AA
Te weinig garantie voor Europese transparantie

Onlangs lag er in het postvakje van de 732 EP-leden een luxueus boek over Kreta. Mooie verpakking, vier talen, peperduur waarschijnlijk. Dit soort smaakmakertjes komt overwegend van lobbyisten of minstens van ondernemingen, organisaties of overheden die er belang bij menen te hebben dat EP-leden van hun besognes op de hoogte moeten worden gebracht.

Wat weinig mensen evenwel met lobbying associëren zijn organisaties als Greenpeace, TestAankoop, Oxfam, de vakbonden of het FFII, dat zich succesvol verzette tegen het patenteren van software. Overbodig te vermelden dat hun inbreng minstens zoveel wordt gewaardeerd als deze van de lobby van de multinationals. Beiden brengen ze vanuit hun wereldbeeld nuttige informatie voor verkozenen en zorgen ervoor dat er niet vanuit een ivoren toren wetten worden gemaakt.

ONAFHANKELIJK OMGAAN MET INFORMATIE

De Europese Instellingen hebben rijkelijk laat ingezien dat zich een probleem stelt met ‘de perceptie’ of concreet: met de communicatie over het beleid. Nu is het voor beleidsmakers, administraties en burgers onmogelijk om op de hoogte te zijn van alles wat gebeurt op Europees, federaal, Vlaams, ja zelfs gemeentelijk vlak. De vertegenwoordigingsdemocratie betekent gelukkig dat verkozenen handelen in overeenstemming met hun ideologie en op vraag van hun kiezers. Lobbyisten - welke zij ook zijn - kunnen in dat proces een informatieve rol spelen. Maar het mag niet zo ver komen dat parlementsleden hun onafhankelijke rol gaan uitbesteden aan lobby’s. Niet de lobbyisten zijn het probleem, wel volksvertegenwoordigers die (betaalde) agenten worden van lobby's. De verleiding is groot. Dat leid ik tenminste af uit het stemgedrag van nogal wat collega’s uit de EU-25.

Aan de hand van de amendementen die worden ingediend merk je meestal snel wie ze heeft geschreven. Als bv. twee of meer amendementen door verschillende EP-leden identiek en bovendien in één taal (vaak niet hun moedertaal) worden ingediend, dan weet je het wel. Maar houd daarbij steeds in het achterhoofd dat dit niet alleen gebeurt voor ‘het kapitaal’, maar ook bv. voor een in Vlaanderen breed gedragen doel als het ontmijnen van de havenrichtlijn.´

VRIJGAVE VAN BEGUNSTIGDEN EU-STEUN

Het transparantie-initiatief dat de Europese Commissie voorstelt, is een eerste stap in de goede richting. Hij had best wat groter kunnen zijn. Lobbyisten vragen zich vrijwillig te laten oplijsten vormt immers niet meteen een sluitende, laat staan onafhankelijke garantie.

Het is anderzijds wél een goede zaak dat de Commissie tot eind augustus over dit onderwerp een publieke consultatie houdt. In haar Groenboek over deze materie vraagt de Commissie ook commentaar over het vrijgeven van de begunstigden van Europese steun (landbouw, regionale ontwikkeling, visserij, ...). De mengelmoes van cijfers en statistieken waarmee lidstaten de gegevens inzake landbouwsubsidies hebben vrijgegeven, leert dat uniformiteit hierbij strikt noodzakelijk is. Het is het absolute recht van de Europese belastingbetaler te weten wat er met overheidsgeld gebeurt.

OPENHEID COREPER & RAAD

Hoewel het Groenboek positieve elementen bevat is het initiatief van de Commissie ook een gemiste kans in puur democratisch opzicht. Het wil, kan of mag andere aan de EU gerelateerde organen niet op transparantie toetsen. Sommige daarvan hebben een invloed die deze van de lobby durft overstijgen. Het gaat dan bv. om de COREPER (Comité van de Permanente Vertegenwoordigers), rudimentair te omschrijven als de vergadering van de EU-ambassadeurs van de lidstaten. De COREPER onderhandelt over de besluiten die op de Raad worden voorgelegd. Democratische controle hierop is zo goed als onbestaande.

Het Groenboek had ook de vraag mogen stellen over de beslotenheid van de Raadsvergaderingen. Die hebben immers een fundamentele beslissingsmacht in wetgevende dossiers. Het aura van geheimhouding dat nu rond deze vergaderingen heerst, is ronduit nefast voor het democratisch gehalte van de Europese politiek. Zelfs parlementsleden in de lidstaten spreken hun ministers niet aan op dossiers die door de Raad zijn behandeld. Ze zoeken niet naar informatie, doen geen moeite de besluitvorming te doorgronden of hun ministers ter verantwoording te roepen.

Burgers en belangenverenigingen zouden tot eind augustus de kans moeten grijpen om in dit transparantiedebat hun zeg te doen. Hoe meer deelnemers, hoe meer rekening de Commissie zal moeten houden met hun argumenten. Eerst doen dus, en pas dan naar Kreta!

Bart Staes

Europees Parlementslid voor Groen!

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?