"EU moet geen nieuw akkoord met tabaksgigant PMI afsluiten"

• 2016-03-09
• Sociaal beleid Gezondheid & consumenten Geldzaken & handel Europa in de wereld

Een grote meerderheid van de Europese parlementsleden (1) vindt dat het intussen controversiële akkoord met tabaksgigant Philip Morris International (PMI) niet vernieuwd, noch verlengd moet worden (2). Dat staat in een resolutie die vandaag is goedgekeurd. Europees parlementslid Bart Staes (Groen) die het dossier al jaren volgt en de resolutie initieerde, reageert tevreden: 'Dit is een belangrijk politiek signaal aan degenen binnen de Europese Commissie die de onderhandelingen met PMI willen heropstarten. We snijden hiermee ook het intense gelobby van PMI de pas af. Gelukkig, want de EU moet geen totaal overbodige deals sluiten met bedrijven die zorgen voor jaarlijks 700.000 sterfgevallen in de EU.'

Staes: 'Hoe je het draait of keert, er zijn ernstige twijfels bij de doeltreffendheid van het bestaande PMI-akkoord, dat de illegale handel in sigaretten volgens sommigen zou terugdringen. Er zijn geen data die dat verband aantonen. We weten intussen dat de enorme export van sigaretten uit de Verenigde Staten via de haven van Antwerpen vanaf het jaar 2000 op amper een jaar tijd met een miljard afnam! Die export bedroeg in 2001 nog maar een tiende van wat die in 1997 was geweest. De daling was dus logischerwijs geen gevolg van dat fameuze PMI-akkoord uit 2004, maar een direct gevolg van juridisch onderzoek door de Europese antifraudedienst OLAF en rechtszaak tegen PMI als gevolg daarvan. Veel van de via Antwerpen geïmporteerde sigaretten belandden uiteindelijk in illegale verkoopcircuits.'

Staes: 'Daarnaast is het PMI-akkoord intussen achterhaald door nieuwe voorzieningen in de in 2014 goedgekeurde EU tabaksrichtlijn én ook door de internationale de Kaderconventie voor Tabakscontrole van de Wereldgezondheidsorganisatie (FCTC protocol van de WHO). Deze Conventie zegt letterlijk dat dergelijke akkoorden met de tabaksindustrie niet alleen in strijd zijn met het doel van de conventie, maar ook de efficiënte en onafhankelijke, internationale controle op smokkel in de weg kan staan. De Europese lidstaten ratificeerden dat FCTC protocol in februari en het zou dus mogelijk dit jaar al de benodigde minimaal 40 ratificerende partnerlanden verzameld hebben.'

Staes: 'Het zou ontzettend ongepast zijn om dus nu parallel een nieuwe bilaterale overeenkomst te sluiten met de industrie. Al helemaal omdat PMI de nieuwe EU-wetgeving uit 2014 juridisch aanvecht. De Commissie zou beter toezien op een snelle en volledige uitvoering van de bestaande Europese wetgeving (die België nog voor eind mei moet ratificeren) én huidige internationale WHO-overeenkomst. De bescherming van de volksgezondheid moet hier op de eerste plaats komen. Het moet echt gedaan zijn met knievallen voor de tabaksindustrie, die er géén is als een ander. Een nieuw PMI-EU akkoord zou voor dat bedrijf een ongelofelijk belangrijk PR instrument zijn. Hoog tijd dat de Commissie afstapt van de bestaande stroper-wordt-boswachter-aanpak om de sector te reguleren.'

(1) De resolutie haalde het met 414 stemmen voor, 214 tegen en 66 onthoudingen

(2) De overeenkomst tussen de EU en Philip Morris International (PMI) dateert van 2004 en was het gevolg van een rechtszaak die de EU in november 2000 aanspande tegen PMI, onder meer op basis van betrokkenheid bij de smokkel van sigaretten en witwaspraktijken. Die smokkel kost de Europese schatkisten jaarlijks zo'n 10 miljard euro aan gederfde inkomsten. Nadien volgden er vergelijkbare overeenkomsten met Japan Tobacco International (JTI) (2007), British American Tobacco (BAT) (2010) en Imperial Tobacco Limited (ITL) (2010). Het primaire doel van deze overeenkomsten was om illegale handel in tabaksproducten terug te dringen. Maar intussen is het akkoord achterhaald door bepaalde voorzieningen in de nieuwe EU tabaksrichtlijn én de Internationale Kaderconventie voor Tabakscontrole van de Wereldgezondheidsorganisatie. De overeenkomst met PMI loopt in juli af en dus moet de EU beslissen of deze vernieuwd of verlengd zou worden. Ondanks het feit dat Philip Morris de EU tabaksrichtlijn juridisch aanvecht, onderzoekt de Commissie nog altijd of het die overeenkomst met PMI inderdaad gaat verlengen.