AA
G8 moet kiezen voor duurzame energieveiligheid

Van 15 tot 17 juli vindt in Sint-Petersburg de top van de G8 plaats. Een van de hoofdthema’s waar gastheer Poetin het over wil hebben is dat van de ‘energieveiligheid’. Deze vergadering kan belangrijk worden, als de aanwezige wereldleiders bereid zijn in deze discussie te kiezen voor een ander en meer duurzaam veiligheids- en energieconcept dan het nu gangbare.

De terroristische aanslagen van de voorbije jaren in enkele westerse hoofdsteden hebben ertoe geleid dat het denken over veiligheid en de oplossing voor veiligheidsproblemen erg eenzijdig, en daardoor ook gevaarlijk is geworden. Het internationaal terrorisme wordt steeds meer voorgesteld als de belangrijkste bedreiging voor de veiligheid. Daarmee samenhangend is ook de aanpak van veiligheidsproblemen steeds meer gericht op een ‘controleparadigma’: door het gebruik van geweld de symptomen bestrijden. Dit alles leidt ertoe dat er steeds minder aandacht is voor de oorzaken van een aantal reële bedreigingen. Daarnaast blijven ook enkele belangrijke bedreigingen voor de toekomstige mondiale veiligheid uit beeld.

In een recent rapport van de Britse Oxford Research Group wordt een sterk pleidooi gehouden voor een ander en meer duurzaam veiligheidsparadigma. De auteurs stellen dat – vergeleken met andere mondiale bedreigingen – het internationaal terrorisme relatief te veel aandacht krijgt. Ze noemen vier factoren die aan de basis liggen van conflicten en onveiligheid in de huidige en zeker de toekomstige wereld:

(1) klimaatverandering;

(2) strijd over schaarse hulpbronnen;

(3) marginalisering van de meerderheid van de wereldbevolking;

(4) mondiale militarisering.

Deze analyse bevestigt alleen maar wat de internationale groene beweging al jaren zegt. Er is niets ‘softs’ aan ecologische kwesties, integendeel. Het op korte termijn kiezen voor fundamentele oplossingen voor de ecologische uitdaging zal mee bepalen of onze kinderen al dan niet in een veilige wereld zullen kunnen leven.

ENERGIEVEILIGHEID & KLIMAATVERANDERING

Op het vlak van de aanpak van de klimaatproblemen zou de G8 nu de kans moeten grijpen om voluit te gaan voor zo’n duurzaam veiligheidsmodel. Tijdens de G8-top in Gleneagles werd vorig jaar al gezegd dat er een sterker klimaatbeleid nodig is. Nu de G8 spreekt over ‘energieveiligheid’, is er een historische kans om het roer om te gooien.

In het debat van de machtigste landen ter wereld heeft energieveiligheid alleen maar te maken met de gegarandeerde aanvoer van energie. Dat wordt dan onder meer vertaald in controle over de nog resterende vindplaatsen van goedkope fossiele brandstoffen. Niet alleen wordt het huidig niveau van energieconsumptie niet in vraag gesteld. De veiligheidsimplicaties van het doorgaan op het klassieke energiepad worden zo goed als niet onderkend, tenzij in een vorm van grotere ‘controle’.

Het veranderend klimaat geeft aan dat dit een zeer kortzichtige piste is. In een intern Pentagon-rapport werd in 2003 al gewezen op de verwachting dat klimaatverandering in de volgende 20 jaar kan leiden tot een globale catastrofe die miljoenen levens kan kosten in oorlogen en natuurrampen. De belangrijkste Britse wetenschappelijke regeringsadviseur David King, stelde in 2004 dat klimaatverandering het meest ernstige probleem is waarmee we vandaag geconfronteerd worden, ernstiger dan de terroristische dreiging.

Klimaatverandering kan er onder meer toe leiden dat vele miljoenen mensen zullen moeten verhuizen. Heel wat wereldsteden bevinden zich dicht bij de zee, dus de omvang hiervan is nauwelijks in te schatten. Het zal leiden tot veel menselijk leed, onrust en migratie. De verschuivingen in regenpatronen zullen in grote mate de meest vruchtbare delen van de tropen treffen. Het zullen wereldwijd de armsten zijn die het zwaarst worden getroffen door ecologische veranderingen waartoe ze zelf nauwelijks hebben bijgedragen. De schaal van de problemen is immens. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat op dit moment er al 150.000 mensen per jaar sterven door de klimaatverandering, met het grootste deel daarvan in Zuidelijk Afrika.

NUCLEAIRE RENAISSANCE?

Het klimaatprobleem proberen aan te pakken door de zogenaamde ‘nucleaire renaissance’ is vanuit veiligheidsstandpunt absoluut verkeerd. Meer nucleaire installaties betekent ook meer potentiële doelen voor terroristen. Het betekent ook de verspreiding van erg gevaarlijke technologie en materiaal. Het komt verder ook neer op het nog verder uitvergroten van de kwetsbaarheid van de olie-economie, die zo afhankelijk is van één bron, die in de handen is van een zeer kleine groep landen.

Wat verder al te vaak vergeten wordt, is dat uranium een eindige bron is. Nucleaire energie kan in het beste geval in de wereldvraag aan elektriciteit voorzien gedurende drie jaar, voor men bronnen met een laag uraniumgehalte zal moeten aanboren. Het gebruik van dit armere erts zou leiden tot een grotere CO2-uitstoot dan het rechtstreeks verbranden van fossiele brandstoffen en zou meer elektriciteit verbruiken dan het produceert.

Een keuze voor hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie zou de politieke en veiligheidsrisico’s die verbonden zijn met nucleaire energieprogramma’s en aanvoer van fossiele brandstoffen uit onstabiele regio’s in de wereld sterk verminderen. Een energiesysteem dat kiest voor een divers netwerk van bronnen, die letterlijk dichter bij huis zijn, is veel minder kwetsbaar en dus een betere investering in mondiale veiligheid.

Het is nu aan de G8 om de juiste keuze te maken. De internationale milieuorganisatie WWF roept de G8 terecht op om werk te maken van een mondiaal plan voor klimaat- en energieveiligheid. Dat plan zou in omvang te vergelijken zijn met het naoorlogse Marshallplan. Een eerste stap zou kunnen zijn om de huidige subsidies voor conventionele brandstoffen ($ 250 miljard per jaar) in te zetten voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie. Als het idee van energieveiligheid door de G8 echter los zou worden gezien van de nood aan klimaatveiligheid, dan is het zinloos en vooral een bedreiging voor de veiligheid in het algemeen.

Bart Staes

Europarlementslid

Jan Mertens

Beleidsmedewerker

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?