Europese PNR: 28 nationale databases met vluchtgegevens bewijzen veiligheid geen dienst

• 2016-04-14
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Europa in de wereld

Bart Staes, Europees parlementslid (Groen) blijft gekant tegen de voorstellen voor het opzetten van een Europees PNR-systeem waarover het Europees parlement vandaag stemt. Staes: “Na de aanslagen in Brussel bleek dat de Europese inlichtingendiensten faalden omdat ze informatie niet uitwisselden. Om nu in reactie daarop voor ieder land een aparte database met vluchtgegevens op te zetten, is volstrekt absurd.”

Staes: “Het jarenlang opslaan van alle vluchtgegevens in Europa is een peperdure schijnoplossing in de strijd tegen criminaliteit en terrorisme. Wij steken de miljoenen voor zo'n PNR-systeem veel liever in iets dat heeft bewezen effectief te zijn: betere Europese samenwerking tussen politie- en justitiediensten.”

Staes wijst erop dat er in Parijs en Brussel sprake was van 'home grown' terrorisme. “De aanslagplegers in Parijs en Brussel groeiden gewoon op in onze gemeenschappen”, constateert Staes. Er was veel informatie voorhanden, maar die werd door slechte samenwerking niet gebruikt. Onderzoeken tonen keer op keer aan dat echt politiewerk op straat en in de wijk veel effectiever is dan het weer meer opslaan van persoonlijke gegevens. Staes: "Zoals Groen altijd heeft gezegd: als je een speld in een hooiberg zoekt, moet je niet meer hooi creëren."

De wet zoals die nu voorligt gaat om alle vluchten binnen Europa en vanuit Europa: het weekendje weg van Brussel naar Praag, of de zomervakantie van Charleroi naar Portugal. Staes: “Vaak bepleiten politici van traditionele partijen wel dat natuurlijk privacy van burgers belangrijk is. Maar uiteindelijk keuren ze in tijden van aanslagen dan toch uiterst ingrijpende wetgeving goed. Mocht die nog nut hebben, kun je nog een afweging maken, maar PNR is niet effectief."  

Ondanks dat de commissie Burgerlijke Vrijheden van het Europees parlement al in 2013 het voorstel om alle gegevens van Europese vliegtuigpassagiers op te slaan naar de prullenbak verwees, dook het voorstel na de aanslagen in Parijs weer op. Staes: "Ik stel vast dat veel van mijn collega politici op dat soort emotionele momenten stoer beginnen doen en daadkracht willen uitstralen. Vanuit menselijk perspectief begrijpelijk, maar daarom niet verstandig. Mag ik daarom de uitspraak van liberaal Karel De Gucht van afgelopen weekend in herinnering brengen: "Alle vrijheid die we nu opgeven, krijgen we nooit meer terug"."  

Want terwijl de effectiviteit van het systeem niet kan worden aangetoond betekent het wél een grote inbreuk op de privacy van alle Europeanen. De 28 aparte, want nationale, systemen zouden naar schatting vijfhonderd miljoen euro gaan kosten.

Staes vreest dat 28 losse nationale databases er juist voor zorgen dat er meer 'losse eindjes' ontstaan en dat ze meer mankracht weghalen bij het traditionele opsporingswerk. En dat is nou precies waar keer op keer blijkt dat het aan schort bij de bestrijding van terrorisme. 

Een vergelijkbaar voorstel om passagiersgegevens over vluchten naar Canada op te slaan, ligt nog voor bij de Europese rechters van het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Bij de recente behandeling van die zaak, zag het er naar uit dat het Hof een streep door die overeenkomst zal halen. Staes noemt het daarom opmerkelijk dat de EU-landen en grote politieke partijen binnen het Europees parlement zo'n ongelofelijke druk achter de EU-PNR-wetgeving zetten, zonder het oordeel van de Europese rechter af te wachten. Dat oordeel zal er zeer waarschijnlijk evenwel pas komen na het Brexit-referendum in Groot-Brittannië.  

Ook de Europese wetgeving om telecomgegevens op te slaan werd jaren geleden in een sneltreinvaart aangenomen. Inmiddels oordeelde het Europese Hof dat die Europese bewaarplicht in strijd is met onze privacy-rechten en wordt de wet met terugwerkende kracht afgeschaft. “We kunnen verwachten dat hetzelfde zal gebeuren met het massaal opslaan van vluchtgegevens. Dat centrumrechts dus vandaag EU-PNR wil goedkeuren is in plaats van daadkrachtig beleid, ondoordacht beleid. ”, aldus Staes.