AA
Regeringsleiders uit het Zuiden verenigen zich

De crisis die we vandaag meemaken is een systeemcrisis, een overproductiecrisis. De bankensector stortte in elkaar, investeringen blijven uit, de overconsumptie blijft bestaan, natuurlijke rijkdommen worden schaarser… Vraag is wie de gevolgen ervan moet dragen.

De landen die aan de oorzaak liggen van de crisis liggen hoofdzakelijk in het Noorden. Het gaat om enkele landen, wel elk met oneindig veel mogelijkheden. Vooral de landen in het Zuiden draaien op voor de gevolgen, terwijl ze ‘nul’ beleidsruimte hebben.

De befaamde G8 en G20 toppen bevestigen deze wanverhouding. Dus niet de G8, niet de G20, maar de G192 zouden deze week moeten vergaderen…

Op de laatste VN-top afgelopen juni over de impact van de financiële en economische crisis op de ontwikkeling van de arme landen blonken de westerse landen uit in afwezigheid. Dat België geen enkele regeringsvertegenwoordiger naar die bijeenkomst stuurde is pijnlijk. Zijn we bang om op onze doos te krijgen? Bang dat het bewustzijn van armere landen in het Zuiden groeit? Of vinden we het echt niet de moeite om daar onze energie in te steken?

Ik kan me alleszins niet van de indruk ontdoen dat het Westen geen haast heeft om zich fundamenteel om het lot van de arme landen te bekommeren (terwijl het wel volop profiteert van de natuurlijke rijkdommen uit het Zuiden).

Maar zelfs als het Westen zich tegen beter weten in zo wil blijven opstellen, mag het zich wel schrap zetten. Het bewustzijn in het Zuiden groeit effectief en snel. Doha in 2000, Cancun in 2003, 2007 in Bali waar de G77 van armste landen zich weerden in de onderhandelingen rond het klimaat. Meer en meer keren de landen hun rug naar het rijke westen, als blijkt dat fundamentele rechten wederom dreigen te worden geschonden. Leiders uit de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) vinden elkaar steeds makkelijker.

Ook dit weekend vindt de (intussen tweede) top plaats tussen de regeringsleiders uit Zuid-Amerika en Afrika. Het zijn nog schaarse momenten maar het Zuiden organiseert zich steeds beter en laat steeds meer van zich horen. En terecht. De armenfooien die we als westerlingen toewerpen naar ontwikkelingslanden, volstaan niet langer om de gemoederen daar te sussen.

Op de African and South American (ASA) Summit willen beide regio’s het hebben over versterkte samenwerking, over partners zijn in ontwikkeling, ze willen een stem geven aan het volk. Een voorbereidende vergadering in Addis Abeba (Ethiopië) in mei ging over energie en het duurzaam beheer ervan. En uiteraard staat op de agenda ook de financiële en economische crisis. Door de liberalisering van handel en kapitaalmarkten heeft Zuid-Afrika bijvoorbeeld de hoogste tekorten op haar handelsbalans in de hele wereld. The Economist schreef dat onlangs nog. Reden: grote sommen geld stroomden naar de Londense hoofdkwartieren van Zuid-Afrikaanse maatschappijen. Dit terwijl de regenboognatie nood heeft aan (belasting)geld om te investeren in onderwijs, werk en gezondheidszorg om zo de ongelijkheid van apartheid op te heffen.

En dat is slechts één voorbeeld.

Beide continenten willen een gezamenlijke ontwikkelingsbank oprichten. Kwestie van de eigen middelen zelf te beheren, van regionale markten en dito handel te stimuleren (op een meer rechtvaardige manier) en meer deglobalisering van kapitaal te krijgen.

Kwestie ook van minder afhankelijk te zijn van het Internationaal Monetair Fonds, dat recent nog op sterven na dood was.

Wist u dat Prof. Ngaire Woods (Oxford) becijferde dat 82% van de door het IMF toegekende steunfondsen en leningen om de crisis op te vangen naar Europese gebieden gaat, terwijl slechts 1,6% van dit budget aan landen in Afrika is toegewezen?

Wist u dat handelstransacties tussen Peru en Colombia verlopen in dollars, terwijl de V.S. er eigenlijk niets mee te maken hebben?

Wist u dat voor elke euro die in Afrika binnenkomt, er 8 weer buitengaan aan de afbetaling van schulden, terwijl de zogenaamde ‘koloniale wereld’ bijlange geen correcte prijs betaalt voor de goederen die in ontwikkelingslanden werden en nog steeds worden gekocht!

Het zit grondig fout in onze wereld, dat weten we al te lang. De tijd dat voor oplossingen louter naar het westen gekeken wordt, ligt gelukkig weldra achter ons. Ook omgekeerd komt de tijd dat het Westen de medeplichtigheid kan ontkennen zeer snel naderbij.

En dan heb ik het nog niet gehad over de klimaatcrisis. Kumi Naidoo, bekend van de Global call to Action against Poverty, drukte het recent op een Mo*-lezing nog zo uit: “Klimaatveranderingen moeten we samen aanpakken of we gaan samen ten onder.” Het Westen denkt nog te veel dat het zijn hachje wel zal kunnen redden…

90% van de Afrikaanse boeren zal tegen 2100 werkloos zijn door droogte, overstromingen, extreme weersomstandigheden, ziekte en politieke instabiliteit, weten VN experten.

De Climate Change Vulnerability Index, berekende in 2009 (op basis van tientallen meeteenheden en variabelen) de mogelijkheden die landen hebben om aan de opwarming van de aarde het hoofd te bieden en noteert 28 landen ter wereld, waarvan 22 in Afrika, die de minste kansen hebben de klimaatverandering aan te kunnen. De V.S. staan helemaal onderaan de lijst (met dus het laagste risico), hoewel het per hoofd het grootste aandeel heeft in het veroorzaken van de klimaatcrisis.

Misschien moeten we ook eens nadenken over het emissiehandelssysteem. Net nog kondigde Charles Michel aan dat “België gaat investeren in CO2-fondsen ter compensatie van de uitstoot van broeikasgassen, veroorzaakt door verplaatsingen met een vliegtuig door medewerkers van de Belgische ontwikkelingssamenwerking.” Is dat geen druppel op een hete plaat? Blijft het niet onbegrijpelijk en onwezenlijk ook dat we rustig verder kunnen vervuilen zolang we maar propere lucht elders kunnen kopen? Wordt het hele emissiehandelssysteem geen gigantische bubbel die ons binnenkort net zo hard in het gezicht gaat slaan als de financiële crisis enkele maanden terug?

Het is tijd voor meer parlez-vrai in de politiek en minder gebakken lucht.

Bart Staes

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?