Verontreinigde sedimenten in waterbodems in de Europese Unie (Schriftelijke vraag E-2824/04)

• 2005-01-10

De vervuiling van de sedimenten in bodems van rivieren, vijvers en meren is een van de grootste uitdagingen voor het milieubeleid van de komende jaren. In Vlaanderen is ongeveer de helft van de rivierbodems vervuild tot zwaar vervuild (zie ook). Dat legt een zware hypotheek op de inspanningen voor waterzuivering. In Nederland is de situatie vergelijkbaar. Daar komt bij dat de vervuiling van rivierbodems vaak een grensoverschrijdend probleem is en dat de vervuilende stoffen soms een gevaar betekenen voor de volksgezondheid. De vervuiling komt vaak van over de grens, wat problemen oproept over de verantwoordelijkheid voor de vervuiling en wie ervoor moet opdraaien.

In de Kaderrichtlijn water 2000/60/EG (artikel 16, lid 7) staat dat de Commissie voorstellen moet doen voor kwaliteitsnormen voor sedimenten.

1. Kan de Commissie meedelen of die kwaliteitsnormen zoals bedoeld in artikel 16, lid 7 van de Kaderrichtlijn water al opgesteld zijn?

2. Heeft de Commissie een overzicht van de vervuiling van de waterbodems in de gehele Europese Unie?

3. Kan de Commissie meedelen of zij een actieprogramma zal opstarten om de vervuilde waterbodems te saneren, aangezien dit vaak een grensoverschrijdend probleem is?

***

ANTWOORD VAN DE COMMISSIE

Het is de Commissie bekend dat verontreinigde sedimenten in de hele EU een probleem voor de waterkwaliteit opleveren. Helaas bestaat er nog geen volledig overzicht van de huidige monitoring-gegevens in de lidstaten. Het omvangrijkste pakket monitoring-gegevens over verontreinigende stoffen in het aquatisch sediment van rivieren is verzameld in de context van het Commps-project (combined monitoring-based and modelling-based priority setting). Hierbij zijn door de Commissie meer dan 68.000 monitoring-resultaten uit tien lidstaten voor 221 verschillende verontreinigende stoffen verzameld. Op basis van deze gegevensverzameling zijn verschillende stoffen (bijvoorbeeld broomhoudende difenylethers of vlamvertragers), die voor sedimenten sterk verontreinigend zijn, in de lijst van prioritaire stoffen uit hoofde van de water-kaderrichtlijn (Richtlijn 2000/60/EG) opgenomen. Deze lijst is uiteindelijk vastgesteld bij Beschikking nr. 2455/2001/EG.

De Commissie werkt momenteel overeenkomstig artikel 16, lid 7, van Richtlijn 2000/60/EG aan een voorstel voor de vaststelling van milieukwaliteitsnormen voor de prioritaire stoffen. Naar verwachting zal zij dit voorstel in de eerste helft van 2005 indienen. Bij de raadpleging van deskundigen tijdens de voorbereiding van het voorstel is echter gebleken dat het vanwege de schaarse gegevens over de ecotoxiciteit voor bentische organismen (d.w.z. dieren die in het sediment leven) en de wetenschappelijke onzekerheid omtrent de blootstelling als onderdeel van de risicobepaling in sedimenten momenteel niet mogelijk is kwaliteitsnormen voor sedimenten vast te stellen.

Gelet op het voorgaande staat de Commissie momenteel op het standpunt dat zij de lidstaten zal laten aangeven waar sedimenten op basis van de resultaten van de ecologische monitoring uit hoofde van de water-kaderrichtlijn moeten worden gesaneerd. Bentische organismen vormen een van de kwaliteitsaspecten om een "goede ecologische toestand" overeenkomstig de richtlijn vast te stellen. Als de kwaliteit van het sediment te slecht is om van een "goede ecologische toestand" te spreken, moeten de lidstaten de nodige maatregelen overeenkomstig de artikelen 4 en 11 van de richtlijn opstarten. Dit geldt ook voor de grensoverschrijdende verontreiniging door sedimenten, aangezien deze maatregelen moeten worden gecoördineerd in een internationaal stroomgebiedbeheersplan, zoals bepaald in artikel 13.

Afgezien van deze effectieve bepalingen uit hoofde van de water-kaderrichtlijn om de lidstaten in staat te stellen de verontreiniging van sedimenten aan te pakken, zal de Commissie blijven werken aan een oplossing voor het gebrek aan kennis over de kwaliteit van sedimenten in de EU. Daartoe zal de Commissie haar besprekingen met het Europees Milieuagentschap om deze lacune te vullen, blijven voortzetten. Daarnaast zal de Commissie bekijken of een geschikt onderzoekproject binnen de activiteit voor beleidsondersteuning van het Zesde Kaderprogramma wellicht ook een mogelijkheid is om dit vraagstuk aan te pakken. In dit kader zijn de onderzoekprojecten die in de context van het Europese netwerk voor sedimentonderzoek (SedNet) zijn uitgevoerd, zeer waardevol geweest.