van polarisering en populisme.” 

Hoewel de Europese pesticiden-wetgeving tot de beste van de wereld behoort, kan het beter, meent Staes: “Zowel de Europese wetgeving over pesticiden (verordening 1107/2009) als de implementatie ervan, moeten beter. Dat kan onder andere door een grotere transparantie tijdens de evaluatieprocedure - zowel de actieve substanties als de producten - én door de industrie minder zwaar te laten wegen op het wetenschappelijke proces.”

"Het goedgekeurde PEST-rapport stelt onder andere dat de wetenschappelijke en maatschappelijke controverse die ontstond door de glyfo-saga nog steeds niet is opgelost en vraagt aan het ‘Scientific Advice Mechanism’ om als een soort van wetenschappelijke mediator alle bestaande studies over de relatie tussen kanker en glyfosaat nog eens tegen het licht te houden. Gisteren nog lieten we met een nieuwe studie zien dat de Duitse autoriteiten essentiële onderdelen van hun glyfosaat beoordelingsdossier plagieerden van de glyfosaat producerende bedrijven, waaronder Monsanto. Het Duitse instituut BfR, dat instond voor de hernieuwde evaluatie van glyfosaat eind 2017, pleegde plagiaat op grote schaal. De in onafhankelijke studies bewezen schadelijkheid voor mensen, werden op basis van de analyses van het bedrijfsleven, verenigd in de Glyphosate Task Force (GTF), simpelweg van tafel geveegd.”

Staes: “Het EP zegt nu ook dat het gedaan moet zijn met het “copy & pasten” van analyses, uitgevoerd en beschreven door de industrie, die klakkeloos worden overgenomen door de nationale instanties. Wij wilden de rol van de industrie bij het maken van de analyses nog veel meer inperken, maar daar vond ik geen overeenstemming met Lins.”

Het rapport pleit voor meer transparantie, bijvoorbeeld door het publiek maken van alle studies die worden gebruikt bij de beoordeling van chemische substanties door de European Food Safety Authority (EFSA) en ook door een betere monitoring nadat producten op de markt zijn toegelaten. 

"Het EP pleit er ook voor dat publiek toegankelijke, peer reviewde studies tijdens de evaluatieprocedure evenveel gewicht krijgen als studies van de industrie en belanghebbenden. Als we het vertrouwen in de Europese instellingen willen herstellen, moeten de betrokken agentschappen de door hen gebruikte studies en de onderliggende data openbaar en toegankelijk maken. Geheimhouding leidt nergens toe en voedt enkel het vermoeden dat er belangenconflicten zijn en dat Bayer-Monsanto’s wensen belangrijker zijn dan die van de Europese burgers", stelt Staes.

Vier groene parlementsleden waaronder Staes trokken in 2017 naar het Europees Hof van Justitie in Luxemburg om openbaarmaking van tientallen van die studies te eisen. De uitspraak van het EHJ vindt plaats op 7 maart.  

Staes: “Als het aan ons ligt, mogen bedrijven niet langer zélf uitkiezen door welke lidstaat zij hun substantie laten onderzoeken. Die keuze moet de Europese Commissie maken. Er moeten ook wettelijk verplichte, Europese maatregelen komen voor het beperken van de risico’s bij het gebruik van pesticiden. Dat moet niet langer alleen aan de lidstaten overgelaten worden.”

Staes kreeg van de Europese Commissie de toezegging dat het PEST-rapport zal meewegen bij de momenteel lopende herziening van de Europese pesticiden-wetgeving en zo zal bijdragen tot een betere beoordeling van zowel nieuwe substanties als de samengestelde producten. Pesticiden bestaan altijd uit de actieve stof, vermengd met allerlei additieven. Het cocktail-effect en de toxiciteit op langere termijn van die producten wordt niet tot onvoldoende onderzocht en dat moet dus veranderen, stelt het PEST-rapport.

Staes: “Dit moet écht veranderen, gezien de systematische blootstelling van mens en milieu aan deze producten. We willen dat de biodiversiteit als een factor van belang wordt meegewogen in de risicobeoordeling van dit soort middelen.”

Het PEST rapport in enkele aanbevelingen:

• Volledige testen van alle actieve substanties 
• Volledige testen van pesticiden als product, inclusief de cumulatieve effecten
• Sterkere maatregelen omtrent risico-management door de Europese Commissie
• Volledige transparantie voor studies die worden gebruikt bij de evaluatie
• Versterken van onafhankelijkheid en vermijden van belangenconflicten
• Verbod op pesticiden gebruik in publieke plaatsen (parken, crèches, ziekenhuizen, enz)
• Respecteren van deadlines (om zo ‘technische verlenging’ van de vergunning van een product te vermijden)
• In acht nemen van kwetsbare groepen bij evaluatie
• Verminderen van aantal dierproeven
• Betere en openbare statistieken over gebruik pesticiden in lidstaten
• Verdere actie tegen gebruik van neonicotinoiden die bewezen dodelijk zijn voor bijen en andere bestuivers.
• Beter toezicht op mogelijk misbruik door lidstaten van derogaties op basis van artikel 53 (van pesticiden-wetgeving), zoals België deze week deed voor neonics voor suikerbieten.

*Het rapport werd vandaag goedgekeurd met 525 stemmen voor, 66 tegen en 72 onthoudingen.