"Wie het vernielen van een deel van een veld met genetisch gemodificeerde aardappelen in Wetteren, door actievoerders van de 'Veldbevrijdersbeweging' ('Field Liberation Movement') louter bestempelt, als vandalisme of een onverantwoorde manier van actievoeren is zelf onverantwoord bezig." Dat stelt Europees parlementslid Bart Staes (Groen!). "Dankzij burgerlijk ongehoorzame acties als deze kan het debat weer opengebroken worden. Burgers hebben het recht zich op vreedzame wijze te verzetten als een monopolistische industrie als de biotech-industrie bepaalde technologie aan samenlevingen wil opdringen."
Staes: "Of men voor dit soort van acties is, is ook een kwestie van smaak. Ik heb begrip voor wetenschappers die boos zijn omdat hun werk wordt vernield of lastig gemaakt. Ook spreek ik me niet uit over dit concrete GGO-onderzoek in Wetteren. Maar ik wijs wetenschappers er wel op dat als zij menen hun onderzoek rustig te kunnen uitvoeren en ook toe te kunnen passen in het vrije veld, zij in de illusie leven als ze denken dat vanuit hun 'ivoren laboratoria' te kunnen doen,enigszins los gezogen van een maatschappelijke context. Een beroemd voorbeeld van dit fenomeen is het onzoek van kernfysicus Oppenheimer, die zich pas achteraf realiseerde wat zijn wetenschappelijk onderzoek voor monster had gebaard."
Volgens Staes moeten biotech-wetenschappers, politici en andere maatschappelijke actoren het GGO-debat ten gronde voeren: "Wat mij betreft is dat in de eerste plaats de vraag welk soort landbouwmodel we willen? Dit debat moet gaan over autonomie, een essentiële democratische waarde.
Autonomie voor boeren, die overigens in België geen vragende partij zijn voor GGO-teelten. Boeren worden wereldwijd via gepatenteerde GMO-gewassen in een afhankelijkheidsrelatie met multinationals als Monsanto geduwd. En dat is een slechte zaak.
Maar ook autonomie voor consumenten, waarvan een ruime meerderheid in de EU zich eind 2010 in het Eurobarometer-onderzoek opnieuw uitsprak tegen GGO-voedsel.
Tenslotte ook autonomie voor samenlevingen en regeringen die besluiten dat ze geen GGO-experimenten op hun grondgebied willen."
Keer op keer herhalen voorstanders van GGO's dat de tegenstanders de vooruitgang tegen willen houden, dat ze achterlijk zijn en de derde wereld benadelen, en sowieso geen verstand hebben van de wetenschap achter GGO-gewassen. Staes: "Protagonisten van de biotech multinationals als Monsanto, BASF en Bayer gedragen zich tijdens debatten in Europees verband uiterst arrogant en willen hun economische agenda perse doorduwen desnoods tegen een democratische meerderheid in. Men spreekt van vrijheid voor producenten, die vaak geen vragende partij zijn en eerder een diepgeworteld traditie van zelfstandigheid hebben en het belang van biodiversiteit kennen. Hoe zit het met de vrijheid van boeren die resoluut niet kiezen voor GGO-teelten, maar wel het risico lopen dat hun velden 'besmet' worden met genetisch materiaal van GGO-teelten in de omgeving?"
Staes: "Ook de vrijheid van consumenten is een farce, want vermelding van GGO's op voedseletiketten wil de industrie en hun politieke medestanders niet."
Staes: "En als de tegenstanders van GGO's zo onwetenschappelijk zijn, dan weten de wetenschappelijke adviseurs van talloze Europese regeringen blijkbaar niet waar ze over spreken? Zo stapten de regeringen van Hongarije, Oostenrijk, Luxemburg, Polen en Frankrijk naar het Europees Hof van Justitie om de toelating van de GGO 'Amflora' aardappel van BASF aan te klagen."
Staes: "Deze 'genpatat' wordt geteeld voor de vezelproductie voor papier, maar produceert ook een antibioticum-resistentie. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) en het Europees Medicijn Agentschap (EMA) gaat het om resistentie tegen "een cruciaal antibioticum" ondermeer van belang voor de bestrijding van tuberculose. Ondanks dit feit én bestaande Europese regelgeving dat gewassen die antibioticaresistente genen hebben, niet op de Europese markt mogen komen, gaf Eurocommissaris Dalli begin vorig jaar toch toestemming voor het op de markt brengen van dit gewas. Hij deed dat op basis van een advies van het EFSA, het Europese voedsel veiligheidsagentschap, dat voor een groot deel geïnfiltreerd is door mensen uit de biotech-industrie en net nu zwaar onder vuur ligt wegens gevallen van belangenvermenging en onvoldoende objectieve wetenschappelijke analyses."
Europese besluitvorming
Begin april keurde de milieucommissie van het Europees Parlement een rapport goed dat lidstaten meer mogelijkheden moet bieden om deze teelten op hun grondgebied te verbieden. Dit rapport kwam er na een voorstel van de Europese Commissie om de 'toelatingsprocedures voor GGO-gewassen' weer te 'hernationaliseren' en het aan de lidstaten over te laten.
De Groene fractie in het EP is bezorgd dat de voorstellen van de Europese Commissie, het landen de facto onmogelijk zou maken om de introductie van deze teelten te verbieden. De Europese Commissie wil de patstelling die al jaren bestaat rond het wel of niet toestaan van GGO's doorbreken. Slechts enkele lidstaten zijn voor, terwijl vele andere landen tegen zijn.
"De Europese Commissie hoopt ergens dat het deels nationaliseren van de besluitvorming - een anti-Europese houding overigens - over GGO-teelt zal leiden tot een snellere en makkelijker toelating voor deze gewassen," aldus Staes. "Voor ons kan een moratorium en meer onafhankelijk onderzoek het enige antwoord zijn op de bezorgdheid van de meerderheid van Europese burgers."
Staes: "Na deze stemming wordt de autonomie van lidstaten versterkt. Zij die de teelt van deze gewassen willen verbieden hebben nu een juridisch waterdichte mogelijkheid om dat te doen. Lidstaten kunnen dat verbod baseren op milieunormen, zoals het behoud van biodiversiteit of omdat er tegenstrijdig of onvoldoende wetenschappelijke gegevens over dat specifieke gewas bestaat."
Staes: "Gezien de zeer reële bezorgdheden over de contaminatie van conventionele teelten met GGO's, ben ik blij met de brede consensus in het parlement om het voorkomen van dit soort besmetting verplichtend te maken. Die landen die nog geen beleid rond 'co-existentie' hebben, moeten dat alsnog maken. Er was ook een meerderheid voor een groen amendement dat stelt dat lidstaten een strikte aansprakelijkheidsregelgeving moeten opstellen, om te verzekeren dat 'de vervuiler betaalt' en niet andersom. We willen hier geen Amerikaanse toestanden, waarbij een bedrijf als Monsanto boeren voor de rechter daagt, die tegen hun wil in GGO-gewassen op hun akkers hebben, zonder het zelf te beseffen."