AA
Europese struisvogels in the Age of Stupid?

Op de binnenplaats van het Europees parlement in Straatsburg stelde de Groene fractie deze week een grote ijssculptuur op van een menselijke figuur die een klimaatvluchteling symboliseerde. Want dit is wetenschappelijke zekerheid: als we willen voorkomen dat er door allerlei extreme natuurfenomenen en overstromingen miljoenen klimaatvluchtelingen op drift raken en er zelfs honderdduizenden mensen hun (eiland)staat compleet verliezen, dan moeten we liefst gisteren beginnen optreden voor een krachtiger klimaatbeleid. Dat betekent concreet dat de temperatuurstijging moet beperkt worden tot maximum twee graden Celsius. En dat betekent volgens de wetenschap om te beginnen een vermindering van de CO2-uitstoot tegen 2020 met 40 procent.

Nog steeds volgens de wetenschappers van het IPCC geeft dat vervolgens een 50 procent kans dat we de stijging beperken tot maximaal twee graden. Een minimale inzet dus om klimatologische gestuurde rampen te beperken. Maar zelfs de minimale inzet wordt door velen als onmogelijk beschouwd. Het zou in ieder geval al een goede start zijn en nieuwe ontwikkelingen in gang zetten. En de jaren daarna in sneltempo naar een zo koolstofarm mogelijke economie.

In december, tijdens de VN-Klimaatconferentie in Kopenhagen, zal duidelijk worden of de wereldleiders, op basis van de karrenvrachten wetenschappelijk bewijs over klimaatverandering, voldoende politieke moed hebben om échte stappen naar verandering te zetten. Verandering in hoe we energie verbruiken (besparing en duurzame energie), in onze houding ten aanzien van arme landen, enzovoort. Pas als Europa ferme stappen durft te zetten bij de onderhandelingen, zal ook president Obama voldoende druk op het Congres kunnen uitoefenen en zullen landen als China, Rusland en India zich minder makkelijk afzijdig kunnen houden.

Want dat is wat groene politici al vele jaren zeggen: klimaatverandering kunnen we niet afremmen met een beleid van ‘business as usual’. Het zal dus niet lukken met een windmolen en spaarlampen hier en daar en een kleine groep burgers die zonnepanelen op hun dak legt. Nee, het vereist in eerste instantie een gezamelijke visie en inspanning van die rijke, westerse landen die verantwoordelijk zijn voor de explosieve toename van broeikasgassen in de atmosfeer. Maar het verminderen van de uitstoot van CO2 hoeft helemaal geen straf te zijn, integendeel. Het betekent alleen dat we andere (technologische) keuzen moeten maken en iets bewuster moeten gaan leven, zoals minder energie verspillen en minder vlees eten. Dat betekent al een forse CO2-besparing. Het betekent dus niet dat we straks géén energie meer mogen gebruiken of totaal géén vlees mogen eten.

Om de zich ontwikkelende landen niet dezelfde vervuilende pad te laten afleggen, moeten rijke landen hen helpen om duurzame technologie te kunnen kopen. Ook moet de EU voldoende geld voorzien voor de arme landen om zich te kunnen aanpassen aan de eerste gevolgen van klimaatveranderingen. Op 20 oktober keurde de Milieucommissie van het Europees Parlement met overgrote meerderheid (55 stemmen voor, 1 tegen en 3 onthoudingen) een sterke resolutie goed over de Europese inzet bij de VN-klimaatconferentie.

Zo wijst deze resolutie op de noodzaak om te investeren in klimaatsteun in ontwikkelingslanden. Volgens wetenschappers is er jaarlijks een bedrag van 110 miljard euro nodig om klimaatverandering het hoofd te bieden in die ontwikkelingslanden. De EU zou daar een bijdrage aan moeten leveren van minimaal 30 miljard euro per jaar. Dat bedrag is ook opgenomen in onze resolutie.

Helaas vrees ik opnieuw dat de EU-leiders graag groen spreken, maar… vaak onvoldoende groen doen. Want de Europese Commissie maakte al een inschattingsfout door wel te erkennen dat het Zuiden 100 miljard euro per jaar nodig heeft en slechts 2 tot 15 miljard euro per jaar aan Europese klimaatsteun voor te stellen.

En deze week raakten de Europese ministers van Financiën het in Luxemburg niet eens over de financiering van klimaatbeleid in arme landen. Vooral landen als Polen en andere nieuwe lidstaten liggen dwars. Het Zweedse voorzitterschap hoopte overeenstemming te bereiken over de verdeling per lidstaat, maar de Zweedse minister Anders Borg kwam zeer teleurgesteld naar buiten. What's in a name? Wie zal er 'anders borg' staan voor een toekomstperspectief voor de reeds verpauperde burgers in het Zuiden? De klimaat-directeur bij Greenpeace Joris den Blanken, sprak van een "fiasco" en noemde de kans dat er een stevig klimaatakkoord komt nu wel zeer klein.

Daar kwam de teleurstellende vergadering van de Europese milieuministers van 21 oktober bovenop: zij blijven hangen bij het wetenschappelijk ontoereikende voorstel van een 20% reductie. Dit terwijl landen als Japan en Noorwegen wel al forsere reducties aankondigden met respectievelijk 25 en 40 procent.

Zonder moreel leiderschap van de EU, zal er in december geen nieuw klimaatakkoord komen. Daarmee heeft Europa de sleutel in handen voor een van de belangrijkste vraagstukken van de 21ste eeuw. Aan het Europees parlement ligt het alvast niet. De grootste politieke druk op de Europese Raad die eind deze maand knopen moet doorhakken en het Europese standpunt moet innemen voor de klimaattop in Kopenhagen.

Met de recente resolutie in het EP is de juiste toon alleszins gezet. Zo is in de resolutie opgenomen dat de Europese Unie tijdens de klimaattop moet inzetten op een vermindering van tegen de 40% CO2-uitstoot van de geïndustrialiseerde landen in 2020. Deze reductiedoelstelling is nogmaals, volgens een advies van het VN-klimaatpanel IPCC, noodzakelijk om de gevolgen van de klimaatverandering enigszins binnen de perken te houden.

De EP-resolutie vraagt ook dat er een besluit komt over investeringen in de groene economische groeisectoren rond energievoorziening, openbaar vervoer, afvalverwerking, recyclage enzovoorts. Een akkoord hierover in Kopenhagen kan de noodzakelijke stimulans zijn voor een echte Green New Deal. Groene sectoren zijn groeisectoren. We moeten echt naar een andere economie die wel duurzaam is én die tegelijk nieuwe/andere jobs kan creëren.

De stemming over de resolutie is een eerste stap in de overeenstemming die de EU onderling moet bereiken voor een gezamenlijke inzet in Kopenhagen. Eind volgende week komen de Europese leiders bijeen om het Europese standpunt te bepalen. En in november stemt het Europees Parlement plenair over de Europese inzet.

De houding van de grootste historische vervuiler, de VS, blijft ook dubbelzinnig. Todd Stern, speciaal klimaatonderhandelaar van Obama, zei dat de VS blijven vasthouden aan twee streefcijfers: 80 procent CO2-reductie voor rijke landen tegen 2050 en 50 procent voor de hele wereld, dus ook landen als China en India. Hoewel hij eraan toevoegde dat niet zeker is of de VS daar in Kopenhagen aan vasthouden. Net als voor de EU, zouden de VS eerst maar eens zelf thuis moeten beginnen om af te kicken van de fossiele verslaving.

Yvo de Boer, de topambtenaar van de VN over klimaatverandering zei enkele dagen geleden dat pas als de rijke landen meer willen doen, de kans groter is dat er een klimaatdeal gesloten zou kunnen worden. Hij zei ook dat het er niet om gaat dat er blanco cheques getekend moeten worden, maar "dat het erom gaat dat er vertrouwen wordt opgebouwd en dat je klimaatverandering echt serieus neemt".

Dat doe je niet door enerzijds van arme landen te vragen dat zij zich nu ook al verbinden aan CO2-reducties - terwijl zij niet de veroorzaker van het probleem zijn - en tegelijkertijd zelf onvoldoende te doen. Maar dat is op amper twee maanden voor Kopenhagen, helaas wel de houding van de rijke landen. De Europese leiders lijken hoe lange hoe meer op 'struisvogels in the age of stupid'. En u?

Bart Staes

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?