Een nieuwe Commissie, een nieuw begin?

• 2014-09-22
• Democratie & mensenrechten

Vanaf 27 september 2014 beginnen de hoorzittingen met de nieuw aangestelde Europese commissarissen. Het Europees parlement kan door scherpe en kritische ondervragingen duidelijk maken dat een aantal van hen niet door de beugel kan. De hoorzittingen zijn wel degelijk van groot belang. Een kandidaat-Commissaris die niet voldoet of ondermaats presteert, kan naar huis gestuurd worden. Dan moet de lidstaat van de kandidaat in kwestie een andere kandidaat aanduiden. Na de hoorzittingen komt er tijdens de week van 20 oktober een plenair debat. En op 23 oktober keuren we de ploeg van Commissievoorzitter Juncker ja dan neen goed.

Vanaf november gaat dan normaal gezien die nieuwe Europese Commissie van start, onder leiding van Juncker. In ieder geval zijn we verlost van Barroso. Die heeft Europa veel te lang verkeerd geleid. "Europa zou meer sociaal en duurzaam zijn of niet zijn" beloofde hij. Maar Europa is vandaag niet bepaald socialer en duurzamer.

Ok, er zijn wel stappen vooruit gezet. Maar het lijkt soms te veel op een processie van Echternach. Dat hebben we te ‘danken’ aan het dogmatisch, economisch neoliberaal denken, aan de groeiende invloed van lobbyisten en aan politici die vergeten dat ze het algemeen belang zouden moeten dienen.

Nu ligt Echternach toevallig in Luxemburg, waar de nieuwe Europese chef Juncker vandaan komt. Hopelijk zorgt hij voor een nieuwe dynamiek, want Europa heeft het zeer hard nodig. Paradox is dat velen buiten de EU Europa nog steeds zien als een paradijs; kijk maar naar de vluchtelingenstromen.

Toch lieten ook de Europese verkiezingen zien dat slechts een klein deel van onze burgers nog echt in het Europese project gelooft. De opkomst bedroeg 43,2 procent. Daar kun je als pro-Europeaan niet vrolijk van worden. De vertrouwenscrisis waarin de Unie zich bevindt, is diep en ongekend.

Volgens peilingen is het aantal Europeanen dat nog pro is, gedaald van 60 naar 45 procent. Hoewel de opkomst voor nationale verkiezingen 20 procent hoger ligt, daalt ook die al 30 jaar. Dat is geen populistische en euro sceptische steekvlam. Dat betekent dat het erop of eronder is voor de EU.

Nooit raakten meer euro sceptische en zelf extreemrechtse politici tot Europarlementslid verkozen (11,5% van alle verkozenen). Het onmiddellijke effect wordt waarschijnlijk een erg streng beleid inzake asiel en migratie. Harde maatregelen op de rug van de zwaksten.

Net zo goed vrees ik de reactie van de grote fracties. Christendemocraten, socialisten en liberalen kregen forse klappen, maar vormen nu front tegen anderen, vooral tegen de eurosceptici. Dat is volgens ons niet de juiste houding. Het verscherpt het valse debat "voor of tegen Europa".

De allereerste uitdaging is juist: meer democratisering, meer debat, meer dialoog en transparantie. Betrek de burgers meer bij Europa, betrek ook vooral zij die zeer kritisch zijn. Ga de dialoog aan met hen en met hun maatschappelijke organisaties.

De tweede uitdaging is: minder invloed voor lobby's en minder nadruk op de gevestigde economische belangen. Want die maken steeds meer de dienst uit bij Brusselse besluitvorming. Europa. "Ondersteun die civiele samenleving actief, moedig zelfs de politisering ervan aan en creëer je eigen tegenmacht".

Waarom stemde ik dan toch voor Juncker, toch een oude christendemocratische krokodil? Ten eerste moet je een onderscheid maken tussen Juncker als voorzitter en de goedkeuring van het college van 28 Eurocommissarissen.

Het is alvast erg positief dat ons land Marianne Thyssen afvaardigt naar de Commissie. Ze was veruit de beste kandidate. Voor het eerst ook vertegenwoordigt een vrouw België in het College van Europese Commissarissen.

Op het ogenblik van schrijven is het nog onduidelijk wie welke bevoegdheden krijgt. Pas na de hoorzitting van de 27 kandidaat-commissarissen beslissen de Europese groenen of ze de Commissie Juncker steunen.

Hoe dan ook heeft Europa meer dan ooit ervaren en competente leiders nodig. Het mogen zeker geen uitgerangeerde politici met slappe knieën zijn. En daar zal het Europees Parlement bij de stemmingen over kandidaten rekening mee moeten houden.

In juli stemde ik wel voor Juncker als Commissievoorzitter. Tijdens gesprekken én zijn verklaringen voor het Europees parlement toonde hij zich als een man die pro-Europees is, die tegen kritiek kan en humor heeft, die bruggen wil slaan, die zich gevoelig toont voor sociale en ecologische kwesties.

Juncker heeft een Europees investeringsprogramma aangekondigd van 300 miljard euro. En al zijn er grote vragen, zoals daar zijn: waar komt dat geld vandaan, en vooral, hoe zal het besteed worden? Toch is het cruciaal in de strijd tegen onder andere jeugdwerkloosheid.

De 8,3 miljoen jonge werklozen mogen niet genegeerd worden. Toch was jeugdwerkloosheid nagenoeg afwezig op de jongste Europese toppen. Maar besparingen leiden tot afbraak. Investeer daarom in opleidingen, in werkervaring en groene jobs, dat is beleid dat werkt.

Cruciaal is ook het energie- en klimaatbeleid. Dat maakt het conflict met Rusland ons weer pijnlijk duidelijk. Omdat energiebeleid per definitie iets is van de lange termijn, hebben besluiten die vandaag genomen worden, ook een impact op toekomstige generaties.

Europa heeft als het ware een energie-unie nodig, een unie die draait rond energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen. Op die manier creëert het jobs, remt het de klimaatverandering af en promoot het gezondheid.

Helaas liet de Europese Raad weer eens zien dat onze leiders nog steeds aan de ketting liggen van de fossiele industrie: zij blijven de nadruk leggen op vuile kolen en gevaarlijke nucleaire energie. En de voor 2030 voorgestelde energie- en klimaatdoelstellingen zijn te zwak om de doelstellingen te halen.
Ultiem blijft het maar de vraag of sommigen in de ‘Europese zeepbel' zich realiseren wat er écht leeft in de straten van Athene, Madrid, Parijs of Londen. Willen ze de verwarring, onvrede of boosheid bij burgers erkennen en begrijpen? Realiseren ze zich dat een koerswijziging nodig is?

Immers, wil je een log schip als de Europese Unie van koers doen veranderen, moet je die realiteit wel onder ogen zien. En moet je de noodzaak ervan willen inzien. In ieder geval, op mij en alle andere Europese groenen kan je blijven rekenen. Wij blijven strijdbaar!