Principeverklaring EU-VS vrijhandelsakkoord

• 2014-03-07
• Klimaat & energie Geldzaken & handel Democratie & mensenrechten Voeding & landbouw Europa in de wereld

Geen EU-VS vrijhandelsakkoord dat de democratie ondermijnt en Europese regelgeving bedreigt'

Sinds de zomer van 2013 onderhandelen de Europese Commissie en de Verenigde Staten over een Trans-Atlantisch Vrijhandel- en Investeringsverdrag (TTIP). Het gaat om het potentieel grootste handelsakkoord tussen twee handelsblokken ooit. Europees Commissaris voor Handel Karel De Gucht is hoofdonderhandelaar voor de EU.

Maar dit verdrag in wording gaat over veel meer dan handel. De belangrijkste onderhandelingen gaan over het afbouwen van de zogenaamde non-tarifaire handelsbelemmeringen, door het op elkaar afstemmen van de regelgeving voor de interne markten van de EU en de VS. Het Europese en Amerikaanse beleid rond voedselveiligheid, consumentenbescherming, milieu, persoonlijke gegevensbescherming, gezondheid, en werknemersbescherming, is gestoeld op een fundamenteel andere logica. De uitkomst van de onderhandelingen, zou een enorme impact hebben op ons samenlevingsmodel en democratisch besluitvormingsproces. Ondanks de potentieel ingrijpende gevolgen voor Europese burgers en bedrijven, zullen de Europese lidstaten en het Parlement op het einde van de rit slechts 'Ja' of 'Nee' kunnen zeggen over dit handelsverdrag.

Ik ga NIET akkoord met een verdrag tussen de EU en de VS dat:

1) Niet transparant onderhandeld wordt en afgestemd wordt op de belangen van de grote bedrijfslobbies

De onderhandelingen gebeuren niet transparant. Onderhandelingsteksten zijn niet openbaar, zelfs de regeringen van de lidstaten hebben momenteel geen toegang tot alle documenten. Industriële lobby’s worden actief betrokken, terwijl allerlei middenveldorganisaties, NGOs, vakbonden, kleine en middelgrote bedrijven en werkgeversorganisaties, burgers en parlementen slechts zeer beperkt geïnformeerd worden.

2) Multinationals de macht geeft om staten aan te klagen voor regelgeving die dient om hun burgers of milieu te beschermen

Via het geplande arbitragemechanisme voor investeringsbescherming (Investor-State Dispute Settlement, ISDS) kunnen bedrijven staten aanklagen voor internationale arbitragehoven. Hier wordt achter gesloten deuren geoordeeld door drie privé-arbiters, boven de hoofden van nationale gerechtshoven en parlementen. Vermogende bedrijven gebruiken dit mechanisme om overheidsmaatregelen die de verwachte winst van de bedrijven mogelijks aantast, aan te klagen, zelfs al dienen deze maatregelen om de burgers of het milieu te beschermen. Dit leidt tot regelgevende zelfcensuur bij overheden en holt de parlementaire democratie uit.

3) Niet de veiligheid van de hele voedselketen en het voorzorgsprincipe garandeert

Het landbouwbeleid in Europa verschilt fundamenteel van dat in Amerika. In Europa wordt het garanderen van de voedselveiligheid en elementaire milieubescherming doorheen de hele voedselketen nagestreefd, terwijl men in de VS vooral kijkt naar de veiligheid van het eindproduct. Ook kunnen wetgevers in Europa bij onvoldoende wetenschappelijke zekerheid beschermende regelgeving invoeren op basis van het ‘voorzorgsprincipe’. Zo zijn chloorkippen en hormonenvlees die in de VS zijn toegelaten, niet toegestaan op de Europese markt. Het handelsakkoord zou ook een achterpoort betekenen voor de introductie van biotechnologische landbouwproducten en dieren. Verschillende Amerikaanse bedrijven en politici wezen er al op dat ze het Europese voorzorgsprincipe beschouwen als een voorwendsel om genetisch gemanipuleerde gewassen van de Europese markt te weren. Op zijn minst moeten consumenten via labeling vrij en geïnformeerd kunnen beslissen over wat er op hun bord ligt.


4) Vervuilende olie en schaliegas promoot ten koste van milieu en klimaat

Het Europese klimaatbeleid en doelstellingen voor CO2-emissiereducties mag niet betwist worden, ten voordele van bijvoorbeeld teerzandolie of schaliegas onder druk van de Amerikaanse fossiele lobby of via investeringsarbitrage (ISDS). In de plaats daarvan zouden de EU en de VS werk moeten maken van het afschaffen van de hoge subsidies voor fossiele brandstoffen.


5) Gegevensbescherming afbouwt en patenten verder versterkt

De TTIP mag geen herintroductie van ACTA zijn, deze werd verworpen door het Europees Parlement en Europese publieke opinie. Zeker sinds het NSA-schandaal werd duidelijk dat bescherming tegen digitaal toezicht en privacy schendende dataverzameling op grote schaal dringend aangescherpt moet worden, niet verzwakt. Intellectuele eigendomsrechten en patenten versterken, zou een bedreiging vormen voor o.a. de toegang en betaalbaarheid van medicijnen, de vrije uitwisseling van zaden, biodiversiteit in de landbouw en boerenrechten.

6) Liberalisering van openbare diensten

Openbare diensten (bijvoorbeeld sociale diensten, water, gezondheid) mogen niet geliberaliseerd worden onder invloed van de TTIP en er dient duidelijk afgebakend worden welke diensten in welke sectoren in de toekomst wel of niet geprivatiseerd kunnen worden. Voor de EU zelf is de liberalisering van diensten van openbaar nut of algemeen belang al vaak een zeer moeilijke oefening gebleken, hetgeen heeft geleid tot grote maatschappelijke spanningen wanneer liberalisering van bepaalde diensten te snel en te drastisch werd ingevoerd, zoals bijvoorbeeld bij de spoorwegen. Een verdrag met de VS kan niet verder gaan dan wat binnen de EU is afgesproken.

7) Een race to the bottom veroorzaakt op het vlak van sociaal-economische regelgeving in Europa en Amerika, voor zeer overschatte economische winsten voor enkele multinationals

De mogelijke economische groeicijfers door TTIP waar de Commissie zich op beroept zijn zeer onrealistisch. Ze zijn gebaseerd op studies die uitgaan van een uiterst breed akkoord en onrealistische economische projecties. De economische groei op basis van het eigen "optimistische" scenario zou jaarlijkse 0,5% bedragen, maar dit pas vanaf 2027. Bovendien zullen het niet de Europese gezinnen of KMO's zijn die hiervan profiteren, maar vooral bepaalde grote, transnationale bedrijven. Ook zal dit niet per definitie tot jobcreatie leiden, integendeel.
Europese normen op het vlak van voedselveiligheid, consumentenbescherming, milieu, gegevensbescherming, gezondheid, en werknemersbescherming voor een hypothetische en kleine economische groei op lange termijn op de helling zetten, is ronduit lichtzinnig.

8) Internationale standaarden bepaalt en oplegt aan de rest van de wereld

Dit verdrag zou internationale, multilaterale handelsbesprekingen verder ondermijnen en de Europese en Amerikaanse handels- en investeringsbepalingen opdringen aan derde landen. Een krachtig handelsblok van 800 miljoen consumenten met eengemaakte handelsregels zou namelijk automatisch standaarden zetten voor andere handelsakkoorden.