AA
Wie betaalt de milieufactuur van Arcelor-Mittal?

De Luikse staalreus Arcelor-Mittal wil in Seraing een hoogoven heropstarten en de hoogoven in Ougrée tot 2015 draaiende houden. Het bedrijf liet eerder kennen de warme lijn tegen 2009 voorgoed te sluiten, maar naar aanleiding van de verhoogde wereldvraag naar staal komt ze terug op deze beslissing. Dit brengt het Waalse Kyotoplan, dat rekening hield met de verwachte sluitingen, danig in de war. Bovendien worden de oude ovens niet gemoderniseerd, wat de CO2 uitstoot vrij spel geeft. Wil men de staalactiviteiten inbrengen in de Kyotoverplichtingen, dan is een massale aankoop van buitenlandse emissierechten noodzakelijk.

Het werk van acrobaten?

De hoogovens zouden jaarlijks 4 miljoen ton CO2 uitstoten. België heeft zich in Europees verband verbonden om binnen de periode 2008-2012 minder dan 136 ton CO2 uit te stoten, waarvan 63,3 miljoen ton CO2 in de meest vervuilende sectoren. De Commissie wil echter dat België haar vervuilende sectoren strakker aan de lijn houdt en hun gezamenlijk emissies tot 58,5 ton CO2 beperkt (het lobbywerk van minister-president Peeters en premier Verhofstadt ten spijt). De Waalse overheid mag van deze koek 24 ton CO2 verdelen over 172 bedrijven. Binnen deze context is de additionele uitstoot van de Arcelor hoogovens - samen goed voor 15 % van de Waalse uitstootquota’s - een absurditeit. Om deze scheeftrekking op het Kyotoplan goed te maken moet er voor minstens 260 miljoen euro aan emissierechten op tafel gesmeten worden.

De hete aardappel doorgeschoven

Arcelor-Mittal is niet van zins om voor de kosten op te draaien. De Belgische overheid moet maar met een oplossing komen, vindt topman Lakshmi Mittal. De staalreus belicht nadrukkelijk het communautair aspect van het Belgisch klimaatbeleid om de aandacht op haar eigen disengagement af te leiden. Immers, wat Vlaanderen of Brussel tekortkomen om de nationale Kyotonorm van 7,5 procent tegen 2012 te halen, past de federale overheid bij door buitenlandse emissienormen aan te kopen. De Waalse partijen vinden dat dit voorrecht ook voor Wallonië moet gelden. Ze vrezen verlammende vakbondsacties. De ABVV kondigde een eerste actie aan op 21 januari, indien tegen dan de oven in Seraing nog niet is heropgestart. 'Op het federaal niveau werd 10 miljoen ton CO2 gefinancierd voor Vlaanderen. Men moet hetzelfde doen voor Wallonië.', zegt Gomez van het ABVV in De Standaard. De Waalse overheid vroeg het federaal niveau eerder al om met zo’n slordige 400 miljoen euro over de brug te komen.

Voorlopig wordt aan een Belgisch compromis gewerkt. Vorige maand slaagden de aftredende ministers Laurette Onkelinx (PS) en Didier Reynders (MR) erin het dossier op de federale regeringstafel te brengen. Een werkgroep moet zich nu uitspreken over Arcelor’s vraag naar extra uitstootrechten. Die zal drie denkpistes onderzoeken: (1) de aanliggende sectoren moeten diepere reductie-inspanningen doorvoeren (2) Arcelor moet andere accenten leggen om in te spelen op de wereldvraag naar staal ofwel zelf voor de kosten opdraaien (3) een aantal pilootprojecten na 2012 moeten de extra uitstoot compenseren.

Concurrentiepositie versus Kyotonormen??

Er is dus een wezenlijke vraag naar staal in Europa. Het staalgebruik van de Europese lidstaten groeide in 2007 met 4%, terwijl de productie maar met 2% nahinkte. De bedrijven vrezen echter hun staal niet aan de man te brengen. Europese producenten leveren tegen 500 à 600 euro per ton staal, terwijl Chinese concurrenten dat voor 100 à 200 euro doen. Bovendien moet Europa - in tegenstelling tot opkomende ontwikkelingslanden - de Kyotonorm in rekening brengen. Arcelor-Mittal argumenteert dat ze onmogelijk de emissielicenties kan bekostigen, wil ze de concurrentie met China aangaan. Daarnaast wil Arcelor (en andere producenten) de Europese markt afschermen.

Het heffen van importtaksen zou echter nefast zijn voor staalverwerkende kmo’s. Bovendien zouden Chinese producenten het importverlies dan noodgedwongen trachten te compenseren door zich toe te leggen op de productie van afgewerkte producten. De binnenlandse kmo’s zouden op die manier de rekening dubbel en dik betaald krijgen. Daarnaast zou ook de consument dit protectionisme financieel aan de lijve ondervinden. We moeten ons ervan bewust zijn dat China voor wat betreft staalproductie sowieso een goede concurrentiepositie handhaaft en dat het moeilijk is om de klok terug te draaien. Staalbedrijven die met afschermingsmaatregelen hun hachje willen redden, gaan voorbij aan een economische realiteit.

Ten tweede: de Chinese staalproductie heeft onze markt nog helemaal niet overspoeld. Momenteel levert China slechts 5 procent van het totale Europese aanbod. Aangezien de vraagcurve ook in de toekomst positief blijft, is het weinig waarschijnlijk dat Arcelor moeilijkheden zal krijgen om de emissierechten te betalen. Waar dit dossier in essentie om gaat, is het vergroten van de winstmarges van een individueel bedrijf.

Arcelor tracht m.a.w. de Belgische staatskas voor haar kar te spannen om een redelijk klimaatmechanisme te ontlopen. Volgens de Kyoto marktprincipes zullen bedrijven pas werk maken van eigen emissiereducties van zodra dit economisch interessant is. Dat houdt in dat de prijs van emissierechten veel hoger ligt dan de kosten voor het bedrijf om haar infrastructuur aan te passen aan de milieuvereisten. Indien de Belgische overheid de kosten van de emissierechten op zich neemt, draagt zij impliciet bij tot het ondergraven van de Kyotomechanismen. Is dit een keuze die we willen maken?

Jobs versus Kyotonormen??

Keuzemogelijkheden lijken echter onder druk gezet. Arcelor geeft aan dat de opening van de hoogoven in Seraing ongeveer 150 jobs zal creëren. De Waalse partijen lijken hier oor naar te hebben, voornamelijk onder druk van de vakbonden. Men gaat echter voorbij aan een redelijke kosten-baten afweging. Hoeveel propere jobs zouden er immers gecreëerd kunnen worden met 260 tot 400 miljoen euro? Wil de Belgische overheid werkelijk investeren in een verouderd bedrijf dat weigert te moderniseren?

Het is essentieel voor een overheid om in te zien dat werkgelegenheid en milieuzorg geen noodzakelijke tegenstellingen zijn. Dit vergt een goede omkadering, een goede politieke infrastructuur om de broodnodige structurele veranderingen door te voeren. Voor elke staalarbeider zou een nieuwe job moeten klaarstaan in een meer duurzame industrie. Voor elke staalfabriek zouden nieuwe incentives moeten gecreëerd worden om de milieu-impact tot het minimum te beperken. Het financieren van de business as usual is vanuit dit oogpunt geen optie.



GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?