AA
Gevolgen van 'human enhancement voor kosten volksgezondheid lidstaten' (Schriftelijk Vraag E-2200/09)

Recente publicaties in wetenschapstijdschriften Nature (1), the New Scientist (2)en The Times (3) laten zien dat Amerikaanse en Europese wetenschappers (4) debatteren over de juridische en maatschappelijke gevolgen van mensverbetering (human enhancement): de trend waarbij technologie wordt ingezet om gezonde mensen ‘mooier, fitter of beter’ te maken.

Voorbeelden van mensverbetering zijn: het gebruik van cognitieverbeteraars als Ritalin (5) door gezonde mensen, preïmplantatie van genetische diagnostiek (PGD) voor het selecteren van gezonde embryo’s, en de snelle acceptatie van cosmetische chirurgie. Toekomstige mens-verbeteringstechnologieën zijn o.a. gendoping (gentherapie voor sterkere spieren of een beter uithoudingsvermogen), breinimplantaten als stemmingsverbeteraar en anti-verouderingstechnologieën.

De bestaande en toekomstige mensverbeteringstechnologieën hebben niet alleen maatschappelijke en budgettaire gevolgen voor individuele lidstaten, maar ook voor de EU. In de eerste plaats zijn de lange termijnrisico’s van het gebruik van deze middelen voor de gezondheid nog in grote mate onbekend. Zolang er geen nieuwe vormen van regulering zijn, bestaat de kans op een illegale handel in cognitieverbeteraars zoals Ritalin en Modafinil (nu al gebruikt 7 tot 14% van de gezonde studenten en wetenschappelijk medewerkers in de VS deze middelen).

In de tweede plaats verschuift de norm van wat als ‘goed en gezond’ geldt, waardoor de betaalbaarheid van collectieve zorgbudgetten onder druk komt te staan. Veel verbeteringstechnologieën worden geïntroduceerd via de nationale gezondheidszorg. Verschillen in regulering zullen gevolgen hebben voor individuele lidstaten. Competitiviteit zal lidstaten dwingen toe te staan wat elders ook is toegestaan — medisch toerisme — , met gevolgen voor budgetten en solidariteit. Doordat intelligentie en gezondheid een eigen keuze worden, dreigt ook de solidariteit tussen zieke en gezonde mensen onder druk te komen.

1. Is de Commissie zich bewust van deze trend? En is de Commissie van plan deze trend, en de gevolgen ervan, in kaart te brengen om te kunnen bepalen of en hoe aanvullende maatregelen of wijzigingen op Europese beleidsterreinen noodzakelijk zijn?

2. Weet de Commissie hoeveel mensen in de EU cognitieverbeteraars als Ritalin, Modafinil of Adderall gebruiken? Heeft de Commissie een beeld van de ontwikkeling in het gebruik ervan in de afgelopen vijf jaar?

3. Wat is het bedrag dat er gemoeid is met de invoer van cognitieverbeteraars in de EU?

4. Gaat de EC onderzoek doen naar de omvang van de illegale handel in medisch voorgeschreven en nagemaakte cognitieverbeteraars?

5. Wat doet de EC om het brede publiek te informeren over mensverbetering?

___________________

(1) Greely, H. et al., "Towards responsible use of cognitive-enhancing drugs by the healthy", Nature, 456, 11 december 2008.

(2) Julian Smith, "We have the technology to rebuild ourselves", New Scientist, 7 januari 2009. http://www.newscientist.com/article/mg20126884.500-we-have-the-technology-to-rebuild-ourselves.html?page=1

(3) Magnus Linklater, "If we screen out autism we run the risk of losing genius, too. As the number of disorders identifiable by prenatal testing grows, the debate about how to handle them is intensifying", The Times, 12 januari 2009. http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/magnus_linklater/article5496799.ece

(4) Zonneveld et al, Reshaping the Human Condition. Exploring Human Enhancement, september 2008 (www.rathenau.nl) ; Van Est et al, Future Man — No Future Man. Connecting the cultural, political and technological dots of human enhancement, Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek & het Rathenau Instituut, november 2008; President's Council on Bioethics, Beyond Therapy. Biotechnology and the Pursuit of Happiness, 2003 (http://www.bioethics.gov/reports/beyondtherapy/); Paul Miller & James Wilsdon, Better humans. The Politics of Human Enhancement and Life Extension, Demos — United Kingdom , februari 2006; Irish Council for Bioethics, Human Enhancement. Making People Better or Making Better People? zj., http://www.bioethics.ie/uploads/docs/Humanenh.pdf

(5) Melanie Newman, "Give students smart drugs on demand to aid study", Times Higher Education, 1 januari 2009. http://www.timeshighereducation.co.uk/story.asp?storycode=404808

***

ANTWOORD VAN COMMISSARIS VASSILIOU (op 25 mei 2009)

De Commissie is zich ervan bewust dat op het gebied van 'mensverbetering' veel wetenschappelijk onderzoek gebeurt. Er wordt bijvoorbeeld werk verricht met het oog op het verbeteren van cognitieve prestaties, uiterlijk en kracht en het beïnvloeden van stemmingen en emoties.

Sommige van deze onderzoeken houden rechtstreeks verband met bepaalde gezondheidsproblemen en zijn bijvoorbeeld gericht op de preventie en behandeling van degeneratieziekten of het herstel van aangetaste lichaamsfuncties zoals het gehoor; andere onderzoeken, zoals het werk dat verricht wordt rond het aanpakken van zwaarlijvigheid en verslavingsziekten, richten zich meer op problemen die te maken hebben met levensstijl en gedrag.

Of de bestaande Europese beleidsmaatregelen of wetgeving moeten worden aangepast, hangt uiteraard af van de specifieke omstandigheden. Bovendien zijn de problemen die zich kunnen voordoen in verband met ontwikkelingen op bijvoorbeeld het vlak van cosmetische chirurgie niet noodzakelijk van dezelfde aard als de problemen in verband met het mogelijk risicovolle gebruik van geneesmiddelen voor cognitieve verbetering of genetische manipulatie.

Voorts moet in dit verband opgemerkt worden dat de organisatie van gezondheidsvoorzieningen en het verstrekken van medische zorg de verantwoordelijkheid van de lidstaten is, en niet van de Gemeenschap.

De Commissie beschikt niet over de door het geachte Parlementslid gevraagde precieze gegevens over het gebruik van cognitieverbeteraars in de afgelopen vijf jaar en de betreffende omzet.

Wat betreft de illegale verhandeling van cognitieverbeteraars, is het de bevoegdheid van de lidstaten om te verzekeren dat de toepasselijke regels voor het op de markt brengen van geneesmiddelen nageleefd worden en de onderzoeken die daarvoor nodig zijn uit te voeren. In verband met namaakgeneesmiddelen heeft de Commissie een aantal acties ondernomen. Onder andere in december 2008 is een voorstel goedgekeurd om de wetgeving van de Gemeenschap inzake geneesmiddelen aan te passen om het vervalsen van geneesmiddelen tegen te gaan .

Meer info op http://ec.europa.eu/enterprise/pharmaceuticals/counterf_par_trade/counterfeit_en.htm

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?