Pak belastingontduiking door multinationals in arme landen aan

• 2011-01-26
• Ontwikkelings samenwerking Geldzaken & handel

Multinationals die actief zijn in ontwikkelingslanden, mogen niet langer hun winsten manipuleren om belastingen te ontwijken. Dat stelt de commissie Ontwikkelingssamenwerking van het Europees Parlement. Die keurde vandaag een reeks voorstellen goed van de groene rapporteur Eva Joly om illegale geldstromen en kapitaalvlucht uit ontwikkelingslanden tegen te gaan. "Een zeer noodzakelijke eerste stap om de strijd tegen armoede structureel aan te pakken," reageert Europees parlementslid en lid van de commissie ontwikkelingssamenwerking, Bart Staes (Groen!).

De enorme geldstroom die uit ontwikkelingslanden verdwijnt, is zeven keer groter dan het totaalbedrag dat zij aan ontwikkelingshulp ontvangen. Dat bleek vorig jaar uit een onderzoek in opdracht van de Noorse regering. Eén van de oorzaken is belastingontwijking door multinationals.

Internationaal opererende bedrijven brengen bijvoorbeeld kunstmatig hoge prijzen in rekening aan hun vestigingen in arme landen voor geleverde goederen of diensten, waardoor de winsten aldaar verdampen. De winsten worden op papier geboekt in landen waar de multinationals nauwelijks of geen belasting hoeven betalen. "Dat is op zich niet illegaal, maar wel immoreel. Het heeft zware consequenties voor miljoenen mensen in ontwikkelingslanden, " aldus Staes.

“Rijke landen pakken met de ene hand af wat ze met de andere geven,” constateert Staes, lid van de commissie Ontwikkelingssamenwerking. “Zo wordt het bijzonder moeilijk om de millenniumdoelstellingen, de door de Verenigde Naties afgesproken doelen voor armoedebestrijding, te bereiken. Ik ben dan ook blij met de steun voor het voorstel van mijn fractiegenoot Joly, om belastingontwijking op een breed front aan te pakken. Er bestaan overigens al Europese regels over de internationale standaarden voor jaarrekeningen van bedrijven."

Het rapport van Joly eist ook meer actie tegen belastingparadijzen en tegen het wegsluizen van inkomsten uit corruptie. Staes benadrukt dat conventionele ontwikkelingshulp geen bijdrage kan leveren aan het uitroeien van wereldwijde armoede, zolang er binnen de G20, de OESO en de EU geen ambitieuze maatregelen worden getroffen om belastingparadijzen en schadelijke belastingconstructies aan te pakken.

Daarnaast moet de Europese Unie meer steun geven aan belastingdiensten in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld bij het invoeren van een inkomstenbelasting die de rijken zwaarder belast dan de armen. Staes: "De belastingstelsels in veel arme landen worden gekenmerkt door een zeer smalle belastingbasis, belastingvrijstelling voor de elite, omvangrijke inkomsten van natuurlijke hulpbronnen die niet worden gemeld, en omvangrijke illegale geldstromen in verband met massale belastingontduiking."

“Het heffen van belasting is niet alleen van belang voor armoedebestrijding, maar ook voor democratisering. Burgers in ontwikkelingslanden zullen hun bestuurders eerder afrekenen op de besteding van de overheidsbegroting als zij daar zelf aan meebetalen”, aldus Staes.

“De vloek die rust op landen met veel natuurlijke hulpbronnen is dan ook dat de regeringen zoveel inkomsten krijgen uit de verkoop ervan, dat zij geen belasting hoeven te vragen van hun burgers”, vervolgt Staes. “Daardoor wordt hen ook te weinig om rekenschap gevraagd over de besteding van de inkomsten uit de winning van olie of mineralen. Terecht vraagt Joly steun voor internationale initiatieven om de transparantie van deze inkomsten te vergroten.”