De Europese
Commissie heeft een mededeling over de opstelling van een communautair actieplan voor het beheer van Europese
aal aangenomen. Dit bestand bevindt zich momenteel buiten biologisch veilige grenzen. Dit is vooral een gevolg
van overbevissing van het effect van andere menselijke activiteiten op de habitats van aal en de
migratiepatronen. Daar aal in de diverse stadia van zijn levenscyclus voorkomt in wateren van de Noord
Atlantische oceaan en ook in zoet en brak water in vrijwel heel Europa en Noord-Afrika, zijn gecoördineerde
instandhoudingsmaatregelen nodig om de aalstand te beschermen. Daarom stelt de Commissie voor het beheer van de
aalstand te baseren op een aantal plaatselijke acties die door de lidstaten moeten worden uitgevoerd
overeenkomstig vooraf overeengekomen normen. Deze acties moeten garanderen dat de aal in al zijn habitats kan
overleven en kan blijven migreren. In afwachting dat dit plan wordt voltooid, zal de Commissie noodmaatregelen
voorstellen om ervoor te zorgen dat geslachtsrijpe aal terug naar zee kan trekken om er te paaien. De Commissie
is van plan de noodmaatregelen begin volgend jaar voor te leggen en het systeem voor het beheer op lange termijn
eind 2004.
“We moeten ervoor zorgen dat deze belangrijke hulpbron blijft bestaan,
zowel voor de visserij als voor de viskweek. De door de Commissie voorgestelde geïntegreerde aanpak zal voorzien
in gemeenschappelijke doelstellingen die moeten worden gerealiseerd door de toepassing van aan de plaatselijke
omstandigheden aangepaste maatregelen”. Zo verklaarde Franz Fischler, de Europese Commissaris voor Landbouw,
Plattelandsontwikkeling en Visserij.
EEN ACTIE IN TWEE FASEN
Volgens wetenschappelijke adviezen is er een grote behoefte aan een beheersplan voor aal.
Voor een herstel van de aalstand is het noodzakelijk dat maatregelen worden getroffen in alle stadia van de
levenscyclus van aal. In de riviermondingen moet de visserij op glasaal voor gebruik in de aquacultuur worden
beheerd, zodat er voldoende glasalen overblijven om de rivierhabitats te bevolken. In de rivieren moet de
visserij-inspanning worden beperkt om een voldoende aantal alen de kans te geven te overleven tot het begin van
de paaimigratie. Wanneer de oudste alen dan terug stroomafwaarts beginnen te trekken, moet de visserij worden
beheerd om ervoor te zorgen dat niet alle alen worden gevangen voordat ze de zee bereiken.
Het is ook van essentieel belang ervoor te zorgen dat de kwaliteit van het rivierwater goed genoeg is
opdat de aal er in kan overleven en groeien en dat de trekkende alen niet worden gehinderd of gedood door dammen
of waterkrachtcentrales.
Deze maatregelen zullen moeten worden genomen in het hele
verspreidingsgebied van de aal. Gezien hun levenscyclus betekent dat dat een gecoördineerde actie noodzakelijk
is die door vele deelnemers in verschillende landen zal moeten worden uitgevoerd.
Voor de opstelling en de coördinatie van deze actie zijn meer gegevens over het bestand en zijn habitats
en over talrijke visserijtakken nodig. Daarom stelt de Commissie voor om, terwijl deze informatie wordt
ingewonnen, enkele noodmaatregelen voor het herstel van het bestand vast te stellen.
De Commissie stelt onder meer de volgende maatregelen voor om de aalstand te beschermen:
- Doelstellingen voor het beheer van aal in zijn verschillende
levensstadia
De doelstellingen zouden de drie levensstadia van de aal, van
glasaal tot rode aal en schieraal weerspiegelen. De doelstellingen voor de intrek zouden maatregelen vereisen
zoals de aanleg van aalpassages in dammen om juvenielen of glasaal in staat te stellen stroomopwaarts te
trekken, terwijl populatiedoelstellingen voor rode aal zouden kunnen worden gerealiseerd door het instellen van
beperkingen op plaatselijke visserijactiviteiten, de uitbreiding of de verbetering van aalhabitats of de
uitzetting van gekweekte aal. Voor het verwezenlijken van de ontsnappingsdoelstellingen zouden plaatselijke
maatregelen nodig zijn om het ontsnappen van paairijpe aal of schieraal uit binnenwateren naar de paaigronden in
zee mogelijk te maken door, bijvoorbeeld, aalpassages in dammen te bouwen en/of het gebruik van sommige
vistuigen te verbieden. Het basisprincipe hierbij is dat de plaatselijke beheersautoriteiten in heel Europa zich
bij de instandhouding en het beheer aan een gemeenschappelijke norm zullen moeten houden.
- Verzameling van gegevens en rapportage over het effect van de maatregelen
Voor de vaststelling van vorenvermelde doelstellingen en het toezicht erop is de kennis van
de plaatselijke omstandigheden van essentieel belang. De Commissie zal op basis van een wetenschappelijke
evaluatie een alomvattend datacollectiesysteem voor aal op communautair niveau voorstellen.
- Vaststelling van communautaire maatregelen als deze het plaatselijk beheer kunnen
versterken
Hoewel de meeste herstelmaatregelen beslissingen en acties op
plaatselijk niveau vereisen, kunnen bepaalde maatregelen alleen op communautair niveau worden uitgevoerd. Dat
geldt bijvoorbeeld voor de vaststelling van minimummaten voor de afzet of de invoering van vergunningen voor het
verhandelen van aal. De Commissie zal ook overwegen in hoeverre financiële steun van de Unie kan worden verleend
om de betrokken vissers om te scholen of te helpen de sector te verlaten.
-
Wetenschappelijke en technische steun voor het plaatselijk beheer
Informatie
over de bestaande plaatselijke maatregelen is nodig om gegevens en voorbeelden van een goede aanpak te leveren.
De in het kader van de Richtlijn Waterbeheer ingestelde beheerssystemen en stroomgebiedautoriteiten zijn een
geschikte structuur voor de coördinatie van beheersautoriteiten binnen de stroomgebieden. Aanvullende
institutionele systemen kunnen nodig zijn om problemen te regelen die gemeenschappelijk zijn aan aal in
verschillende stroomgebieden.
- De internationale dimensie van de
instandhouding van aal
Gezien de grensoverschrijdende verspreiding van aal, is
internationale samenwerking van essentieel belang voor het welslagen van een beheersplan. De relevante
organisaties omvatten de Europese Adviescommissie Binnenvisserij (EIFAC), alsmede de Internationale Raad voor
het Onderzoek van de Zee (ICES) en de Visserijraad voor de Middellandse Zee (GFCM).
Een andere
organisatie die haar medewerking zou kunnen verlenen is de Adviescommissie voor de Visserij en de Aquacultuur.
Met sommige landen zoals Noorwegen en Rusland zouden ook bilaterale overeenkomsten moeten worden
gesloten.
NOODMAATREGELEN
Het
wetenschappelijk advies van de ICES geeft aan dat de exploitatie van aal moet worden verminderd tot het laagst
mogelijke niveau in afwachting dat een herstelplan wordt opgesteld. De Commissie vraagt de lidstaten te
overwegen welke soort maatregelen zou kunnen worden toegepast. Deze gaan van een verbod op de visserij in
specifieke gebieden of op de vangst van aal in specifieke levensstadia tot de vaststelling van
minimumaanvoermaten, gesloten tijden en initiatieven voor het herstel van de habitats. De Commissie is van
oordeel dat voorrang moet worden gegeven aan maatregelen om het ontsnappen van schieraal (of paairijpe aal) naar
zee te bevorderen.
De Commissie zal nu met de lidstaten en belanghebbenden een
uitgebreid debat aangaan en zal trachten aanvullende wetenschappelijke adviezen in te winnen om de plaatselijke
beheersdoelstellingen en de relevante instrumenten te verfijnen. Ze zal ook onderzoeken op welke manier de voor
plaatselijke beslissingen vereiste informatiesystemen kunnen worden verbeterd. Bovendien zal de Commissie nagaan
welke noodmaatregelen onmiddellijk kunnen worden toegepast.
ACHTERGROND
De aal paait in de Sargasso Zee in de westelijke
Midden-Atlantische oceaan. De larven drijven en zwemmen vandaar naar de riviermondingen in heel Europa en
Noord-Afrika, waar ze stroomopwaarts trekken om daar het grootste deel van hun leven door te brengen.
Uiteindelijk zullen de oudste alen terug stroomafwaarts trekken en de Atlantische oceaan oversteken waar ze
eenmaal paaien en dan sterven. Wegens de grote afstanden die alen in hun trek afleggen, moeten de
instandhoudingsmaatregelen worden gecoördineerd tussen alle landen waar aal voorkomt en moeten deze maatregelen
zowel de aalvisserij als rivierbeheermaatregelen zoals de bouw van dammen en vispassages, omvatten. De kleine
glasaal wordt gevangen om verder te worden opgekweekt, terwijl oudere aal rechtstreeks voor consumptie wordt
gevangen. Alle alen worden bedreigd door hinderpalen in de rivieren zoals dammen en waterkrachtcentrales, die de
trek stroomopwaarts en stroomafwaarts in de rivieren belemmeren.