Transparantie op de Europese termijnmarkten voor grondstoffen - internationale cacaomarkt (Schriftelijke vraag P-4409/09)

• 2009-10-20
• Ontwikkelings samenwerking Geldzaken & handel Voeding & landbouw

In de cacaosector produceert de overgrote meerderheid van de boeren kleinschalig. Hun gebrek aan passende financiële instrumenten om zich in te dekken tegen prijsvolatiliteit, maakt hen kwetsbaar en erg afhankelijk van de internationale marktprijs.

De effectieve prijs die boeren per ton cacaobonen krijgen, wordt door diverse factoren bepaald; de meest dominante is de dagelijkse internationale cacaomarktprijs die wordt bepaald op de termijnmarkten (Euronext Londen en de New York Board of Trade).

Uit onderzoek van de Internationale cacao-organisatie blijkt dat er een direct verband is tussen de bekendmaking van nieuwe marktinformatie en de cacaoprijzen. Ook speculatieve activiteiten van niet-commerciële handelaars hebben hoogstwaarschijnlijk een invloed op de cacaomarktprijs. Diepgaand onderzoek hieromtrent ontbreekt echter. Een verklaring voor dit gebrek is dat enkel de Amerikaanse termijnmarkt onderworpen is aan een onafhankelijke monitoring die het mogelijk maakt om machtsconcentraties binnen de cacaotermijnmarkt te identificeren.

In tegenstelling tot de New York Board of Trade, is de London International Financial Futures and Options Exchange, niet onderworpen aan een onafhankelijke monitoring van de handelsmarkt.

1. Is de Commissie op de hoogte van het gebrek aan onderzoek naar de effecten van speculatieve activiteiten van niet-commerciële traders op de internationale prijs van grondstoffen als cacao?

2. Voorziet of overweegt de Commissie initiatieven om bijkomend onderzoek over dit onderwerp te stimuleren?

3. Is de Commissie van oordeel dat een sterkere externe controle op de London Futures gewenst is met het oog op meer stabiele grondstofprijzen, met name voor cacao?

4. Voorziet de Commissie initiatieven die kunnen leiden tot een grotere regulering van financiële derivaten, en meer bepaald commodities futures?

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS DE GUCHT (op 16 oktober 2009)

De Commissie is van mening dat het gebrek aan passende doorzichtigheid van en toezicht op de markt in enkele grondstofderivatenmarkten thans schadelijk kunnen zijn voor de efficiency ervan in termen van prijsvorming en risicoafdekking als middelen om prijsvolatiliteit tegen te gaan.

Als lid van de Internationale Cacao-organisaties (ICCO) worden de cacaomarkten door de Commissie nauwlettend gevolgd. In een recente studie naar de gevolgen van speculatieve activiteiten in de markten van cacaofutures heeft het secretariaat van de ICCO benadrukt dat er geen verband bestaat tussen speculatieve activiteiten en de prijzen van cacao (namelijk het niveau en de volatiliteit ervan).

Grondstofprijzen zijn uiterst volatiel; hun stabiliteit is veeleer gerelateerd aan vele andere factoren dan speculeren, zoals vraag en aanbod, omvang van de voorraden, en het productiebeleid dat de exporterende landen voeren. Speculatie lijkt derhalve niet de voornaamste reden voor prijsschommelingen te zijn.

Desondanks acht de Commissie het van wezenlijk belang te zoeken naar methoden om het toezicht en de doorzichtigheid van de markten voor grondstofderivaten te verbeteren. Zij wordt hierin ondersteund door aanbevelingen van de kant van de Internationale Organisatie van Effectentoezichthouders waarin de opvattingen van de regulatoren van de markten voor grondstofderivaten wereldwijd worden weergegeven . De Commissie is na haar mededeling van december 2008 betreffende voedselprijzen in Europa (1) begonnen met een onderzoek naar de werking van de voedingsmiddelenketen, met daarbij eventuele maatregelen om de doorzichtigheid van en het toezicht op de markten van landbouwderivaten te verbeteren. De Commissie zal haar bevindingen, ook voor het Parlement, vóór eind 2009 in een verslag naar buiten brengen.

In 2008 is de Commissie een brede actie begonnen om financiële derivaten aan te pakken. Allereerst concentreerde zij zich op kredietverzuimswaps (credit default swaps - CDS). Zij heeft de werkgroep derivaten opgericht om toe te zien op de verbintenis die de grote handelaren waren aangegaan om tegen 31 juli 2009 de Europees gerelateerde CDS bij een centrale verrekening (clearing) onder te brengen. Als tweede stap heeft de Commissie de mededeling "Garanderen van efficiënte, veilige en gezonde derivatenmarkten" (2) tezamen met een intern werkdocument en een discussiedocument gepubliceerd. Deze discussie is op 25 september 2009 met een grote conferentie in Brussel afgerond. Zoals in de mededeling van 3 juli 2009 was aangekondigd zal de Commissie de operationele conclusies volgens plan op 20 oktober 2009 naar buiten brengen (3). Tenslotte verklaarde de voorzitter van de Commissie op 3 september 2009 ten overstaan van het Parlement: "De Commissie zou in 2010 ook met ambitieuze wetgeving op het gebied van derivaten moeten komen ".

_______________

(1) COM(2008) 821 definitief
(2) COM (2009) 332 definitief.
(3) Alle stukken in verband met de mededeling van juli en de consultatie zijn te vinden op: http://ec.europa.eu/internal_market/financial-markets/derivatives/index_en.htm