AA
Niet alleen het Braziliaans vlees is rot, het hele systeem deugt niet.

Het recent schandaal met rot vlees waarbij grote agro-industriële bedrijven betrokken zijn toont nog maar eens aan dit er iets fundamenteels fout zit in het systeem van de industriële vleesproductie. De afgelopen jaren werd week na week wel ergens in Europa een lading besmet Braziliaans vlees ontdekt. Het gaat daarbij niet alleen om een probleem van voedselveiligheid waarbij de Europese Commissie onvoldoende op de bal speelt, maar ook om zaken gerelateerd aan mensenrechten en ontbossing. Het is dan ook onbegrijpelijk dat hier geen aandacht wordt aan geschonken in de onderhandelingen over het handelsverdrag tussen de EU en de Mercosurlanden.

Naar aanleiding hiervan stuurde ik een brief naar de Europese Commissaris voor gezondheid en voedselveiligheid Andriukaitis. Ik stel daarbij niet enkel vraagtekens bij de reactie van de Commissie, maar ook bij het hele Braziliaans systeem dat systematische ontbossing van het Amazonewoud en de Cerrado, corruptie en schendingen van mensenrechten genereert.

Concreet uit ik in deze brief sterke bezwaren tegen de reactie van de Commissie op de negatieve adviezen van het Europees Voedselagentschap (het voormalige FVO) omtrent Braziliaanse vleesbedrijven en pleit ik voor een jaarlijks debat hierover in het Europees Parlement. Ook maan ik de Commissie aan om dit schandaal en mijn bezwaren mee te nemen in de onderhandelingen over de aankomende EU-Mercosur handelsdeal om op die manier orde op zaken te stellen in Brazilië en zo de Europese consument te beschermen. Indien dit niet het geval is, is dergelijke handelsovereenkomst voor ons als Groenen onaanvaardbaar.

 

ACHTERGRONDDOSSIER

Braziliaans vleesschandaal: niet enkel het vlees is rot, het hele systeem stinkt

Tijdens de afgelopen weken zijn de Europese burgers geconfronteerd met onduidelijke informatie omtrent fraude bij verschillende Braziliaanse vleesbedrijven. Meer dan twee jaar lang hebben tal van vleesbedrijven rot runds- en kippenvlees, bewerkt met chemicaliën als ascorbinezuur, geëxporteerd over de hele wereld. Tijdens “operation weak flesh” zijn op 17 maart 2017 21 bedrijven in staat van verdenking gesteld. Vier daarvan, Seara Alimentos Ltda, BRF S/A, JJZ Alimentos and Breyer en Cia LTDA, exporteerden vlees naar de Europese Unie. JBS S/A, de grootste vleesproducent ter wereld, bleek ook betrokken. 

Structureel probleem

Ook al heeft dit schandaal reeds een serieuze dimensie aangenomen, de uitkomst is maar het topje van de ijsberg. Het is duidelijk dat er een structureel probleem schuilt achter dit “sleuren met vlees”. Dit schandaal is ook overduidelijk gelinkt aan de massale ontbossing in het Amazonewoud. De Cerrado - een savannegebied dat ruim 20% van de Braziliaanse oppervlakte beslaat - is een duidelijk voorbeeld hiervan. Het regenwoud moet plaats maken voor agro-industriële activiteiten als intensieve vee- en sojateelt. Dit is nefast voor de lokale biodiversiteit en niet compatibel met het klimaatakkoord van Parijs. 

Daarnaast is deze intensieve vorm van landbouw sterk gelinkt aan het schenden van mensenrechten. Tussen 2010 en 2015 zijn immers 207 militanten vermoord. In 2016 werden volgens de Pastoral Land Commission 61 activisten vermoord teruggevonden. De meeste van deze moorden zijn gelinkt aan de houtkap- en agro-industrie. 

Snelle waarschuwingssysteem voor voedselveiligheid

Het recente schandaal stelt ook serieuze vraagtekens bij de veiligheid van ons voedsel. Hoewel de Europese Commissie, de Braziliaanse autoriteiten en de industrie zelf de zaak in de doofpot proberen te steken, ben ik omwille van verscheidene redenen wél zeer bezorgd en waakzaam.

Eigen onderzoek toont aan dat tussen 2000 en nu, het systeem voor snelle waarschuwing over levensmiddelen en diervoeders (RASFF) - een systeem ontwikkeld om Europese consumenten te beschermen tegen de import van mogelijk schadelijke producten uit derde landen - 258 meldingen weergeeft van vervuild Braziliaans rundsvlees en 553 van besmet kippenvlees. Tussen 17 november en nu zijn er zelfs 24 serieuze gevallen van salmonella vastgesteld bij stalen van Braziliaans kippenvlees alsook 3 gevallen waarbij de gevaarlijke E. coli bacterie werd gevonden in rundsvlees. Het systeem toont aan dat week na week besmet Braziliaans vlees binnenstroomt. Daarenboven zijn er sterke indicaties dat het RASFF systeem niet heeft gewerkt in Rotterdam. Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) bevestigde inderdaad dat rot Braziliaans vlees via Nederland België is binnengekomen. Het onder de mat willen vegen van de hele situatie door de genoemde autoriteiten is dus een serieuze misvatting. 

Green washing?

In het verleden hebben Europeanen geïnvesteerd in verscheidene agro-industrieën in Brazilië. Tot op vandaag is er echter weinig transparantie over wie dit gedaan heeft en wie mogelijk betrokken is bij het schandaal. Wat we wel weten is dat Althelia Climate Fund uit Luxemburg 11,5 miljoen euro heeft geïnvesteerd in een Braziliaans project genaamd Novo Campo. Dit project wil de vleesproductie verhogen maar tegelijkertijd het regenwoud herstellen. Dit klinkt zeer goed, ware het niet dat er vraagtekens kunnen geplaatst worden bij hun relatie met JBS - één van de betrokken bedrijven in het schandaal. Pesca, een partner van JBS, kocht onlangs immers 250 ton rundsvlees van Novo Campo voor 884 McDonalds restaurants. Indien vlees van Novo Campo betrokken is in dit schandaal, is er een gigantisch probleem. Het kan immers niet door de beugel dat duurzamer geproduceerd vlees gebruikt wordt voor dergelijke maffiose praktijken. 

Laks optreden

Er zijn gegronde redenen om te twijfelen aan de opvolging die de Europese Commissie geeft aan de aanbevelingen van het auditteam van DG Gezondheid (het voormalige FVO). Dit team onderzoekt in derde landen of bedrijven die exporteren naar de EU voldoen aan alle eisen. Tijdens een controle in 2016 concludeerde een rapport immers dat in het specifieke geval van twee bezochte bedrijven, deze bedrijven niet voldeden aan alle EU voorwaarden om te kunnen exporteren naar de EU. Toch werd de export naar Europa door de Europese Commissie niet aan banden gelegd. De verklaringen van Commissaris Andriukaitis tijdens de plenaire zitting van Europees Parlement van 3 april 2017 omtrent een extra audit in Brazilië zullen dus geen soelaas brengen als de Europese Commissie onvoldoende gevolg blijft geven aan de conclusies van deze audits. Daarenboven zijn deze audits op voorhand aangekondigd, wat mogelijk een vertekend beeld geeft.

Mijn voorstel daarom is om ieder jaar een debat te hebben in het Europees Parlement over de aanbevelingen van het auditteam. Dit zou er voor zorgen dat er meer politieke opvolging is zodat een gelijkaardige situatie in te toekomst vermeden kan worden. 

En wat met Mercosur?

Na al de bovenstaande bedenkingen en de vele bezwaren die in het Europees Parlement werden geuit, is het hallucinant dat zowel Commissaris Andriukaitis als collega Assis, voorzitter van de EU-Mercosur delegatie, de huidige EU-Mercosur onderhandelingen blijven verdedigen. In plaats van het recente schandaal te negeren zou dit een topprioriteit moeten zijn van de onderhandelaars. Vandaag gebeurt het tegenovergestelde en proberen de Commissie, de Braziliaanse ambassade en vele Europarlementsleden de link tussen handel en corrupte vleesproductie te vermijden.

Dit heeft als gevolg dat dit handelsakkoord de agro-industrie zal ondersteunen, en niet de kleine lokale boeren. Die agro-industrie stelt de belangen van de aandeelhouders voorop, en niet die van de landbouwers zelf. Dit absurde systeem genereert bijna automatisch fraude en corruptie. Daarom moet een mogelijke EU-Mercosur deal gaan over afdwingbare regels voor de agro-industrie om soortgelijke schandalen in de toekomst te vermijden. Helaas stel ik tot mijn groot spijt vast dat de huidige onderhandelingen de tegenovergestelde richting uitgaan. 

 

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?