AA
(02/12/04) Gelaatsscan en vingerafdrukken in paspoorten: nut nog niet bewezen

Het Europees Parlement stelt terecht strenge voorwaarden aan opname van biometrische gegevens in paspoorten. Helaas vergat het één belangrijke vraag te stellen: draagt bij aan de bestrijding van paspoortfraude, criminaliteit en terrorisme? Daarom stemden de Groenen vandaag tegen het advies van het europarlement.

De internationale luchtvaartorganisatie ICAO en de Amerikaanse regering schrijven voor dat paspoorten van (lucht)reizigers binnen enkele jaren een digitale foto van het gezicht van de eigenaar moeten bevatten.

EUROPEES VOORSTEL OVERTREFT VS

De Europese Commissie ging een stap verder en stelde voor de gelaatstrekken van de paspoortbezitter vast te leggen op een chip in het paspoort. De Europese justitieministers vonden vervolgens dat deze chips ook een tweede biometrisch kenmerk moesten bevatten: de vingerafdrukken van de eigenaar. Als je een nieuw paspoort nodig hebt, moet je je dus laten welgevallen dat er een scan van je gezicht wordt gemaakt en dat je vingerafdrukken worden genomen.

CHANTAGE

Het Europees Parlement zal de toepassing van biometrie in paspoorten niet tegenhouden. In de eerste plaats heeft het slechts adviesrecht inzake paspoorten. Per 1 januari aanstaande wordt het europarlement, op grond van het Verdrag van Amsterdam uit 1997, eindelijk medewetgever op dit terrein. Maar het Nederlandse voorzitterschap van de EU heeft gedreigd de invoering van dit medebeslissingsrecht uit te stellen zolang het parlement geen advies geeft over de paspoorten. Een advies dat de Raad van Ministers vervolgens ongestraft kan negeren. Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks, is hier boos over: “Minister Verdonk bedrijft pure chantage. En het ergste is dat ze het nog glashard durft te ontkennen ook.”

HAAST

Daarnaast is de rapporteur van het Europees Parlement, de Portugese christen-democraat Carlos Coelho, vergeten om de vraag stellen of gelaatsscans in paspoorten daadwerkelijk bijdragen aan meer veiligheid. Buitenweg: “Daarmee is ook de vraag of deze maatregel opweegt tegen de inbreuk op de privacy niet voldoende zorgvuldig beantwoord. Over de vingerafdrukken heeft Coelho zich onvoldoende kunnen buigen, want door de haast waarmee zijn advies in stemming wordt gebracht heeft hij het besluit van de Raad om vingerafdrukken toe te voegen als verplicht biometrisch kenmerk niet eens kunnen meenemen.”

ONZORGVULDIGHEID EN TIJDSVERLIES

De beveiliging van paspoorten met biometrische kenmerken is alleen effectief als de benodigde apparatuur om deze kenmerken te vergelijken met die van de paspoortbezitter vrijwel foutloos functioneert. Dat is nog maar de vraag, vooral als het gaat om vingerafdrukken. Buitenweg: “De meeste systemen voor vergelijking van vingerafdrukken kennen een foutmarge die boven de drie procent ligt. Dat betekent dus dat er jaarlijks bij miljoenen grensoverschrijdingen onnodig een alarmbelletje gaat rinkelen. De tijd die douane-beambten daaraan verspillen kunnen ze niet besteden aan het tegenhouden van terroristen en ander gespuis. Buitenweg: ”Het is goed om te kijken of er geen effectievere methoden zijn om terrorisme te bestrijden.

ONDERZOEK EFFECTIVITEIT

“Zelfs in Amerika neemt het Congres ruim de tijd om zelf onderzoek te doen naar de effectiviteit van nieuwe maatregelen om paspoorten te beveiligen”, constateert Buitenweg. “Nu jassen de Europese instellingen veel verdergaande voorstellen er snel doorheen. Het motto is ‘Streng, strenger, strengst’ en je wordt weggezet als een naïeve softie wanneer je kritische vragen durft te stellen bij de effectiviteit en legitimiteit van maatregelen tegen terrorisme. Net als de generaals van het leger willen de Europese terreurbestrijders altijd de mooiste spullen. Bij defensie-aankopen maken parlementariërs een kritische afweging van de kosten en de baten. Als het gaat om investeringen in terreurbestrijding durft bijna niemand die afweging meer te maken.”

STRIKTE VOORWAARDEN

Buitenweg heeft wel waardering voor de strikte voorwaarden die rapporteur Coelho formuleert voor het gebruik van biometrische gegevens in paspoorten. Zo zouden deze gegevens uitsluitend op de chip in het paspoort mogen worden opgeslagen, niet in nationale of Europese databases. Ook wordt misbruik van de gelaatsscans en vingerafdrukken voor andere doeleinden dan identiteitscontrole tegengegaan. “Helaas ziet het er niet naar uit dat de Raad zich iets gelegen laat liggen aan deze beperking. Als de gelaatstrekken en vingerafdrukken van 456 miljoen Europeanen worden opgeslagen in een centrale computer, komt de Big Brother-samenleving een stuk dichterbij.”

BIG BROTHER

“Om een voorbeeld te geven: binnen afzienbare tijd zullen ook beveiligingscamera’s op straat tot gezichtsherkenning in staat zijn. Door deze camerabeelden te koppelen aan de opgeslagen gelaatsscans kan de overheid aan elke persoon die op de Amsterdamse Wallen is gesignaleerd een foldertje toesturen over de bestrijding van seksueel overdraagbare aandoeningen. Daarmee is de volksgezondheid misschien gediend, maar de meeste burgers zullen zo’n maatregel toch als een disproportionele aantasting van de privacy beschouwen.”

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?