AA
Een conferentie over agroecologie doet ons het collectieve heruitvinden

Op 9 november 2012 organiseerde ik samen met Dirk Holemans, met de groene fractie in het Europees Parlement en met Oikos, een internationale conferentie over het Potentieel van Agroecologie.
De opkomst was overweldigend. 450 mensen waren aanwezig in de zaal, het dubbele volgde de conferentie via webstream.
Het kan geen toeval zijn dat we met zoveel waren.

Het is voor ons een bewijs dat, terwijl de samenleving in zijn geheel in de verkeerde richting dondert, er meer en meer mensen willen werken aan alternatieven. Dit soort activiteiten waar veel mensen samen komen en nadenken over transitie, groeit aan belang. Twee weken geleden op een transitiefestival in Gent waren 700 mensen.
Hoopgevend is dat, want transitie gaat over systeemverandering, over een andere visie op de samenleving.
Hoogst nodig is dat, want het systeem dat we erfden uit de twintigste eeuw loopt op haar laatste benen.

Visual Harvesting

Het klinkt allemaal logisch, maar eigenlijk is dat een recent inzicht. Sinds ongeveer een kwart eeuw, sinds de val van de Berlijnse muur, zijn de neoliberale krachten er in geslaagd ons te doen geloven dat het economisch groeimodel van steeds meer - de wereld volgens Monsanto - onze enige en wenselijke toekomst is, waarbij slechts twee zaken belangrijk zijn: het individu en de koopkracht. Ondertussen weten we dat de toekomst niet de verderzetting van het heden zal zijn. Meer en meer mensen hebben door dat het onrealistisch is en onhaalbaar om steeds meer te produceren en alsmaar meer te consumeren (en te denken dat je daar gelukkiger van wordt).

We staan op een kantelmoment in onze samenleving en agroecologie is één van de domeinen waarop dat zich veruitwendigt.
Het kantelmoment betekent heel concreet dat mensen na decennia van individualisering en cocooning plots herontdekken dat dingen samen doen niet alleen plezant is, maar ook zin en betekenis aan het leven geven. Het is eigenlijk te straf voor woorden, maar we zijn het collectieve aan het heruitvinden. Of het nu als boer, wetenschapper of consument is, we worden terug burger, we maken een herpolitisering van de samenleving mee. Een samenleving die we terug zelf in handen willen nemen. We wachten niet meer op multinationals en de overheid om zaken te veranderen.

450 deelnemers

Agroecologie maakt deel uit van een brede maatschappelijke beweging. Er zijn meer en meer mensen die terug dingen delen in plaats van kopen, denk aan autodelen. We hebben nu reparatiecafés waar mensen zelf hun spullen herstellen, we hebben bewonerscoöperaties rond alternatieve energie, er zijn ruil- en weggeefwinkels, er is stadslandbouw en er zijn initiatieven zoals de 'eetbare stad' en donderdag veggiedag.
We focussen dus niet langer op de problemen van het dominant systeem, maar we maken werk van alternatieven, van nieuwe modellen. De documentaire ‘De gewassen van de toekomst’ is daar een mooi voorbeeld van.

Voor mij is agroecologie een model voor landbouw en voedsel, maar ook een zoektocht naar een ander samenlevingsmodel. We hebben gelukkig geen nood meer aan blauwdrukken, we hoeven niet meer te weten hoe de samenleving er morgen exact moet uitzien, we gaan gewoon aan de slag.

Agroecologie is een voorbeeld van een maatschappelijk leerproces, de zoektocht naar een nieuw paradigma.
Een paar elementen van dat paradigma zijn tijdens de conferentie genoemd.
We moeten van alsmaar efficiënter meer produceren, naar sufficiëntie: genoeg produceren op een betere manier.
We moeten van concurrentie en speculatie naar voedselveiligheid.
We moeten van monocultuur naar biodiversiteit en veerkracht.
We moeten van een wetenschap die ten dienste staat van de multinationals, naar een maatschappelijk relevante wetenschap.
En last but not least, we moeten van de principes van concurrentie en de wet van de sterkste evolueren naar samenwerking en ecologische rechtvaardigheid.
Dat zijn bouwstenen voor een nieuw paradigma.

Samen denken in kleine groepjesTijdens deze conferentie zien, ervaren en voelen we dat agroecologie een nieuw maatschappelijk project is. Het gaat dus niet alleen over landbouw, over wetenschap of over consumenten. Het is een nieuw maatschappelijk project waarbij een coalitie van verschillende partners een draagvlak kan creëren voor een nieuwe visie. Dit doorkruist de klassieke opvatting over de samenleving waar de politiek zich bezig houdt met de instellingen en het beheer en de civiele samenleving het beleid mag uitvoeren.

Agroecologie heeft vandaag nood aan een ontwikkelingscoalitie met een focus op maatschappelijke werking, op dagdagelijkse samenlevingsopbouw, op ondernemen en projecten.
Eigenlijk maakt deze dag duidelijk en hebben we samen gezien wat op vlak van agroecologie haalbaar is, noodzakelijk is en wenselijk. Als de actoren van de samenleving en van agroecologie zich verbinden tot een slagkrachtige beweging, als ze terug beweging maken, dan wordt het mogelijk het noodzakelijke te realiseren. Want wat haalbaar is, hangt af van wat mensen willen halen en wie goed geluisterd heeft vandaag, die weet dat heel veel haalbaar is.

Voor de input die we kregen, willen we graag enkele mensen bedanken.

Eerst Marie Monique Robin, als de sterke maatschappelijke observator, die via haar documentaires een verschuiving in de samenleving heeft blootgelegd. Een vorige documentaire heette De Wereld volgens Monsanto en wees ons op de shit van het systeem. Haar nieuwe documentaire De Gewassen van de Toekomst, wijst ons op een nieuw paradigma dat er is, dat in de praktijk wordt gezet en dat werkt.

Ook willen we Les Levidow bedanken. De wetenschapper die activist werd, wordt, die activist is. Die ons duidelijk maakte dat er nieuwe maatschappelijk allianties zijn tussen onderzoekers, landbouwers en consumenten. Die ons op het belang wijst van maatschappelijke strijd met zijn voorbeeld van TP Organics dat zich positioneert tegen de Europese Commissie.

Een dankwoord ook voor Pierre Stassart, de professor die zijn studenten terug wakker wil schudden, die ons duidelijk maakt dat als het huidig model van de landbouw vast zit, we niet moeten morrelen aan de marge, maar moeten werk maken van een alternatief systeem. En die wijst op het samengaan van concrete praktijken met een algemene maatschappijkritiek.

Een dikke merci ook voor Francisco Roberto Caporal. De professor met een ongelooflijk onwaarschijnlijke ZuidAmerikaanse passie voor agroecologie. Hij heeft ons getoond dat AE een beweging is die elk jaar meer en meer mensen bereikt en hoewel we niet naïef mogen zijn, er blijven nog veel problemen in zijn land, dat daar toch vooruitgang is en dat er heel wat gebeurt op vlak van onderwijs.

Dank ook aan Bavo Verwimp, de boer met zijn economische bril op agroecologie, die duidelijk heeft gemaakt dat het huidige economische landbouwmodel niet werkt voor bioboeren en dat er nood is aan een kader en het ecologisch-economisch model van Daly biedt daar zeker inspiratie voor.

Tot slot willen we Muriel Tichit bedanken, de onderzoeksdirectrice met een heldere kijk op de zaak, die ons duidelijk heeft gemaakt dat biodiversiteit de bron van leven is voor de landbouw en dat we enkel de laatste eeuw te maken hebben met een onevenwicht in de ontwikkeling tussen landbouw en diversiteit en ons gewezen heeft op het belang van nieuwe organisatievormen.

U kunt de hele dag herbekijken via deze link.

Bekijk de slideshow van de Visual Harvesting

Een handige overzichtspagina met alle presentaties, speeches, teksten en foto's op een rij.

Bart Staes, Europarlementslid Groen
Dirk Holemans, coördinator Oikos

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?