AA
Klimaatverandering is zorgwekkend


Op 25 oktober 2007 werd het nieuwe Global Environmental Outlook-rapport van de UNEP officieel aan de pers voorgesteld. Dit prestigieuze rapport brengt de toestand van de wereld in kaart en maakt tal van aanbevelingen voor overheden wereldwijd. Het beeld dat uit GEO-4 komt, is niet fraai. Alle negatieve milieutendensen worden verdergezet. Voorbeelden hiervan zijn de achteruitgang van de visstand; verlies van vruchtbaar land door verwildering; onhoudbare druk op middelen; slinkende hoeveelheid zoetwater beschikbaar voor mens en dier; en het risico op onomkeerbare milieuschade bij het bereiken van het onbekende keerpunt waarvan er geen weg terug is. Overheden falen wereldwijd in hun reactie op deze sociaal-ecologische crisis. De sense of urgency ontbreekt nog steeds. Ook bij de oranje-blauwe regering in wording in dit land is dit helaas het geval.


Onderliggende problemen aanpakken

Het GEO-4 rapport erkent dat technologie kan zorgen voor een vermindering van de menselijke kwetsbaarheid voor milieuproblemen, maar volgens het rapport kan het soms nodig zijn om het “op technologie geconcentreerde ontwikkelings-paradigma” te corrigeren. De toekomst wordt grotendeels bepaald door de beslissingen die nu worden genomen. GEO-4 zegt: “Onze gezamenlijke toekomst hangt af van de acties die wij nu ondernemen, niet morgen of ergens in de toekomst.”

Voor sommige aanhoudende problemen is de schade wellicht al onomkeerbaar. GEO-4 waarschuwt dat het aanpakken van de onderliggende oorzaken van milieuproblemen vaak de gevestigde belangen treft van de mensen die de macht hebben om beleidsbesluiten te beïnvloeden. De enige manier om deze moeilijke problemen te benaderen, is om ze van de rand naar het middelpunt van besluitneming te verplaatsen: het milieu voor ontwikkeling, niet ontwikkeling ten koste van het milieu. “Er zijn genoeg waarschuwingen geweest sinds Brundtland. Ik hoop oprecht dat GEO-4 de laatste is. De systematische vernietiging van de natuurlijke middelen op aarde, heeft een punt bereikt waarop de uitvoerbaarheid van economiën op de proef wordt gesteld - en de rekening die wij onze kinderen presenteren kan nog wel eens onmogelijk te betalen zijn.” aldus de heer Steiner.

Het GEO-4 rapport concludeert dat “terwijl regeringen de leiding moeten nemen, zijn andere belanghebbers even belangrijk om duurzame ontwikkeling succesvol te bereiken. De noodzaak was nog nooit zo groot en het tijdstip nog nooit zo opportuun, om - met ons toegenomen begrip van de voor ons liggende uitdagingen - nu actie te ondernemen zodat ons bestaan en dat van toekomstige generaties is gewaarborgd.”


Mondiaal Persbericht

Hardnekkige problemen op aarde houden aan, waarschuwt VN-rapport Nairobi/New York, 25 oktober: Het milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) zegt dat de grootste bedreidingen voor onze planeet, zoals klimaatverandering, de hoeveelheid met uitsterven bedreigde diersoorten en het mondiale voedseltekort, horen bij de veelheid van onopgeloste problemen en zij vormen allen een bedreiging voor de mensheid.

GEO-4

Deze waarschuwing staat in de Global Environment Outlook van de UNEP: ‘milieu voor ontwikkeling’ (GEO-4), dat wordt gepubliceerd 20 jaar na uitkomst van het rapport 'Onze Gemeenschappelijke Toekomst’ van de Wereldcommissie voor Milieu en Ontwikkeling ( de Brundtland commissie).

GEO-4, de laatste in een reeks prestigieuze UNEP rapporten, analyseert de huidige staat van de mondiale atmosfeer, het land, het water en de biodiversiteit. Tevens beschrijft het de veranderingen hierin sinds 1987 en het identificeert de prioriteiten waarop actie dient te worden ondernomen. GEO-4 is het meest uitgebreide VN-rapport over het milieu, samengesteld door rond 390 experts en beoordeeld door meer dan 1000 andere deskundigen rond de wereld.

Goede punten

Het rapport spreekt waardering uit voor de voortgang die wereldwijd is geboekt in het bestrijden van redelijk eenvoudige problemen, waardoor het milieu nu dichtbij de dagelijkse politiek is gebracht. Maar ondanks deze vorderingen blijven de moeilijker te behandelen zaken, de aanhoudende problemen, bestaan. Hierover zegt GEO-4: 'Voor géén van de grote problemen zoals benoemd in 'Onze Gemeenschappelijke Toekomst' zijn de vooruitzichten nu gunstig.

Het niet aanpakken van deze problemen, aldus UNEP, zou alle vorderingen die tot nu toe bereikt zijn bij de eenvoudigere problemen teniet kunnen doen, en zij kunnen een bedreiging vormen voor het overleven van de mensheid. Maar, zo zegt het rapport: 'Het doel is niet om een somber scenario te schetsen, maar om een dringende oproep tot actie te doen."

Achim Steiner, de ondersecretaris-generaal van de VN en directeur van de UNEP, zegt: “De internationale gemeenschap heeft op sommige terreinen moedig en inspirerend gereageerd op de Brundtland Commissie. Maar te vaak heeft zij dit te langzaam gedaan, in een te laag tempo en te kleinschalig om gehoor te kunnen geven aan de omvangrijke problemen waarmee de mensen en het milieu op deze planeet worden geconfronteerd.”

De resultaten

“De afgelopen 20 jaar heeft de internationale gemeenschap de volgende resultaten geboekt: de productie van ozonlaag-aantastende chemicaliën is met 95 procent afgenomen; er is een verdrag gesloten om broeikasgasemissies te verminderen, samen met het creëren van innovatieve CO2-markten; er is ondersteuning gegeven voor toename van terrestrische beschermde gebieden, rond 12 procent van het totale aardoppervlak. Daarnaast zijn talrijke belangrijke instrumenten ontwikkeld, op gebied van biodiversiteit en woestijnvorming, en in handel in gevaarlijk afval en levende organismen.”, voegt hij toe.

Nog aan te pakken

“Maar, zoals GEO-4 naar voren brengt, er zijn nog aanhoudende en hardnekkige problemen die moeten worden aangepakt. Reeds bestaande problemen zijn nog onopgelost en nieuwe dienen zich aan - van de snel groeiende zuurstof loze zones in de oceanen, tot aan de heropleving van oude en nieuwe ziektes, gedeeltelijk ten gevolge van de degradatie van het milieu. Ondertussen is er bij instituten zoals UNEP, die in het leven zijn geroepen om de oorzaken te bestrijden, gebrek aan voldoende middelen waardoor zij zwak zijn”, zegt dhr. Steiner.

Over klimaatverandering zegt het rapport dat de dreiging nu zo urgent is, dat halverwege deze eeuw grote verminderingen in broeikasgassen nodig zijn. In december beginnen de onderhandelingen voor een verdrag dat het Kyoto Protocol moet gaan vervangen. Het Kyoto Protocol is een internationaal klimaatverdrag, waarin deelnemende landen zich verplichten de uitstoot van broeikasgassen te zullen verminderen.

Alhoewel het verdrag de ontwikkelingslanden vrijstelt van de verplichting tot emissievermindering, wordt er toenemende druk uitgeoefend op sommige, zich snel industrialiserende landen - inmiddels zelf ook substantiële vervuilers - om akkoord te gaan met emissiereducties.

Grote voeten...

GEO-4 waarschuwt ook dat wij ver ‘boven onze stand’ leven. De menselijke bevolking is nu zo omvangrijk dat “de hoeveelheid middelen die nodig zijn om deze levenstandaard te handhaven, ver uitstijgt boven wat er beschikbaar is... De voetafdruk van de mensheid (wat er van het milieu gevraagd wordt) is 21,9 ha. per persoon, terwijl de biologische capaciteit van de aarde, gemiddeld slechts 15,7 ha. per persoon is...”.

Het rapport geeft ook aan dat het welzijn van miljarden mensen in de ontwikkelingslanden risico loopt, omdat de remedies voor de relatief simpele problemen die elders succesvol zijn geweest, hier niet zijn toegepast.

GEO-4 brengt de verklaring van de Brundtland Commissie in herinnering, waarin staat dat de wereld niet geconfronteerd is met aparte crisissen - de ‘milieu crisis’, de ‘ontwikkelings crisis’ en de ‘energie crisis’ zijn allen één. Deze crisis omvat niet alleen klimaatverandering, uitsterving en honger, maar ook andere problemen, veroorzaakt door de toenemende bevolking, de stijgende consumptie van de rijken en de wanhoop van de armen.

Voorbeelden hiervan zijn:

• achteruitgang van de visstand;
• verlies van vruchtbaar land door verwildering;
• onhoudbare druk op middelen;
• slinkende hoeveelheid zoetwater beschikbaar voor mens en dier; en
• het risico op onomkeerbare milieuschade bij het bereiken van het onbekende keerpunt waarvan er geen weg terug is.

Politieke wil en leiderschap vereist!

GEO-4 stelt dat klimaatverandering een ‘mondiale prioriteit’ is, die politieke wil en leiderschap vereist. Maar wat het rapport in plaats daarvan aantreft is “een opmerkelijk gebrek aan urgentie” en een “jammerlijk ontoereikende” mondiale reactie.

Verschillende zeer-vervuilende landen hebben geweigerd om het Kyoto Protocol te ratificeren. GEO-4 zegt: “...sommige industriële sectoren, die onwelwillend waren jegens het Protocol, slaagden erin de politieke wil om het Protocol te ratificeren, te ondermijnen.” Het zegt ook: “Fundamentele veranderingen in sociale en economische structuren, inclusief veranderingen in levenstijl, zijn van cruciaal belang om snelle vorderingen te kunnen boeken.”

Andere cruciale punten die in het rapport worden geïdentificeerd, zijn:

Water: irrigatie legt beslag op ongeveer 70 procent van het beschikbare water, maar om het Millennium Development Goal voor honger te kunnen halen, moet de voedselproductie rond 2050 worden verdubbeld. Zoetwater is aan het afnemen: rond 2050 zal het watergebruik zijn toegenomen met 50 procent in ontwikkelingslanden en met 18 procent in de geïndustrialiseerde landen. Volgens GEO-4: “De escalerende druk door de vraag naar water, zal ondraaglijk worden in landen met waterschaarste.”

De waterkwaliteit neemt eveneens af, vervuild door bacteriologische ziektekiemen en excessieve hoeveelheden voedingsstoffen. Besmet water blijft mondiaal de grootste oorzaak van menselijke ziekten en dood.

Vis: consumptie is meer dan verdrievoudigd tussen 1961 en 2001. Vangsten zijn gestagneerd of langzaamaan gedaald sinds de 80-er jaren. Subsidies hebben gezorgd voor bovenmatige visserij, geschat op 250 procent meer dan goed is voor duurzame vis-productie in de oceanen.

Biodiversiteit: de huidige veranderingen in biodiversiteit zijn de snelste in de geschiedenis van de mensheid. Soorten sterven honderd keer sneller uit dan in fossiele data is gevonden. De ‘bushmeat’ handel in het Congo Basin is zes keer hoger dan duurzaam is. Van de groepen gewervelden die uitgebreid zijn onderzocht, is meer dan 30 procent van amfibiën, 23 procent van zoogdieren en 12 procent van vogels bedreigd.

De inbreuk van zich verspreidende vreemde soorten, is een groeiend probleem. De kamkwal, per ongeluk geïntroduceerd in de Zwarte Zee in 1982 door Noord-Amerikaanse schepen, heeft een compleet ecosysteem overgenomen en in tien jaar tijd 26 commerciële vissersbedrijven genuïneerd. Een zesde grote uitstervingsgolf is nu gaande, dit keer veroorzaakt door menselijk handelen. Echter, onze groeiende vraag naar voedsel betekent óf intensieve landbouw (met gebruik van meer chemicaliën, energie en water, en efficiëntere rassen en oogsten) óf het cultiveren van meer land. Hoe dan ook, biodiversiteit zal hieronder lijden.

Eén teken van vooruitgang is de geleidelijke toename van beschermde gebieden. Maar zij moeten wel effectief gemanaged worden en op de juiste manier worden gehandhaafd. Biodiversiteit (van alle soorten, niet alleen de ‘charismatische megafauna’ zoals tijgers en olifanten) moet in toenemende mate worden geconserveerd ook buiten de beschermde gebieden.

Regionale druk: dit is het eerste GEO-rapport waarin alle zeven regio’s van de wereld het belang benadrukken van de potentiële effecten van klimaatverandering. Voor Africa komt de dreiging uit de hoek van landdegradatie en zelfs woestijnvorming; per hoofd van de bevolking is de voedselproductie afgenomen met 12 procent sinds 1981.

Oneerlijke landbouwsubsidies in ontwikkelde regio’s blijven vooruitgang richting toenemende oogsten in de weg staan. Prioriteiten voor Azië en het Stille Zuidzeegebied zijn onder andere stedelijke luchtkwaliteit, zoetwater stress, degraderende ecosystemen, agrarisch landgebruik en toegenomen hoeveelheden afval. De drinkwatervoorziening heeft opvallende vooruitgang geboekt gedurende de laatste tien jaar, maar illegale handel in electronisch en gevaarlijk afval vormt een nieuw probleem. De Europese stijging in inkomens en van het aantal huishoudens zorgt voor onduurzame productie en consumptie, meer energiegebruik, slechte stedelijk luchtkwaliteit en transportproblemen. De overige prioriteiten van deze regio zijn biodiversiteitsverlies, veranderend landgebruik en zoetwater problemen.

Latijns-Amerika en het Caraïbisch Gebied worden geconfronteerd met stedelijke groei, biodiversiteits bedreiging, schade aan kustzones, vervuiling van de oceaan, en gevoeligheid voor klimaatverandering. Echter, de beschermde gebieden beslaan nu ongeveer 12 procent van het land en de jaarlijkse ontbossing van het Amazone gebied loopt terug.

Noord-Amerika worstelt met het aanpakken van klimaatverandering, met daaraan gelinkt energiegebruik, stedelijke uitbreiding en zoetwater problemen. Winst, behaald door energie-efficiëntie, wordt weer teniet gedaan door het gebruik van grotere auto’s, lage normen voor economisch brandstofgebruik en een toename in het aantal voertuigen en de gereden afstanden. Voor West-Azië zijn de prioriteiten zoetwater problemen, degradatie van land, kusten en marine ecosystemen, stedelijk bestuur, openbare orde en veiligheid. Door water overgebrachte ziekten en het delen van internationale waterbronnen, zijn eveneens punten van zorg. De Poolgebieden voelen reeds de effecten van klimaatverandering. De voedselveiligheid en de gezondheid van de oorspronkelijke bevolking lopen risico’s door toenemende kwikvervuiling en aanhoudende organische vervuiling van het milieu. Het is de verwachting dat het nog 50 jaar zal duren vóór de ozonlaag zich zal hebben hersteld.

De Toekomst

Het GEO-4 rapport erkent dat technologie kan zorgen voor een vermindering van de menselijke kwetsbaarheid voor milieuproblemen, maar volgens het rapport kan het soms nodig zijn om het “op technologie geconcentreerde ontwikkelings-paradigma” te corrigeren. Het verkent in vier scenario’s hoe de huidige trends zouden kunnen uitpakken rond het jaar 2050.

De werkelijke toekomst wordt grotendeels bepaald door de beslissingen die nu worden genomen. GEO-4 zegt: “Onze gezamenlijke toekomst hangt af van de acties die wij nu ondernemen, niet morgen of ergens in de toekomst.”

Voor sommige aanhoudende problemen is de schade wellicht al onomkeerbaar. GEO-4 waarschuwt dat het aanpakken van de onderliggende oorzaken van milieuproblemen vaak de gevestigde belangen treft van de mensen die de macht hebben om beleidsbesluiten te beïnvloeden. De enige manier om deze moeilijke problemen te benaderen, is om ze van de rand naar het middelpunt van besluitneming te verplaatsen: het milieu voor ontwikkeling, niet ontwikkeling ten koste van het milieu.

“Er zijn genoeg waarschuwingen geweest sinds Brundtland. Ik hoop oprecht dat GEO-4 de laatste is. De systematische vernietiging van de natuurlijke middelen op aarde, heeft een punt bereikt waarop de uitvoerbaarheid van economiën op de proef wordt gesteld - en de rekening die wij onze kinderen presenteren kan nog wel eens onmogelijk te betalen zijn.” aldus de heer Steiner.

Het GEO-4 rapport concludeert dat “terwijl regeringen de leiding moeten nemen, zijn andere belanghebbers even belangrijk zijn om duurzame ontwikkeling succesvol te bereiken. De noodzaak was nog nooit zo groot en het tijdstip nog nooit zo opportuun, om -met ons toegenomen begrip van de voor ons liggende uitdagingen- nu actie te ondernemen zodat ons bestaan en dat van toekomstige generaties is gewaarborgd.”

EINDE PERSBERICHT

Noot voor de redactie:
GEO-4 is geproduceerd en uitgegeven door de ‘Division of Early Warning and Assessment’ van het ‘United Nations Environment Programma’. Het is hier beschikbaar.


***
BELANGRIJKSTE FEITEN UIT HET RAPPORT


Atmosfeer

Er is nu ‘zichtbaar en onmiskenbaar’ bewijs voor de invloed van klimaatverandering en consensus over het feit dat menselijk handelen doorslaggevend is geweest in deze verandering: temperaturen zijn mondiaal gemiddeld met 0,74 oC gestegen sinds 1906. De beste schatting voor de verwachte temperatuurstijging van deze eeuw is tussen 1,8 oC en 4 oC. Sommige wetenschappers denken dat een mondiale stijging van 2 oC boven het pre-industriële niveau een drempel is, waarboven de dreiging van enorme en onomkeerbare schade waarschijnlijker wordt.

IJs-boormonsters tonen dat huidige gehaltes van kooldioxide (CO2) en methaan ver uitstijgen boven de natuurlijke variabele gehaltes van de laatste 500.000 jaar: het klimaat van de aarde is nu in een staat die ongeëvenaard is in de recente prehistorie. In het Noordpoolgebied stijgt de temperatuur twee keer sneller dan in de rest van de wereld. Zeespiegelstijging die wordt veroorzaakt door thermale uitzetting van water en het smelten van gletsjers zal voortduren in de afzienbare toekomst, met potentieel enorme consequenties: meer dan 60 procent van de wereldbevolking leeft binnen een straal van 100 kilometer van de kust.

Groeiende verzuring van de oceanen en warmere temperaturen zullen waarschijnlijk ook de mondiale voedselveiligheid beïnvloeden: diarree en malaria zullen zich meer verspreiden.

Volgens de huidige trend, zal het broeikasgas niet stabiliseren. In de luchtvaart is het aantal gevlogen mijlen toegenomen met 80 procent tussen 1990 en 2003, terwijl de scheepvaart steeg van 4 miljard ton geladen goederen in 1990, naar 7,1 miljard ton in 2005: beide sectoren hebben een enorm en toenemend energiegebruik. Sommige broeikasgassen kunnen wel tot 50.000 jaren in de atmosfeer blijven hangen.

Ondanks ‘indrukwekkende’ successen in het geleidelijk elimineren van ozon afbrekende substanties, is het ‘voorjaars’-gat in de ozonlaag boven Antarctica nu groter dan ooit, waardoor schadelijk ultraviolet zonlicht de aarde kan bereiken.

Zure regen is tegenwoordig een veel minder groot probleem in Europa en Noord-Amerika (‘een van de succesverhalen van de afgelopen tientallen jaren’), maar het tegendeel is het geval in landen zoals Mexico, India en China.

Vervuiling

Meer dan 50.000 chemische verbindingen worden commercieel toegepast, jaarlijks komen hier honderden meer bij, en het is de verwachting dat mondiale chemische productie de komende 20 jaar met 85 procent zal toenemen.

Blootstelling aan milieuvervuiling veroorzaakt bijna een kwart van alle ziekten. Volgens schattingen sterven jaarlijks wereldwijd meer dan twee miljoen mensen voortijdig, door zowel binnen als buiten luchtverontreiniging.

Een deel van de geboekte vooruitgang in het reduceren van vervuiling in de industriële landen, is gegaan ten koste van de ontwikkelingslanden, waarvan industriële productie en de gevolgen daarvan nu worden geexporteerd.

Voedsel

Verliezen in agrarische productie, veroorzaakt door insectenplagen, worden mondiaal in totaal op ongeveer 14 procent geschat. Sinds 1987 is de uitbreiding van de hoeveelheid agrarische landbouwgrond afgenomen, maar intensief landgebruik is dramatisch gestegen. Jaarlijks produceerde een boer gemiddeld 1 ton, nu is de opbrengst 1,4 ton. Een hectare landbouwgrond bracht vroeger 1,8 ton op; nu is dit 2,5 ton.

Niet-duurzaam landgebruik veroorzaakt degradatie, een dreiging die net zo serieus genomen dient te worden als klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Het treft een derde van de wereldbevolking door vervuiling, landerosie, vermindering van voedingswaarde, waterschaarste, verzilting en de verstoring van bioligische cycli.

De voedselveiligheid van tweederde van de wereldbevolking is afhankelijk van bemesting, vooral stikstof. Bevolkingsgroei, overconsumptie en de voortgaande verschuiving van granen naar vleesconsumptie, betekenen dat de vraag naar voedsel 2,5 tot 3,5 keer groter zal worden dan nu het geval is.

Rond het jaar 2030 zal de industriële wereld waarschijnlijk 120 miljoen hectaren méér land nodig hebben om zichzelf te voeden. Vermindering van genetische diversiteit kan een bedreiging vormen voor de voedselveiligheid: 14 diersoorten vormen 90 procent van alle landbouwdieren en 30 gewassen domineren de landbouw, samen voorzien zij wereldwijd in ongeveer 90 procent van alle caloriën.

Biodiversiteit

Ongeveer 60 procent van de onderzochte ecosystemen zijn gedegradeerd of worden niet-duurzaam gebruikt; aantallen zoetwater gewervelden zijn gemiddeld met 50 procent afgenomen tussen 1987 en 2003, veel sneller dan landdieren of zeedieren.

Meer dan de helft van alle 6000 wereldtalen zijn in gevaar en sommige onderzoekers verwachten dat maximaal 90 procent van alle talen het einde van deze eeuw niet zal halen.

Water

Tien procent van ‘s werelds grote rivieren bereikt gedurende een deel van het jaar de zee niet meer, ten gevolge van irrigatie. In de ontwikkelingslanden sterven jaarlijks rond 3 miljoen mensen aan door water overgebrachte ziekten. Dit bestreft meest kinderen, onder de vijf jaar oud. Geschat wordt dat ongeveer 2,6 miljard mensen leven zonder rioolwaterzuivering. Voorspeld wordt, dat rond 2025 terugtrekkend water met 50 procent zal zijn toegenomen in de ontwikkelingslanden en met 18 procent in de industriële wereld.

Er is toenemende bezorgdheid over de mogelijke effecten op water ecosystemen van persoonlijke verzorgingsproducten en farmaceutische middelen zoals pijnstillers en antibiotica.

De Ongelijke Wereld

De wereld is radicaal veranderd sinds 1987 - economisch, sociaal en politiek. De bevolking is gegroeid met bijna 34 procent, de handel is verdrievoudigd, en het gemiddelde inkomen per persoon is gestegen met ongeveer 40 procent.

De consumptie is sneller gegroeid dan de bevolking, maar onevenredig: het totale jaarlijkse inkomen van bijna 1 miljard mensen, de bevolking van de rijkste landen, is bijna 15 keer dat van de 2,3 miljard mensen in de armste landen.

Er zijn minder middelen beschikbaar: de beschikbare hoeveelheid land per persoon is ongeveer een kwart van dat van een eeuw geleden. Verwacht wordt dat dit nog zal afnemen; rond 2050, zal nog ongeveer een vijfde deel van het land beschikbaar zijn, vergeleken met dat in het jaar 1900.

Verstedelijking is een belangrijk probleem: in 2025 zijn de verwachte bevolkingsaantallen in de kustregio gegroeid naar zes miljard. Het jaar 2007 is het eerste jaar in de geschiedenis van de mens, waarin meer dan de helft van de bevolking is steden leeft.

De Global Environment Outlook (GEO) is het paradepaardje van de UNEP op gebied van beoordelingsprocessen en rapportseries. Het vierde rapport in de serie, GEO-4, geeft een overzicht van de mondiale en regionale situatie en trends op milieu, sociaal en economisch gebied, van de afgelopen twintig jaar. Het belicht de onderlinge verbanden, bedreigingen en mogelijkheden rond het milieu voor de ontwikkeling van het menselijk welzijn. Het rapport verschaft eveneens een verkenning, in de vorm van vier scenario’s, van de waarschijnlijke toekomst tot aan het jaar 2050. Eveneens geeft het beleidsopties om de huidige en opkomende milieuproblemen aan te pakken.

Deze vertaling is geen officiële vertaling van de Verenigde Naties. De vertaling is uitgevoerd door Annemieke Righart (Milieu- en Natuurplanbureau), met toestemming van de United Nations Environment Programme.

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?