(17/06/08) Het gemeenschappelijk immigratie- en asielbeleid voor Europa: volgende stappen

• 2008-06-17

Vandaag heeft de Commissie de mededeling "Een gemeenschappelijk immigratiebeleid voor Europa: beginselen, maatregelen en instrumenten" goedgekeurd, samen met het "Asielbeleidsplan - een geïntegreerde aanpak van bescherming in de hele EU". In de mededeling worden tien gemeenschappelijke beginselen geformuleerd als uitgangspunt voor het gemeenschappelijk immigratiebeleid. Ze zijn uitgesplitst naar de drie hoofdpunten van het EU-beleid: welvaart, solidariteit en veiligheid. Het Asielbeleidsplan schetst de architectuur van de tweede fase van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel. De twee beleidsstukken behandelen de nog resterende immigratie- en asielonderdelen van het Haags programma. Ze moeten door de Europese Raad van 15 oktober 2008 worden goedgekeurd en zullen in 2009 worden verwerkt in het nieuwe vijfjarenprogramma op het gebied van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid.

José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, zei: "Het migratiepakket dat vandaag is goedgekeurd laat zien dat we immigratie en asiel anders moeten benaderen. Immigratie kan een positieve bijdrage leveren aan de Europese economische prestaties. Maar deze mogelijkheden kunnen alleen ten volle worden benut als de integratie van migranten goed verloopt en de problemen in verband met illegale immigratie serieus worden genomen. Europa heeft een gemeenschappelijke beleidsvisie nodig die voortbouwt op wat er al is bereikt en streeft naar een coherenter en geïntegreerd kader voor toekomstige maatregelen van de lidstaten en de Europese Unie. Samen kunnen we op basis van de tien beginselen werken aan een beter beheer van de immigratie en de normen voor de bescherming van asielzoekers verhogen. Dan zullen we concrete resultaten boeken op deze belangrijke gebieden."

Jacques Barrot, vicevoorzitter en commissaris voor justitie, vrijheid en veiligheid, zei over de immigratiemededeling: "Immigratie is zowel een kans als een bedreiging voor de EU. Goed beheerde migratie vormt een verrijking van onze maatschappij en onze economie. In een Europa zonder binnengrenzen moeten de lidstaten en de EU handelen vanuit een gemeenschappelijke visie. Dat is een voorwaarde om legale migratie en integratie te kunnen beheren en illegale immigratie te bestrijden zonder afbreuk te doen aan universele waarden als de bescherming van vluchtelingen, de eerbiediging van de menselijke waardigheid en tolerantie".

Over het Asielbeleidsplan voegde hij daaraan toe: "Met dit beleidsplan geeft de Commissie het startsein voor de tweede fase van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel. Daarmee kan de Unie haar humanitaire beschermingstraditie voorzetten en in de gehele EU gelijke beschermingsvoorwaarden scheppen. Dat betekent dat we betere gemeenschappelijke wetgevingsnormen nodig hebben; de besluitvorming moet beter, de nationale asieldiensten moeten intensiever samenwerken en bij de opvang van vluchtelingenstromen moet er meer solidariteit komen tussen de lidstaten onderling en tussen de EU en derde landen."

Gemeenschappelijke immigratiebeginselen voor Europa

De mededeling "Een gemeenschappelijk immigratiebeleid: beginselen, maatregelen en instrumenten", die vandaag door de Commissie is goedgekeurd, geeft aan hoe volgens de Commissie het gemeenschappelijk Europees immigratiebeleid verder moet worden ontwikkeld. De Europese Raad wordt verzocht in te stemmen met de tien gemeenschappelijke beginselen die samen met een aantal concrete maatregelen in de mededeling worden geformuleerd.

De tien gemeenschappelijke beginselen bouwen voort op de fundamenten die de Europese Raad van Tampere in 1999 heeft gelegd, op het Haags programma van 2004 en op de algehele aanpak van migratie, waarmee in 2005 is begonnen. Elk beginsel wordt vertaald in concrete maatregelen, die door de lidstaten of door de EU moeten worden genomen. De beginselen beslaan het gehele spectrum van het immigratiebeleid en zijn als volgt gegroepeerd:

welvaart en immigratie: 1 - Duidelijke regels en gelijke voorwaarden; 2 - Vraag en aanbod op elkaar afstemmen; 3 - Integratie als sleutel tot succesvolle immigratie;
solidariteit en immigratie: 4 - Transparantie, vertrouwen en samenwerking; 5 - Efficiënt en coherent gebruik van beschikbare middelen; 6 - Partnerschap met derde landen;
solidariteit en immigratie: 7 — Een visumbeleid in het belang van Europa; 8 — Geïntegreerd grensbeheer; 9 — Strengere bestrijding van illegale immigratie en nultolerantie tegenover mensenhandel; 10 — Duurzaam en effectief terugkeerbeleid.

Het gemeenschappelijk immigratiebeleid wordt door de lidstaten en de EU-instellingen samen gevoerd en zal van nabij worden gevolgd met behulp van een nieuw toezicht- en evaluatiesysteem. Er komt een jaarlijkse evaluatie, met aanbevelingen van de Europese Voorjaarsraad, op basis van een verslag van de Commissie over de immigratiesituatie op Europees en nationaal niveau.

Asielbeleidsplan

De Commissie keurt vandaag nog een document goed, dat specifiek betrekking heeft op de asielproblematiek: het Asielbeleidsplan. Daarin schetst zij de maatregelen die zij wil voorstellen om de tweede fase van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel gestalte te geven. In de eerste fase van het gemeenschappelijk asielstelsel (1999-2004) is een groot aantal rechtsinstrumenten goedgekeurd met gemeenschappelijke minimumnormen op het gebied van opvangvoorzieningen voor asielzoekers, asielprocedures en de voorwaarden om te worden erkend als iemand die internationale bescherming nodig heeft. Tevens zijn regels vastgesteld om te bepalen welke lidstaat een asielverzoek moet behandelen (het zogenoemde Dublin-systeem).

In het Asielbeleidsplan wordt voorgesteld op EU-niveau betere beschermingsnormen vast te stellen, zodat de ambitieuze doelstellingen van het Haags programma kunnen worden verwezenlijkt. Daarvoor is een wijziging van de bestaande instrumenten nodig. Tegelijkertijd wordt erkend dat naast wettelijke convergentie ook praktische samenwerking nodig is (uitwisseling van informatie en beproefde methoden, gemeenschappelijke opleidingen, enz.) als we tot gelijkluidende asielbeslissingen en dus tot gelijke bescherming in de gehele EU willen komen. Er wordt een Europees ondersteuningsbureau op het gebied van asiel opgericht dat de praktische samenwerking moet coördineren. Het Asielbeleidsplan reikt ook een aantal instrumenten aan die moeten zorgen voor meer solidariteit met de lidstaten waarvan de asielstelsels onder druk staan. Ten slotte levert het ideeën om derde landen die veel vluchtelingen opvangen, te helpen, bijvoorbeeld door middel van een EU-hervestigingsprogramma en door de uitbreiding van de bestaande regionale beschermingsprogramma's.

Voor nadere informatie over de mededeling over immigratie en over het Asielbeleidsplan, zie MEMO 08/402, 403, 404.