AA
Europese integriteit in tijden van besparingen

Het corruptieschandaal in het Europese parlement, waarbij enkele parlementsleden zich fors wilden laten betalen in ruil voor wetgevend werk à la tête du client , mag niet zomaar het zoveelste mediagenieke spektakelstuk zijn. Deze zaak is te ernstig om zonder gevolgen te blijven.
Nieuw beleid tegen corruptie en voor het oppoetsen van enig ethisch bewustzijn in Europese instellingen is helaas hard nodig. Begin volgende week komt daartoe de pas opgerichte werkgroep in het Europees Parlement bijeen, die in juni een rapport publiceert, met daarin concrete voorstellen.

Voor wie het niet volgde: reporters van The Sunday Times deden zich voor als lobbyisten en polsten een zestigtal europarlementsleden: of ze bereid waren in ruil voor vergoedingen tot 100.000 euro per jaar, voorstellen tot wetswijziging in te dienen? Drie parlementsleden hapten toe. De Oostenrijkse christen-democraat Ernst Strasser ("natuurlijk ben ik ook lobbyist") en de Sloveense socialist Zoran Thaler namen ondertussen ontslag. De Roemeen Adrian Severin werd uit de socialistische fractie gebonjourd.

Terecht, maar het EP blijft wel met de gebakken peren zitten. Deze zaak is een ramp voor het imago van de enige echt democratische van de drie Europese instellingen, die de gang van zaken bepalen in de EU. Ik stuurde samen met de ngo Friends of the Earth daarom ook een brief naar federaal procureur Johan Delmulle, met het verzoek om het onderzoek naar deze corruptiezaak samen met de Europese antifraude dienst OLAF, op een ernstige manier te voeren.

Gedragscode

Los van het feit dat de aanwezigheid van drie potentieel gecorrumpeerde politici slecht is voor het imago van het Europees Parlement, versterkt deze zaak ook het klassieke beeld van politici als één grote bende poenscheppers. Er speelden in het nabije verleden en ook nu nog effectief allerlei zaken waarbij europarlementsleden bijvoorbeeld sjoemelden met onkostendeclaraties. Maar het wangedrag van een minderheid drukt de realiteit weg van een meerderheid van de europarlementsleden die keihard werken en hun job wel serieus nemen. Het EP werd met het Verdrag van Lissabon een parlement met veel macht. Maar die macht laat zich dus ook corrumperen. Daarom is het cruciaal dat de media het EP meer van nabij, nauwgezetter en kritisch volgen.

Daarom moet ook de nieuwe werkgroep komen met regels voor een scherpere gedragscode in het EP, inclusief strenge sancties. Geen overbodige luxe, maar ik ben zeer benieuwd of de twee grootste politieke fracties die mening delen. Want toegegeven, soms beklemt ook mij het gevoelen dat nogal wat eurocraten niet meer in de reële wereld leven van gewone mensen. Net nu de effecten van de draconische overheidsbesparingen in Griekenland, Ierland, Portugal en vele andere landen doorsijpelen tot op het straatniveau, stelde de hoogste administratie van het EP onlangs voor de parlementsbegroting fiks te laten stijgen. Zo voorziet men 58 miljoen extra voor een ‘Museum van de Europese Geschiedenis’, … Een museum over de Europese geschiedenis? Tja, waarom niet? Maar moet zoiets gefinancierd worden uit de parlementsbegroting? Mij lijkt dit niet de taak van een Parlement! Ik ben dus tegen. Net zoals ik al meermaals stemde tegen een verhoging met 13 miljoen euro van de enveloppes voor de aanwerving van parlementsmedewerkers.

Verspilziek

Wie in het EP kritiek uit op de cultuur van steeds méér-méér-en nog méér kan zich aan stevige tegenwind verwachten. Ik ervoer dat vorig jaar toen ik een kritisch rapport schreef over de parlementsbegroting. Ik dacht een breed draagvlak te hebben voor een gezonder financieel beleid, met correcte transacties en grote transparantie. De grootste fracties haalden de ziel uit mijn ontwerp en alleen dankzij geduldig lobbywerk en hard knokken kwam er alsnog een min of meer aanvaardbare tekst. Het EP heeft kritiek op alles en iedereen, maar als het over de eigen begroting gaat dan is het “oogjes dicht en snaveltjes toe”. Vreemd toch?

Achttien procent Europeanen leeft in armoede. Eén op zes Europeanen heeft het voortdurend moeilijk om de gewone huishoudelijke rekeningen te betalen. Die realiteit moet politici en andere beleidsmakers dwingen tot financiële bescheidenheid, ook voor de eigen begroting. Wie wil dat er bij de volgende Europese verkiezingen überhaupt nog kiezers komen opdagen, moet ook zelf de broeksriem durven aanspannen. Lead by example , heet dat.

Het euroscepticisme wordt immers niet alleen gevoed door kortzichtig nationalisme en verkeerd begrepen eigenbelang, maar ook door verspilziek gedrag van de Europese instellingen. Dit alles wordt nog versterkt door een Europa dat al veel te lang al te zeer de belangen van gevestigde machtige economische belangen verdedigt en niet de kwetsbare belangen van gewone burgers en planeet Aarde. Dan komen sommige lobbyisten weer in het vizier.

Lobbyregister

Telkens wanneer we strengere regels willen invoeren voor de financiële wereld, inzake voedselveiligheid of inzake strengere efficiëntienormen voor energieverbruik, komt er een helse lobbymachine op gang om ervoor te zorgen dat dit soort “al te strenge” regelgeving wordt afgezwakt. Hoe komt het toch dat sommige collega’s amendementen indienen op nieuwe regelgeving die alle tekstueel identiek zijn? Goddelijke voorzienigheid? Het werk van een efficiënte lobbyist? Of het werk van een politicus die als betaald agent fungeert van één bepaalde lobby?

Voor de goede orde: ik ben niet tegen lobbyen. Het is als parlementslid goed met kennis van zaken beslissingen te nemen. We moeten inderdaad niet vanuit een ivoren toren wetgeving de wereld insturen. Het is nuttig vanuit diverse hoeken de pro’s en contra’s van een bepaald wetsvoorstel te aanhoren. Maar finaal mag alleen het algemeen belang tellen. En vooral: het gelobby moet gebeuren op een eerlijke en transparante manier. Daarom moet de EU in navolging van de VS het lobbyregister verplichtend maken. Iedereen mag weten met welke industriëlen of ngo's ik contact heb. Besluitvorming en financiële belangen moeten volledig transparant en controleerbaar zijn. Als er duistere zaken gebeuren in de coulissen van de macht is zonlicht en maximale transparantie het enige wat helpt.

En om de kat niet teveel bij de melk te zetten, is het nu ook het goede moment Monica Macovei’s voorstel, mijn Roemeense collega en moedig strijdster tegen corruptie in onder andere haar eigen land, eens goed te bekijken. Zij wil parlementsleden verbieden buiten hun mandaat andere betaalde nevenfuncties te hebben. Dit ook om eventuele belangenconflicten te voorkomen. Ik kan haar geen ongelijk geven: een goed parlementslid zijn vraagt immers méér tijd dan een gewone fulltime job.

Bart Staes
Lid Europees Parlement Groen!

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?