Persberichten

AA
Boter bij de vis: Europese Commissie eist dat SDVO miljoenen euro onterechte subsidies voor duurzame visserij terugbetaalt

De Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO) heeft voor verschillende projecten (zoals bijvoorbeeld voor mosselkweek) subsidiegelden misbruikt. Dat oordeelde de Europese Commissie eind januari na een onderzoek dat officieel begon in maart 2011, maar al in 2008 werd ingeleid na een klacht van de bvba van twee Vlaamse gedupeerde vissers Reynaert-Versluys. Binnen twee maanden (eind maart) moet de Belgische regering aan de Europese Commissie precies laten weten hoeveel euro overheidssteun de SDVO onterecht heeft gebruikt en hoe ze die onterecht betaalde subsidies gaat terugvorderen. Binnen vier maanden moet dat geld inclusief rente betaald zijn. Dat blijkt uit het besluit van de Commissie, dd. 27 januari 2015 over het misbruik van staatsteun door SDVO. Het gaat met zekerheid om miljoenen euro.

Europees parlementslid Bart Staes (Groen) reageert verheugd: "Dit gaat over veel meer dan alleen de vele miljoenen euro die zijn misbruikt. Dit dossier is één van de meest cynische die ik in mijn politieke loopbaan al ben tegengekomen. Onder het mom van duurzame visserij, heeft dit "viskartel", dat sinds 2003 minstens 2 miljoen euro overheidsgeld per jaar krijgt toegestopt, de ontwikkeling van een écht duurzamere visserij getorpedeerd. En dat onder bescherming van diverse toppolitici, zoals de voormalige federale ministers voor de Noordzee Johan Vande Lanotte en Renaat Landuyt evenals voormalig Vlaams minister voor Visserij Kris Peeters."

Staes vindt dat niet alleen de vele miljoenen euro moeten worden terugbetaald, maar dat nadien de SDVO moet worden opgedoekt: "Na vele jaren van onderzoek en aandringen van mijn kant bij de Europese Commissie, is er nu eindelijk een kraakheldere Europese uitspraak over de SDVO. Dat is in feite een clubje ongenaakbare heren, dat ik reeds in 2008 de spil van "het viskartel" noemde. Het is een hermetisch gesloten netwerk, gedekt door politieke vrienden, die vanaf het begin aan vriendjespolitiek deed en de grote Jan uithing met vele miljoenen euro publiek geld. Een club die eerder handelde uit eigenbelang, commerciële praktijken ontplooide, daarmee privé-initiatieven beconcurreerde, in plaats van de visserijsector duurzaam te helpen hervormen. Juist het feit dat SDVO zich steeds meer als een commerciële speler opstelde, doet het viskartel nu gelukkig de das om."

Staes: "Begin deze eeuw ontstond in de groene beweging het plan voor het oprichten van een Expertise ‘Centrum voor Duurzame Visserij en Aquacultuur’ (als uitbouw van het voormalige Vlaams Visserij Informatiecentrum). Dat idee werd daarna overgenomen door enkele vakbondsbestuurders actief binnen de zeevisserij, de Rederscentrale, met actieve steun van politici als Jaak Gabriels, Johan Vande Lanotte en Renaat Landuyt. Socialistisch vakbondsbestuurder Ivan Victor, tot op heden de ongenaakbare voorzitter van SDVO, trok de kar, bijgestaan door 'general manager', maar vaak in de Cariben vertoevende, Luc Mellaerts (oud gedelegeerd bestuurder van het ter ziele gegane Sobelair). Er bestond in het old boys network rond de Rederscentrale destijds grote vrees voor een te groene stempel op het visserijbeleid en het verlies aan hun ongecontroleerde macht. En als perfect alibi daarvoor gebruikte het Viskartel de economische problemen van de sector. Maar er moest natuurlijk ook geld gevonden worden. De financiering, destijds door de Europese Commissie goedgekeurd, bestond er in dat ongeveer 10 % van de bedrijfsvoorheffing van de visserijsector niet naar de staatskas maar naar het Zeevissersfonds zou vloeien (ook al beheerd door dezelfde vakbondslui en de Rederscentrale) en ruim een derde daarvan zou jaarlijks naar de nieuw op te richten SDVO gaan, goed voor ongeveer 2 miljoen euro.

De SDVO streek de voorbije jaren miljoenen subsidiegelden (naast de jaarlijkse dotatie ook nog Vlaamse en Europese projectsteun) op, onder meer voor de financiering van een mosselproject, een promotiecampagne voor Dagverse Vis en het zoeken naar nieuwe schelpdierbestanden. De Europese Commissie oordeelt nu dat deze projecten niet gebeurden overeenkomstig de afspraken en onterechte staatssteun zijn. België wordt nu aangemaand de onterecht uitgekeerde gelden, interesten incluis, terug te vorderen.

De Europese Commissie treedt Staes volledig bij in zijn analyse uit 2008: de SDVO handelde in strijd met zijn eigen statuten en met de afspraken die bij de oprichting in 2003 met de EU werden gemaakt. Staes: "De Europese Commissie is van mening dat de SDVO door haar betrokkenheid bij met name drie projecten ("het mosselproject Flanders Queen Mussel", de "promotiecampagne Dagverse vis" en het "Opsporen van nieuwe schelpdierbestanden") niet heeft gehandeld overeenkomstig de afspraken die bij de Commissie zijn aangemeld en door de Commissie zijn goedgekeurd bij Besluit N 274/2003 van 16 december 2003. De Commissie is bijgevolg van oordeel dat de SDVO misbruik heeft gemaakt van een deel van de in het kader van de regeling verleende steun."

Staes wijst er op dat het wel erg lang duurde voor de Europese Commissie dat oordeel durfde vellen: "Ik weet dat ze op het kabinet Peeters erg verveeld zaten met dit dossier en hebben geprobeerd de Europese Commissie te beïnvloeden. Maar aan de andere kant: dit toont wél aan dat de controle door Europa wel degelijk kan werken. Als het aan de Vlaamse of Belgische politiek had gelegen was er nooit een deksel van dit stinkende vispannetje gehaald. Ik zal er met mijn Groen collegae op Vlaams en federaal niveau alles aan doen, om dit nu tot op de bodem uitgeklaard te krijgen."

Wat Staes destijds opviel is dat er geen enkele serieuze en onafhankelijke controle plaatsvond op wat met die miljoenen euro's werd uitgespookt. "SDVO werkt ondoorzichtig, publiceerde aanvankelijk geen jaarverslagen en weigerde verantwoording af te leggen aan welke politicus dan ook. Zelfs de destijds voor Visserij verantwoordelijke ministers Leterme en nadien diens opvolger Kris Peeters verklaarden openlijk dat “ze niets te vertellen hebben bij SDVO, want dat was een vzw", terwijl ze er wél bakken overheidsgeld naartoe stuurden!"

Staes: "Wat ik schokkend vind, is dat de Vlaamse overheid in haar antwoorden aan de Commissie eigenlijk de argumenten van de SDVO overnam. Het echte drama is dat de Vlaamse visserij naar de knoppen gaat omdat een kleine kring alleen maar aan zijn financieel eigenbelang denkt en met man en macht iedere grondige duurzame vernieuwing in de zeevisserij tegenwerkte. Al vele jaren weten we dat er zowel vanuit sociaaleconomisch als ecologisch oogpunt nood is aan een reconversie van de Vlaamse vissersvloot. Maar dat gebeurde amper tot niet. Hoe komt dat? Door gevestigde belangen, machtspolitiek, versnippering van beleid en politieke inertie. En, last but not least: al jaren wordt het Vlaams visserijbeleid gegijzeld door een kleine, arrogante kliek van machtige heren van dat ‘Viskartel’."

Het meest schrijnende dossier is dat van het mosselproject Flanders Queen Mussel: waarbij de SDVO vele miljoenen investeerde om voor de Noordzeekust mosselen te kweken. Dit terwijl de bvba Reynaert-Versluys met hun Belgica-mosselproject daar ook al vele jaren mee bezig was en er behoorlijk in geïnvesteerd had. Staes: "Dit was pure concurrentievervalsing en machtsmisbruik; Iedereen zag dat en wist het, maar ook de Keizer van Oostende keek diepzinnig weg richting de horizon. Het is trouwens veelzeggend dat Vande Lanotte op zeer veel punten kritiek had op het gelijknamige boek van de VRT-journalisten Wim Van den Eynde en Luc Pauwels, behalve op het hoofdstuk over de SDVO."
Visser José Reynaert zei na eerdere commotie over SDVO: "Voor ons is dit duidelijk veel te laat. Toen wij bezig waren met ons mosselproject, de Belgica Mossel, hebben we allerlei instanties op de hoogte gebracht van de wantoestanden binnen de SDVO en de betrokkenheid van de haven Oostende die de zones uitbaten. Mijn echtgenote en ik hebben jaren gewerkt zonder enig inkomen, dit om te proberen ons project van de grond te krijgen. Wij en onze mede investeerders hebben al ons spaarcenten in dit project gestoken, honderdduizenden euro, en hebben die dan ook verloren door gebrek aan hulp van hogere instanties. We hebben een advocaat in handen moeten nemen om die concurrentie vervalsing te doen stoppen. De SDVO legde zelfs boeien in de aan ons toegewezen zone en bleef ons op allerlei manieren pesten. De haven Oostende was daarvan op de hoogte maar zij deden niets.

Visser Willy Versluys zegt terecht dat de SDVO best opgeheven wordt en vervangen door een nieuwe instelling, waarin ook onafhankelijke wetenschappers van bijvoorbeeld het VLIZ en ILVO betrokken zijn.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?