Eindelijk komt Europese bescherming klokkenluiders in zicht

• 2018-04-23
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Geldzaken & handel Europa in de wereld

“Het is een mooi begin van de week en goed nieuws voor goed bestuur in Europa, want vandaag presenteerde de Europese Commissie dan eindelijk het langverwachte voorstel voor een wettelijke bescherming van klokkenluiders. We hebben hier als Groenen samen met vele organisaties en journalisten jarenlang druk voor uitgeoefend,” reageert Europees parlementslid Bart Staes (Groen). “We verwachten dit dan ook zondermeer als een succes van onze Europese politieke strijd.”

Europese bescherming is belangrijk omdat er nu in verschillende lidstaten heel verschillende vormen van bescherming of helemaal geen bescherming bestaat. Bekende voorbeelden van klokkenluiders (LuxLeaks en Swiss Leaks) lieten recent nog zien dat zij die het algemeen belang dienen daar niet voor worden beloond, maar eerder vervolgd.

Al twee jaar geleden stuurden de Europese groenen hun voorstel voor zo’n wettelijke regeling naar de Europese Commissie en op 10 april 2018 stuurden we nog een aangepaste versie ervan. Staes: “Hierdoor kon de Commissie niet meer stellen dat het juridisch onmogelijk was, want het legaal-technische voorstel van ons liet zien dat het wél kon.”

Volgens Staes heeft de coalitie van ngo’s, journalisten, vakbonden en politici gewerkt, opdat er nu eindelijk een voorstel op tafel ligt dat de verwachtingen overtreft: “Alles kan beter. Het anoniem klokkenluiden wordt bijvoorbeeld nergens vermeld. Maar dit voorstel biedt een brede bescherming op tal van beleidsterreinen: van milieu en gezondheid tot fiscaliteit en nucleaire veiligheid. Het beschermt verschillende soorten van klokkenluiders, niet alleen werknemers maar ook aandeelhouders en vrijwilligers.”

Staes: “De Europese economie, de werking van de interne markt, de naleving van wetten, de samenleving en de burgers kunnen er alleen maar beter van worden. Volgens cijfers van de Europese Commissie zorgt een gebrek aan bescherming van klokkenluiders alleen al in de sector van openbare aanbesteding voor een verlies voor de EU van tussen de 6 en 10 miljard euro per jaar!”

Staes: “Het is nu aan de Europese Raad van ministers en het EP om dit voorstel zo snel mogelijk in wetgeving om te zetten. We zijn zeer benieuwd hoe de christendemocratische Europese Volkspartij zich gaat opstellen. Die toonde de laatste jaren veel koudwatervrees in dit dossier.”

Dit zijn volgens de groenen de standaarden die opgenomen moeten worden in een nieuwe richtlijn:

• Zowel publieke als private instellingen moeten verplicht worden om klokkenluiders te beschermen,
• Klokkenluiders moeten beschermd worden, op alle vlakken die onder de bevoegdheid van de EU vallen,
• Klokkenluiders moeten vrij zijn hun informatie zowel intern als extern bekend te maken,
• Beweringen van klokkenluiders moeten snel en serieus behandeld worden,
• Er moet een brede definitie komen van wat beschermde openbaring is zodat klokkenluiders misdrijven kunnen blootleggen die het publiek belang dienen,
• Klokkenluiders zouden niet gestraft mogen worden omwille van hun bekendmakingen,
• Klokkenluiders zouden de bewijslast niet moeten dragen,
• Er moeten sancties komen tegen diegenen die klokkenluiders, hun familie en/of collega’s lastig vallen,
• Klokkenluiders zouden recht moeten hebben op financiële compensatie, alsook juridische en psychologische ondersteuning,
• Het wettelijk en beschermd bekendmaken van informatie moet primeren boven geheimhoudingsregimes,
• Er moet een onafhankelijk advies- en monitoringorgaan opgesteld worden.