AA
Nieuwe hoop door pan-Europees democratisch verzet tegen TTIP en CETA

De nationale betoging tegen de vrijhandelsverdragen CETA en TTIP zorgden de voorbije week voor een ongeziene mobilisatie vanuit het maatschappelijk middenveld. Waar de meeste burgers tot heel recent amper van CETA hadden gehoord, ontstaat er nu interesse en kritisch debat. Dat sommige media, opiniemakers, industriëlen en traditionele politici daar wat badinerend over doen, is helaas tekenend voor de afstand tussen bepaalde elites en burgers. Die houding is brandstof voor het groeiende (en gevaarlijke) wantrouwen van de samenleving versus hen die ons besturen. Want afgezien van de inhoudelijke discussie over het nut van dit soort handelsverdragen tussen enerzijds de EU en Canada (CETA) en anderzijds de EU en de VS (TTIP), zou elke ware democraat zich moeten verheugen over de betogingen, debatten en acties in Brussel en vele andere Europese steden.

De macht aan...

De Europese handelsministers zijn vandaag bijeen in Bratislava om zich te buigen over CETA en TTIP. Ze buigen zich vooral over de vraag of en hoe ze CETA eind volgende maand al kunnen ratificeren. Als ecologisten zijn we resoluut gekant tegen deze deals. We hebben niets tegen het sluiten van handelsakkoorden an sich, maar die akkoorden mogen democratische besluitvorming niet in de weg staan. Milieu- en voedselveiligheidstandaarden van lidstaten dreigen onder druk te komen door deze deals of zelfs buitenspel gezet. Hoe tegenstrijdig is de strijd van Europees Commissaris Vestager tegen onredelijke en onrechtvaardige fiscale maatregelen van lidstaten voor multinationals, in de vorm van rulings en andere belastingdeals, als dezelfde Europese Commissie, boven de hoofden van de lidstaten heen (en soms mét instemming van die regeringen), multinationals via deze deals macht geeft die alle democratische principes ondermijnt.

... het volk

De relatief nieuwe Europese protestbeweging die samen met ons front vormt tegen deze manier van aan politiek doen, is een opvallend en hoopgevend fenomeen. Want de protestbeweging tegen deze vorm van vrijhandel, is een pan-Europese en zeer diverse beweging van burgers en het maatschappelijk middenveld. Overal, van Noord- tot Zuid- en van Oost- tot West-Europa, werken burgers en organisaties samen. Ze strijden voor meer transparantie en democratie, samen met boeren, vakbonden, ziekenfondsen, lokale besturen en vertegenwoordigers van KMO's. En samen organiseren ze het protest tegen TTIP en CETA. Overigens, ruim 2.000 steden en gemeenten in Europa verklaarden zich al TTIP-vrij.

Fundamentele keuzes

Zij willen in dit tijdperk, dat iedereen bewust of onbewust ervaart als een uniek momentum in de geschiedenis van de mensheid, meedenken over de fundamentele maatschappelijke keuzes die we kunnen of moeten maken. Daarin spelen globalisering en handelsbeleid een grote rol, of het nu gaat over klimaat- en energiebeleid, landbouw- of voedselkwesties, de financiële sector of de manier waarop democratische instellingen functioneren. Wordt het (al dan niet creatieve) disruptie, hét buzzword in bestuurskamers van grote bedrijven, zoals The Economist deze week schrijft? Een verdere overdracht van soevereiniteit? Of laten we toe dat burgers en het maatschappelijk middenveld meedenken en meewerken aan positieve verandering en het bepalen van hun toekomst? Helpen we als Europese politici die positieve verandering mee verwezenlijken? Blijven we economie verengen tot louter aandeelhouderswaarde? Of gaan we écht luisteren en ons proberen inschakelen in de agenda van positieve verandering en ondersteunen we zo de talrijke lokale en regionale initiatieven?

Dit zijn voor ons de essentiële uitgangspunten en vragen bij deze voor Europa ongeziene, grensoverschrijdende protestbeweging. In een tijd waarin de Europese leiders alleen verdeeldheid uitstralen is dit een volgens ons unieke pan-Europese burgerbeweging, die ons veel kan leren. Het is dan weinig productief om deze beweging te 'framen' als ‘angstig, anti-Amerikaans, anti-handel en protectionistisch'. Deze framing is onjuist en contraproductief.

Protest is wereldwijd

Burgers die zich kritische vragen stellen over CETA en TTIP doen dat niet uit angst, maar uit bezorgdheid, op basis van concrete feiten en dossiers. Zij en wij worden daarbij ondersteund door vele academici en journalistiek onderzoek. We herinneren ons ook de negatieve ervaringen na 30 jaar NAFTA, het vrijhandelsakkoord tussen Mexico, de VS en Canada. Overigens, ook in Canada zijn er onderbouwde protesten tegen CETA, net zoals in de VS tegen TTIP. Lees er de rapporten van de Council of Canadians op na.

Wij lopen liever samen met burgers en hun ‘opblaasbare paard van Troje’ door de straten van Brussel, dan mee te heulen met liegende politici met een opgeblazen ego. Waarom moeten mensen die zich zeer terecht zorgen maken met inhoudelijke argumenten zich eigenlijk verantwoorden? Waarom worden zij in het kamp geduwd van fact-free populisten a la Donald Trump? Waarom stelt men niet vaker de vraag waarom een politicus als Karel De Gucht zich als voormalig eurocommissaris voor Handel, bediende van valse argumenten en cijfers rond economische groei door TTIP? Cijfers die overigens nadien doorprikt werden door wetenschappelijk onderzoek. Voor CETA geldt overigens hetzelfde: de beloofde economische groei kan volgens heel recent onderzoek van de Amerikaanse Tufts universiteit (1) voor Europa eerder uitdraaien op 200.000 verloren jobs.

In the shadow of giants

Het niet bepaald groene tijdschrift The Economist publiceerde deze week het coververhaal ‘In the shadow of giants’ dat stelt dat de verdere opmars van multinationale bedrijven niet alleen democratische en managements-problemen op kunnen leveren, maar ook een risico vormen voor het functioneren van kapitalisme as such. De vorige editie van datzelfde blad ging over ‘de kunst van het liegen’ of hoe het tijdperk van ‘fact free-politics’ gevaarlijke consequenties kan krijgen. Denk daarbij vooral aan figuren als Trump, Erdogan of Poetin.

In de strijd tegen TTIP en CETA komen al dit soort ontwikkelingen samen. Wij steunen daarom burgers in hun strijd voor meer waarachtige politiek, méér transparantie en (innoverende) democratische besluitvorming. Geef ze in tijden van globalisering de kans om de toekomst van hun kinderen mee te bepalen. En verhoog de druk op de 27 Europese Ministers van Handel, de leden van het Europees Parlement en de nationale en regionale parlementen die straks CETA en misschien ook TTIP moeten ratificeren. Burgermacht zorgt voor meer en gezondere democratische besluitvorming.

Meyrem Almaci, voorzitter Groen
Bart Staes, Europees parlementslid

Dit artikel verscheen in De Morgen.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?