Persberichten

AA
Jaarlijks Blunderboek van de Europese Rekenkamer | Voor het eerst sinds 1994 een beter en zorgvuldiger beheer van de Europese middelen


De Europese Rekenkamer stelde vanmorgen in de commissie Begrotingscontrole van het Europees Parlement het “Jaarverslag over het begrotingsjaar 2016” voor, ook wel ‘het Blunderboek’ genoemd. Voor de eerste keer sinds 1994 is de Europese Rekenkamer in staat een (gedeeltelijke) betrouwbaarheidsverklaring af te leveren. De aanhoudende druk van het Europees Parlement en de antifraudecommissie van het EP lijkt eindelijk te leiden tot een meer efficiënt beheer van Europees beleid dat gefinancierd wordt met het geld van de belastingbetaler. Maar niet alles is rozengeur en maneschijn, meent Bart Staes (Groen). Hij overloopt enkele punten.

Het globaal aantal ontdekte fouten bedraagt nu 3,1 %. Vorig jaar was dat nog 3,8 %. Het is een resultaat dat nog beter is dan het kleinste percentage ooit: 3.3 % in 2009.

Speciaal aan het verslag van dit jaar is dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen enerzijds “Op rechten gebaseerde betalingen” en “Betalingen ter vergoeding van kosten”.

Op rechten gebaseerde betalingen betreffen ongeveer de helft van de in 2016 gecontroleerde uitgaven, m.n. de rechtstreekse steun aan landbouwers en het grootste deel van de bestedingen in het kader van de natuurlijke hulpbronnen. De foutenmarge bedraagt daar 1,7 %.

Betalingen ter vergoeding van kosten worden uitbetaald aan begunstigden die kosten hebben gemaakt die met EU-gelden worden vergoed. Net daar liggen de hoogste foutenmarges. Plattelandsontwikkeling, Milieu, Klimaatactie en Visserij staan in voor een foutenpercentage van 4,9 %. Vorig jaar was het foutenpercentage op deze beleidsterreinen nog 6,2 %. Het beleidsterrein Economische, Sociale en Territoriale cohesie heeft een foutenpercentage van 4,8 % is het vastgestelde aantal fouten en onregelmatigheden nu 4,8 %. Ook hier zien we een dalende trend in vergelijking met de vorige Rekenkamerverslagen.

Foutenpercentage versus fraude

Het Rekenkamerverslag geeft geen schatting van het werkelijke fraudepercentage. Fraude is bewuste misleiding om een voordeel te verkrijgen. Het foutenpercentage van 3,1 % is dus GEEN graadmeter voor fraude, NOCH VOOR ondoelmatigheid of verspilling. Het betreft WEL een schatting van het geld dat niet uitbetaald had moeten worden, omdat het niet in overeenstemming met de toepasselijke wet- en regelgeving werd gebruikt.

Wel wordt meegegeven dat op duizend gecontroleerde projecten er 11 omwille van een vermoeden van fraude voor verder onderzoek naar de antifraude-eenheid OLAF werden gestuurd. Daarbovenop stuurde de Rekenkamer ook vijf andere zaken naar OLAF. Die 5 gevallen van vermoedelijke fraude werden aangebracht door het publiek.

Staes: “Interessant om weten is dat de gevallen van vermoedelijke fraude die tussen 2010 en 2016 werden gemeld aan OLAF, leidden tot 67 onderzoeken, waarvan er 16 nog lopen. In 28 van de 51 afgeronde onderzoeken werd aanbevolen geld terug te vorderen en gerechtelijke stappen te overwegen voor een som van in totaal 247 miljoen euro. Ik wil nu weten hoeveel van die 247 miljoen ook daadwerkelijk teruggevorderd werd.”

Fraude is vanuit het oogpunt van goed bestuur en dalend vertrouwen in de EU gewoon onaanvaardbaar. Het is koren op de molen van de eurosceptici en extreemrechts die overigens deze ochtend voor de zoveelste keer schitterden door afwezigheid. Ze schreeuwen en tieren, maar zijn niet geïnteresseerd in het voeren van het debat, laat staan het voorstellen van oplossingen. Onzorgvuldig financieel beheer kan onder geen beding goed gepraat worden. Het verslag van de Rekenkamer is dan ook voor de zoveelste keer een oproep tot actie.

Oproep tot actie

Tachtig procent van alle Europese gelden wordt beheerd door de Europese Commissie in samenwerking met de administraties van de Lidstaten en de Regionale overheden. Het betreft Regionaal beleid en stadsontwikkeling (Regionaal en Cohesiefonds), Sociaal en Werkgelegenheidsbeleid (Sociaal Fonds), Natuurlijke hulpbronnen (Landbouwgarantiefonds, Fonds Plattelandsontwikkeling, Visserijfonds en LIFE-programma voor milieu).

Staes: "Het is positief vast te stellen dat zonder de corrigerende maatregelen van de lidstaten en de Europese Commissie het algemeen geschatte foutenpercentage niet 3,1 % maar 4,3 % zou geweest zijn. Maar het kan nog beter!  De lidstaten beschikken bij de overgrote meerderheid van de ontdekte fouten over voldoende informatie om fouten zelf te ontdekken.  Als deze informatie was gebruikt dan zou het geschatte foutenpercentage voor de totale bestedingen voor Economische, Sociale en Territoriale Cohesie en voor Europa als wereldspeler onder de drempel van 2 % hebben gelegen.”

Aan de schandpaal nagelen

Het Rekenkamerverslag gaat verder op de weg van “Naming and Shaming”. En dat is een goede zaak. Telkens er iets fout gaat, krijgt “Europa” de schuld van gemors met belastinggeld. De antifraudecommissie van het Europees Parlement moet dan ook de Ministers van Financiën van de lidstaten (en in voorkomend geval de Regio’s) uitnodigen voor een confrontatie en een gesprek over deze ontoelaatbare praktijken in hun landen. De politieke verantwoordelijkheid moet liggen waar ze ligt.

Het Hongarije van Orban

Een zeer duidelijk voorbeeld is Hongarije, dat met 25 miljard euro (tussen 2014 en 2020) de op twee na grootste subsidieslurper van alle lidstaten en per capita zelfs het meeste EU-geld per inwoner krijgt.  Niettemin springt Hongarije zeer slordig om met dat geld.

Staes: “Ik lees ook in dit Rekenkamerverslag talloze gedocumenteerde voorbeelden van wanbeheer, fraude, corruptie. Een recent bezoek van de commissie Begrotingscontrole aan Hongarije wees in dezelfde richting. De Europese instellingen reageren veel te laks op deze gang van zaken. Tel daarbij dat Europees dictator en president Orban zijn middelvinger opsteekt naar Europese burgerrechten en fundamentele waarden en regels en je hebt een politiek probleem van de eerste orde.”

Twee voorbeelden: de Rekenkamer meldt ondermeer problemen bij betalingen aan een landbouwonderneming in Hongarije voor de aankoop van machines. Ze troffen overtuigend bewijs aan waaruit bleek dat de begunstigde gelieerd was aan het bedrijf dat de machines leverde. Volgens de nationale wetgeving is hierdoor de gehele betaling niet-subsidiabel, wat leidt tot een foutenpercentage van 100 %.

Een andere begunstigde van een project in Hongarije (uitbreiding van een afvalwaterzuiveringsinstallatie) wijzigde de overeenkomst na ondertekening daarvan ingrijpend zonder de procedure opnieuw te starten. Dergelijke wijzigingen zijn in strijd met de regels inzake overheidsopdrachten.

Bij het gedeeld beheer blijft het probleem dat de lidstaten er vooral op uit zijn het hen toegekende geld te besteden, ongeacht de kwaliteit van de projecten. Staes: "Die praktijk moet verdwijnen. De EU is er niet om zomaar eender welk project te financieren, maar moet erop toezien dat de bestede middelen een meerwaarde bieden. "Value for money" moet een leidend begrip worden. Dat blijkt ook uit de controles door de Rekenkamer. De EU moet haar geld beter investeren. Zij moet ervoor zorgen dat haar investeringen beter aansluiten op haar prioriteiten, dat er eenvoudigere regels worden vastgelegd om resultaten te behalen en dat middelen doelmatiger worden beheerd."

“Ik roep de Commissie op inderdaad serieuze druk te zetten op de lidstaten om tot actie over te gaan. Idealiter moeten de ministers van financiën jaarlijks een “Verklaring van goed bestuur” afleveren, zoals enkele lidstaten al doen. Dat bevat een overzicht van welke Europese gelden naar hun land vloeien en in welke beleidsterreinen dat geld besteed wordt, hoe de interne controle op de besteding van de middelen verloopt en welke garanties er zijn dat het foutenpercentage zo goed als nul is. Wanneer er nadien toch fouten vastgesteld worden, kan de betrokken politicus op zijn verantwoordelijkheid worden aangesproken. Ook dat is naming en shaming. Wellicht is het de enige manier om de lidstaten ertoe te dwingen hun verantwoordelijkheid te nemen,” aldus Staes.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?