Persberichten

AA
"Europese Visserijministers moeten boter bij de vis doen"

De Europese ministers van Visserij komen maandag en dinsdag bijeen om de jaarlijkse vangstquota voor veel vissoorten vast te stellen. Minister Kris Peeters zit als Europees voorzitter voor het laatst de visserijraad voor en het is zijn kans om nu eindelijk te doen wat hij al vaker preekte: het Europees visserijbeleid richting duurzaamheid sturen. “Jarenlang zeggen beleidsmakers dat ze rekening houden met wetenschappelijke adviezen, maar in de praktijk wint elke keer opnieuw het korte termijn denken. Mariene ecosystemen én de visserijsector zijn zo ten dode opgeschreven,” aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen!).

“Als we doorgaan met het huidige beleid en visserijpraktijken, dan blijven tegen 2020 van de 136 visbestanden in Europese wateren nog slechts 6 tot 8 soorten over.” Dat zei Europees commissaris voor visserij Maria Damanaki eind september in het Europees parlement. Damanaki pleit terecht voor een zeer ambitieus hervormingsprogramma voor het gemeenschappelijk visserijbeleid, waarvoor zij over enkele maanden plannen op tafel zal leggen. “Het is heel eenvoudig: de visserij zal duurzaam worden of zal niet zijn. Als we rekening willen houden met toekomstige generaties is er eigenlijk geen keuze,” aldus Bart Staes. “We weten dit al vele jaren maar het hervormen van het Europese visserijbeleid is al twee keer mislukt. Het roer moet om en het is nu of nooit. De Europese visserijministers kunnen de komende twee dagen laten zien dat ze de boodschap eindelijk écht begrepen hebben en bereid zijn tot een cultuuromslag gebaseerd op duurzaamheid.”

Lege Zee?

De rol van de Europese lidstaten is hier cruciaal, want de bevoegde ministers moeten de hervormingen samen met het EP goedkeuren, maar vooral het vervolgens ook uitvoeren en controleren. En daar loopt het fout. Zij bewegen op officiële bijeenkomsten altijd weer richting gevestigde korte termijn belangen en de status quo. Staes: “Een heel recent voorbeeld was de ICCAT ( International Commission for the Conservation of Atlantic Tunas ) die eind november in Parijs werd afgesloten. ICCAT moet jaarlijks beslissen hoeveel Atlantische tonijn en andere grote vis er mag gevangen worden. Europees voorzitter Kris Peeters heeft daar de oren laten hangen naar lidstaten als Frankrijk en Spanje die een sterke tonijnvisserij hebben. Daarmee staat de blauwvintonijn als soort weer een stap dichter bij uitsterven.”

Staes hekelt de lidstaten die wetenschappelijke adviezen stelselmatig negeren: “Dit terwijl we weten dat liefst 88% van de Europese visbestanden overbevist is. Bovendien is er het probleem dat we steeds in diepere wateren gaan vissen én er een sterke illegale visvangst is. Damanaki zei het als volgt: ‘ Er zijn ministers die zeggen voor bescherming van het mariene milieu te zijn, voor duurzame visserij maar dan vervolgens de quota verhogen’ . Als de wetenschap adviseert om het quotum voor een bepaalde vissoort op 10.000 ton te houden, wordt het na de visserijraad bijvoorbeeld 20.000.”

Staes: “Begin november stelde Peeters zelf nog dat ‘wetenschappelijk advies essentieel is voor een duurzame visserij’. Maar met wetenschap wordt steeds opnieuw - zie ICATT - een loopje genomen door overheden. Een groep Britse wetenschappers analyseerde hoe er met quota wordt omgegaan. Ze tonen aan dat voor 68.5% van de gevallen de door de Europese visserij ministers toegekende quota hoger waren dan het advies van de wetenschappers. Uit hun cijfers blijkt ook dat in de periode van na 2003 de quota-overstijgingen groter waren dan in de periode van vóór de hervormingen. In de jaren 1987-2007 werd 52 keer een volledige visvangststop aanbevolen. Geen enkele keer werd een moratorium ingesteld. Dit alleen al komt neer op het toestaan van het vissen van ongeveer 418.000 ton vis tegen wetenschappelijk advies in. Dit jaar gepubliceerd onderzoek in Nature toont aan dat de productiviteit van visserijbestanden de laatste eeuw spectaculair is gedaald door industriële visserij. De ministers laten begaan tot de zee leeg is, zo lijkt het”

Staes: “Ook Kris Peeters doet dat al jaren als bevoegd minister voor visserij in Vlaanderen. Het beste en meest eenvoudige voorbeeld is bijvoorbeeld de VLAM die ook dit jaar er weer in slaagde om een vis te promoten die overbevist is: de zeeduivel. Het gaat om een diepwatervis, waarbij het wetenschappelijk advies is om de visserij-inspanning ervan te beperken omdat de soort wordt beschouwd als heel gevoelig voor overexploitatie. De Vlaamse overheid spendeert geld om de consumptie van zeeduivel aan te wakkeren.”

Boomkor

Ander voorbeeld. Begin 2009 presenteerde het Vlaamse visserij-instituut ILVO een studie aan Peeters, waaruit bleek dat omschakeling van de verwoestende en dure boomkorvisserij richting duurzame visserij niet alleen ecologisch noodzakelijk was, maar ook economisch leefbaar. Want ecologisch is de boomkor niet duurzaam. In Vlaanderen zit die op 80 % bijvangsten: op elke duizend kilo vis, wordt 800 kilo vis en zeedieren dood terug in zee gegooid (omdat ze te klein zijn of niet tot de soort behoort waarvoor de reder een quotum heeft). En het kost zo’n 2,5 liter olie per kilo gevangen vis!”

Staes: “Peeters sprak daar lovende woorden en vervolgde met aan de aanwezige reders te zeggen dat hij toch mooi de quota had verhoogd, mét respect voor de wetenschap. Die wetenschappelijke gegevens heb ik opgevraagd, maar nooit mogen ontvangen. Er is géén sprake van omschakeling van de Vlaamse visserijvloot, integendeel. De Vlaamse overheid subsidieert met Europees geld het zogenaamd energiezuiniger maken van boomkorvloot. Maar die 60% subsidie voor energie-efficiëntere motoren komt in de praktijk neer op het opdrijven van de boomkor- destructiviteit en bovenal op het bestendigen van de boomkor met nog eens 20 jaar, vanwege de afschrijftijd van de motoren. Of hoe Europese gelden dienen om de meest destructieve visserijmethode te subsidiëren.”

SDVO opheffen

De Vlaamse overheid en bepaalde actoren als de Rederscentrale en de Stichting voor Duurzame Visserijontwikkeling (SDVO), presenteren zich als vriend van de visserijsector. Het tegendeel is waar. De SDVO weigert elke verantwoording ondanks dat ze tot 2009 minstens tien miljoen belastinggeld ontving. Er vindt geen enkele onafhankelijke controle plaats over wat er gedaan wordt met die gelden. Staes: “Reeds eind 2008 klaagde ik de praktijken van de SDVO aan. Peeters zei destijds steevast geen gezag over SDVO te hebben. Intussen blijkt dat ook Peeters heeft begrepen dat de SDVO niet deugt: het leed op 2 jaar tijd maar liefst 7 miljoen euro verlies, geld van de noodlijdende visserijsector vermoedelijk verbrast door verkeerde beleggingen. In het kader van subsidies uit het nieuwe programma van het Europees Visserijfonds werd geen enkel SDVO-project goedgekeurd en bovendien moest het SDVO zelfs 100.000 euro terugbetalen aan de Vlaamse overheid. Opheffen die club, er is al teveel tijd en geld verloren!”

Volgens Staes zal het overleven van verschillende vissoorten vooral afhangen van ons gezamelijke consumentengedrag: “In het geval van tonijn: simpelweg geen tonijnsushi meer. Het is daarom hoopgevend dat enkele grote ondernemingen zoals Delhaize, Carrefour en Ikea afgelopen week het ‘Tuna Market Manifesto’ van de milieuorganisatie WWF ondertekenden en zo afspraken om geen Atlantische of mediterrane blauwvintonijn meer te verkopen.”

Ook in de Verenigde Staten hebben hervormingen van het visserijbeleid vele jaren geduurd en kwamen die pas echt van de grond toen de grootdistributie het roer omgooide: “In Nederland hebben de supermarkten beslist dat tegen 2011 alleen nog maar ‘goede vis’, dus duurzaam gevangen vis verkocht zal worden. In België is momenteel eenzelfde evolutie aan de gang. Ketens als Delhaize en Colruyt, Center Parks of Burger King kopen bijna uitsluitend nog duurzaam gevangen of gekweekte vis in, vaak geïmporteerd uit landen als IJsland. De Vlaamse overheid zou afspraken kunnen maken met de grootdistributie om afname van Belgische, duurzame vis te verzekeren. Maar dan moet dat aanbod er wel komen.”

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?