Bezoek aan vluchtelingenkamp Grand-Synthe te Duinkerke op 17 januari 2016

Iedereen kent ondertussen het vluchtelingenkamp in Calais, waar naar schatting een 6000 à 10.000 vluchtelingen zouden zitten. Ondertussen zitten er meer ngo's en vrijwilligersorganisaties in Calais en werkt ook de Franse overheid aan oplossingen. Zo zouden er sinds kort verwarmde containers geplaatst zijn voor de vluchtelingen, maar moeten ze zich registreren en zich aan avondklok en andere regels houden. Het wantrouwen tussen beide partijen (vluchtelingen - Franse overheid) is groot en tot nu toe hebben de containers weinig succes. Meer zelfs, vluchtelingen trekken nu richting Duinkerke.

Duinkerke (Grand Synthe) kwam pas de laatste paar weken in het nieuws, maar de situatie daar is er des te schrijnender. Volgens een reporter van Al'Jazeera die verschillende kampen overal in Europa bezocht, was deze de ergste. Er wonen zo'n 2500 - 3000 vluchtelingen, waaronder een tiental zwangere vrouwen en 200 - 300 kinderen. Er komen ook steeds meer gezinnen uit Calais aan die zich daar niet willen laten registreren uit angst. Grand Synthe zou al sinds 2006 een doorgangplaats zijn, voor een paar tiental vluchtelingen. Dit aantal liep ferm op de laatste paar maanden. In oktober 2015 woonden er 800 vluchtelingen. Sinds enkele weken loopt de situatie uit de hand en de teller staat momenteel op 2500 à 3000 mensen.

Onze observaties

Vrijwilligers uit Groot-Brittannië, België, maar ook Duitsland en Zwitserland brengen er al weken tenten, dekens, kleren en voedsel aan, maar worden de laatste weken gehinderd als het over grotere materialen gaat. Dit zijn paletten om tenten op het droge te houden, planken, zeilen en andere bouwmaterialen om duurzamere en droge slaapplaatsen te voorzien. Door de regen en het afval is het kamp verworden tot een grote modderpoel. De Franse politie kwam pas na de aanslagen in Parijs naar Duinkerke en patrouilleert er dag en nacht en zet combi's bij de verschillende ingangen. Er heerst totale willekeur. Soms zijn ze met 2, soms met 28. Afgelopen zaterdag was er een betoging van extreemrechts in Duinkerke, waardoor het merendeel van de politie daarheen gestuurd werd. Na telefonisch contact met de kabinetschef van de Franse burgemeester Carême zou de politie er ook op zondagvoormiddag wegblijven en zich milder opstellen.

Daardoor kon nieuw bouwmateriaal binnengebracht worden zodat er een tweede drinkbaar water-eiland werd opgebouwd alsook paletten werden binnengebracht om looppaden aan te leggen en tenten uit de modder te houden. Maar dit is geen manier van werken. Er is nu versteviging nodig, ook al blijven de vluchtelingen er nog slechts drie weken omdat ze dan naar een structureler kamp kunnen. Met de hardere winter die zich plots aandiende, is warmte en het droog houden van tenten noodzakelijk.

De Britse vrijwilligerorganisatie ABC (Aid Box Convoy) maakte een verslag over de miserabele leefomstandigheden in het kamp. Dit rapport werd samen met een begeleidende brief overgemaakt aan het Brits parlement. ABC roept het parlement en de regering Cameron op om een informatiepost te openen in Calais, over de asielprocedure in Groot-Brittannië, met het oog op een betere begeleiding van de vluchtelingen uit Calais en Duinkerke. Een nieuw rapport is onderweg, maar om je een idee te geven, vatten we de situatie kort even samen.

Samengevat

Sanitair is ondermaats en onvoldoende

In het kamp zijn er zijn momenteel 26 toiletten. 1 water-eiland met 8 kraantjes, een tweede werd vanmorgen geïnstalleerd (dankzij afwezigheid politie). In het begin waren er geen douches, nu heeft Artsen Zonder Grenzen (AZG) een systeem van douches waarbij de vluchtelingen ongeveer 7 min de tijd krijgen om te douchen. Sinds ABC er 4 maanden geleden toekwam was er enkel koud water.

Gezondheidsrisico's worden groter met de dag

We zagen ook Britse vrijwilligers staan met een tandarts standje (tafel + materiaal, zelfs geen tent). 96 op 100 mannen hebben schurft, maar om dit te behandelen heb je douches en crème nodig. AZG zit in het kamp van maandag tot vrijdagnamiddag. De meest voorkomende wonden zijn brandwonden omdat mensen vuurtjes stoken om zichzelf warm te houden en om licht te hebben. Maar ook steeds meer mensen hoesten bloed op door luchtwegeninfecties. Hands International deelde begin januari griepvaccins uit, maar dit is ontoereikend. AZG en Dokters van de Wereld bieden basishulp, maar ze zijn zelf ook onderbemand en hebben niet de aangepaste accommodatie om mensen op te vangen.

Te weinig warme, voedzame maaltijden/voeding

Er is een soort geïmproviseerde keuken + opslagruimte/tent, maar het eten wordt niet gerantsoeneerd en wordt ook doorlopend open gehouden op vrijdag, zaterdag, zondag door een Belgische alleenstaande moeder. Eenmaal ze weg is, kan iedereen binnen en bij terugkomst moet ze weer orde in de chaos scheppen. Het is dweilen met de kraan open. Er is hier en daar wat elektriciteit, ondermeer in de keuken.

Onderdak bestaat uit tentjes die onvoldoende zijn om een harde winter te overleven. Er zijn een drietal Yourten met kachelsysteem, maar de overige tien die vrijwilligers wilden leveren, werden tegengehouden door de politie. Daarnaast heb je een houten "kot" dat dienst doet als 'schooltje' maar waar eigenlijk gewoon jonge kinderen in een verwarmde ruimte zitten om te spelen. Er komen 3 tot 30 kindjes, afhankelijk van dag tot dag. Voornamelijk Koerdische kinderen. Er zijn nog een tweetal grote tenten die dienst doen als opslagplaats voor kleren, dekens, andere goederen, maar er is eigenlijk gebrek aan depotruimte. We zagen busjes met vrijwilligers kledij en goederen afzetten in het kamp, waar de vluchtelingen in rommelen, maar de rest laten liggen. Zo ontstaat er ook veel afval, want eenmaal natgeregend kan je er niks meer mee.

Wie zijn ze?

Het grootste deel van de vluchtelingen zijn Syrische Koerden die gevlucht zijn voor Daesh (ISIS), maar we zagen ook een familie uit Vietnam en de Filipijnen. Er zijn verschillende nationaliteiten en dus ook rivaliteit bij het hamsteren van kledij/voedsel/dekens. Er komen dagelijks een tiental nieuwe vluchtelingen bij, vorige week kregen ze er zelfs 100 op een dag. De verschillende nationaliteiten/culturen zoeken elkaar op en ook onder de mensensmokkelaars zijn er clans en dus soms vechtpartijen wanneer een aantal vluchtelingen tussen 3u en 5u 's nachts de gevaarlijke tocht richting de UK aanvat.

Het gebied waarop het kamp staat is privéterrein en vanaf april 2016 wordt daar een eco-wijk BasRoch op gebouwd voor 500 logementen. Waarschijnlijk hielp dit de Franse overheid in haar tergend trage beslissing om de bouw van een nieuw, degelijk en verwarmd tentenkamp toe te laten. Alleen jammer dat er zo veel tijd verloren moest gaan aan gebakkelei. Het nieuwe kamp zal plaats bieden aan 2500 personen en wordt gebouwd door AZG. Binnen drie weken worden de vluchtelingen verhuisd naar dit nieuwe kamp, waar ze vrij zullen kunnen rondlopen, een voorwaarde om het vertrouwen van mensen terug te winnen en hen naar verdere oplossingen te begeleiden.

Wat speelt er allemaal?

Waarom blijven die mensen daar dan toch zitten, vragen velen zich af. Er bestaat niet één antwoord. De oorzaken zijn veelgelaagd en een combinatie van factoren houdt hen daar vast. De mensensmokkelaars die hen wijsmaken dat het beloofde land zich aan de overkant bevindt. Die hen bedreigen als ze niet meer verder willen. De cowboyverhalen over succesvolle oversteken. De vrienden of familie die wél al in Groot-Brittannië leven. De afwezigheid van de Franse overheid die weigert hulp te bieden uit angst om nog meer vluchtelingen aan te trekken. Die de vluchtelingen niet informeert over hun rechten of wat realistische opties zijn. Velen zijn bang voor de Franse overheid, bang om teruggestuurd te worden. Maar naar waar? De Dublin regels zijn de facto opgeheven, want landen zoals Oostenrijk en Duitsland hebben vluchtelingen laten passeren zonder registratie. Naar Griekenland mogen ze niet teruggestuurd worden indien dat hun eerste land van aankomst was. Omdat Griekenland hen opvangt in miserabele omstandigheden. Wegens gebrek aan middelen en hulp. Om situaties zoals Calais en Duinkerke te vermijden, hebben we nood aan humanitaire opvang. Dat is alleen maar mogelijk met een écht Europees en eengemaakt asiel- en migratiebeleid. Een beleid waar alle lidstaten aan bijdragen, waar iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt, want we zijn maar zo sterk als onze zwakste schakel.

Voor wie de vele vrijwilligers uit België wil helpen bij het fantastische werk dat ze doen, kan via deze sites meer info vinden:

Bredene met een hart voor vluchtelingen

Facebook-groep van Bredene

Vrijwilligers in Duinkerke

Shelter4kids

Aid Box Convoy - Bristol to Refugees in Europe

Vluchtelingenwerk Vlaanderen heeft een Q&A omtrent de situatie in Duinkerke en de mogelijkheden rond asielaanvragen.