Voor minder markt en munt

• 2014-02-27
• Sociaal beleid Democratie & mensenrechten

De verkiezingen naderen. Veel politieke fracties pleiten plots voor "een ander Europa". Het "andere" Europa van liberalen en christen-democraten is in elk geval niet geloofwaardig: zij zijn al decennia de baas op de verschillende Europese bestuursniveaus. 

Voor de Europese groenen is er geen twijfel: Europa moet dringend een stevige sociale poot krijgen en inzetten op ecologische transitie. Alleen een rechtvaardiger en solidair Europa kan het vertrouwen van de Europese burger terugwinnen.

Een socialer Europa kan, maar vereist andere keuzes, een andere visie en politieke wil. Het feit dat veel Europese burgers, zeker in de zuidelijke crisislanden, dat niet zo ervaren, heeft puur te maken met de nu neo-liberaal geïnspireerde keuzes. Die kunnen we veranderen.

Commissievoorzitter Barroso zei ooit: "Europa zal sociaal zijn of niet zijn." Dat is hij als christen-democraat 'en cours de route' snel vergeten. 

Ook Guy Verhofstadt en zijn liberale vriendjes duwen wel eens op het verkeerde stemknopje als het gaat om het aan banden leggen van het financiële casino-kapitalisme. Verhofstadt is ziende blind als hij pleit voor meer Europa en tegelijk niet ingaat tegen het snoeiharde, orthodoxe liberale besparingsbeleid, dat in Griekenland zelfs leidt tot het schenden van fundamentele mensenrechten. Verhofstadt voert daarbij campagne met soberheidsfundamentalist Olli Rehn. Dat is de man die op het verkiezingscongres van de Europese liberalen zei: " We weten allemaal hoe belangrijk een sterke liberale aanwezigheid, een sterke liberale invloed is op de besluitvorming van de Europese Unie". Inderdaad: meer ongelijkheid, meer armoede, meer werklozen. Drie tijdbommen!

Dit is niet ons Europa

Een concreet voorbeeld is Refit. De Europese vakbonden voeren er terecht actie rond. Refit is een pakket beleidsmaatregelen waarbij de Commissie onder het motto van eenvoudiger en efficiëntere Europese wetgeving een frontale aanval organiseert op essentiële sociale verworvenheden.

Men denkt aan de uitholling van de arbeidswetgeving. Discriminatie van werknemers op basis van de omvang van het bedrijf wordt mogelijk. Het recht op voorlichting en informatie van werknemers, het respecteren van afgesloten cao's, de bescherming van de veiligheid en de gezondheid op de werkplaats of de bescherming tegen beroepsziektes: dat mag allemaal op de schopstoel. 

Refit staat voor een rechtse ideologische agenda. De Europese groenen stemden tegen. Verhofstadt, CD&V en de Britse conservatieven voor. Het hoeft dus niemand te verwonderen dat de EU niet langer wordt gezien als een beschermend project maar als iets dat bedreigt. En dat is niet ons Europa!

Een dynamisch Europa vereist dynamiek maar best niet de eenzijdige BNP-groei. De Chinese en Amerikaanse groeimodellen zijn op drijfzand gebouwd: die droom is allang geen droom meer. De Europese droom, die moet eigenlijk nog worden uitgevonden. En dan hebben we het niet over institutionele vergezichten, maar over hoe mensen aan werk komen, hoe hun dagelijkse leefomgeving eruit ziet, waar ons voedsel vandaan komt, waar we letterlijk en figuurlijk de energie en de zuurstof vandaan blijven halen. Dat zijn de vragen die er toe doen.



Zelfvoorzienend in energie

Inzake energie moet Europa zo zelfvoorzienend mogelijk worden. Daarmee vermindert Europa de importfactuur met 450 miljard euro. Daarmee stimuleert Europa een nieuwe hoogtechnologische groene industrie, gericht op zuinige apparaten, reyclage en zuinig gebruik van grondstoffen. Een goede manier om de klimaatverandering tegen te gaan.

 En jobs te scheppen: voor ingenieurs en architecten, maar ook voor gewone mensen die weten hoe huizen te isoleren of raderwerken van windmolens te installeren. Dat is milieu en sociaal in het kwadraat.

Een Green new deal voor Europa zou ook van geopolitieke betekenis kunnen zijn: een echte Europese energiepolitiek zou ons minder afhankelijk maken van foute regimes als Saudi-Arabië en Rusland. In Oekraïne weten ze wat dat betekent. 

Er zijn voor 2030 bindende doelstellingen nodig inzake de vermindering van broeikasgassen, meer duurzame energie en energiebesparing. Alleen dan zal de nieuwe, groene industriële revolutie onze economie toekomstbestendig maken. We hebben niet het recht toekomstige generaties met grote problemen op te zadelen. Het energiebeleid laten dicteren door fossiele bedrijven is een recept voor mislukking.



Een meer dynamisch Europa vereist ook meer burgerbewustzijn en blijvende investeringen in onderwijs. Hoe cruciaal de rol van bewuster en duurzamer consumeren ook is - en daarmee ook vakmanschap en beroepsfierheid, burgerschap mag niet 100% samenvallen met consument zijn. Dit is een fundamenteel probleem: politici, media en "de markt" spreken burgers alleen nog aan op hun rol als consument en vice versa. Dat alles zorgt voor een ethische en morele leegte, een collectieve identiteitscrisis en destructief populisme. Dat is niet waar Groenen voor staan. Wij staan voor minder Markt en Munt en voor meer Mens en Milieu.

Bart Staes, Europarlementslid en Prof. Dr. Petra De Sutter