Exportsubsidies voor levend vee

• 2002-01-23

(Brussel - 23/01/02) De beelden van de Duitse dierenorganisatie die het lange-afstandtransport van levende dieren eens te meer in een kwaad daglicht stelde, zorgt er meteen ook voor dat de discussie over de kwalijke rol van het systeem van de zgn. 'exportrestituties' in het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt aangezwengeld.

Op 6 december 2000 publiceerde de Europese Commissie een verslag over 'de ervaringen van de lidstaten sinds de tenuitvoerlegging van Richtlijn 95/29/EG van de Raad tot wijziging van Richtlijn 91/628/EEG inzake de bescherming van dieren tijdens het vervoer' [(COM(2000) 809].

De Raad van landbouwministers (waar voormalig landbouwminister Jaak Gabriëls België vertegenwoordigde) stemde op 19 juni 2001 een nietszeggende resolutie tijdens de Raad van landbouwministers.

De Raad Landbouw weidt immers NIET uit over de uitvoer van levend vee naar derde landen, noch over de nefaste gevolgen van de exportsubsidies.

Het Europees Parlement keurde op 13 november 2001 een parlementair verslag goed over 'de bescherming van dieren tijdens het vervoer'. Het Europees Parlement spreekt uitdrukkelijk WEL uit over de nefaste gevolgen van de exportsubsidies en geeft de Commissie de opdracht "onverwijld een eind te maken aan de uitkering van exportrestituties met betrekking tot levend slachtvee en te streven naar het vastleggen van bindende internationale richtsnoeren inzake de behandeling van levende dieren tijdens lange-afstandstransporten.”

De Commissie Begrotingscontrole van het Europees Parlement, kortweg de 'anti-fraudecommissie', startte op 22 januari 2002 (toevallig op de dag dat de beelden van de dierenorganisatie de wereld rondgingen) een onderzoek naar de zin en de onzin van het in stand houden van het systeem van de toekenning van exportsubsidies.

Aan de basis hiervan ligt een speciaal verslag van de Europese Rekenkamer over uitvoerrestituties.

De Europese Rekenkamer wees op een hele reeks onregelmatigheden met betrekking tot het stelsel van de exportrestituties. Enkele voorbeelden maar in de sector vee en vlees:

Duitsland

Controles door de Duitse autoriteiten van alle bewijzen van aankomst met betrekking tot de uitvoer van vee en rundvlees die door toezichthoudende bedrijven waren afgegeven, wezen op onregelmatige bewijzen van aankomst voor restitutieaanvragen voor een bedrag van 72,1 miljoen euro (17% van de in de periode 1994-1996 betaalde restituties) en op dubieuze bewijsstukken voor nog eens 175,5 miljoen euro (40%) (punt 29);

Jordanië

Omzeiling van VN-embargo op leveringen aan Irak. Een onderzoek van UCLAF bracht onregelmatigheden aan het licht die bedoeld waren om het VN-embargo tegen Irak te omzeilen. 41.244 ton vlees en gevogelte met restituties van circa 80 miljoen euro werden via de Jordaanse douane aangegeven. De eindbestemming was evenwel Irak. Om het embargo te omzeilen, gebruikten de exporteurs valse of onvolledige Jordaanse documenten.

Rusland

Vervalste invoeraangiften. In het EOGFL-jaar 1998 werd duidelijk dat Russische invoeraangiften die werden gebruikt als bewijs van aankomst voor restitutieaanvragen, werden vervalst. Het Europees antifraudebureau OLAF knoopte blijvende contacten aan met de Russische douane, in een poging invoeraangiften te valideren. In augustus 2000 had OLAF reacties van de Russische douanedienst ontvangen inzake zijn controles op de geldigheid van 424 invoeraangiften. Uit de reacties bleek dat deze:

- in 90 gevallen (21,2%) authentiek waren;

- in 10 gevallen (2,4%) te oud waren om te controleren;

- in 324 gevallen (76,4%) onregelmatig waren (punt 44);

De Rekenkamer benadrukt dat louter het feit dat de Russische invoeraangiften bleken te zijn vervalst, nog niet hoeft te betekenen dat de export in kwestie in werkelijkheid niet heeft plaatsgevonden.

Egypte

Verwerking van tekorten en geweigerde producten. Het probleem hier zijn de verschillen tussen de brutogewichten en de aantallen kartons zoals vermeld op de vrachtbrieven – die overeenkomen met de hoeveelheden op de restitutieaanvraag – en die welke in het vrije verkeer zijn gebracht op de Egyptische markt.

De Rekenkamer concludeert dat de lidstaten ten onrechte gewichten hebben aanvaard die op secundaire bewijzen door de ambassades zijn gecertificeerd, en niet die welke op de primaire bewijzen, d.w.z. de Egyptische invoerverklaringen, stonden vermeld (punt 51).

Marokko

Verantwoording van de restitutievoet/Verschillen tussen het vermelde en het feitelijke aantal dieren. Marokko is de hoofdbestemming voor de uitvoer van raszuivere runderen, waarvoor de restitutievoet 38,5 euro per 100 kg meer bedraagt dan het tarief dat geldt voor dezelfde dieren die bestemd zijn voor de slacht. De moeilijkheid van het probleem is natuurlijk een redelijke garantie te kunnen geven dat enkel echt fokvee de hogere restituties krijgt. Volgens de voorwaarden in de EU-regelgeving waarop ingevoerde dieren als raszuiver kunnen worden aangemerkt, moeten deze minstens 12 maanden voor de slacht worden aangehouden (punt 55). Aangezien de EU niet gemakkelijk kan nagaan of zo’n voorwaarde in het derde land van bestemming al dan niet in acht is genomen, meent de Rekenkamer dat in vraag moet worden gesteld of voor raszuivere fokdieren wel een hogere restitutievoet moet gelden dan voor soortgelijke dieren die voor de slacht zijn bestemd (punt 56).

Daar de tarieven voor raszuivere dieren niet-gedifferentieerd zijn, zijn er geen bewijzen van aankomst vereist, wat wel het geval is voor de export van levende dieren bestemd voor de slacht. Uit informatie die de Rekenkamer van Marokko heeft ontvangen, blijkt verder dat enkele dieren bij aankomst dood werden aangetroffen en dat andere niet voldeden aan de Marokkaanse voorwaarden om als raszuivere dieren te worden aangemerkt. Dit had uiteraard tot een vermindering van de restituties moeten leiden, die echter niet werden teruggevorderd.