AA
De mensen moeten we niet, maar wel het profijt van hun werk

Minister Dewael maakt opnieuw een koppeling tussen het asiel- en migratiebeleid (Opiniestuk, DM 27/1). Van het simpelweg gedoseerd binnenlaten van migranten worden we allemaal beter volgens Dewael. Maar is dat wel zo?

Minister Dewael ziet hier terecht een opdracht weggelegd voor Europa. Hij vindt dat de Unie asielzoekers moet opvangen die voldoen aan de criteria van de Conventie van Genève en dus in aanmerking komen voor bescherming. Europa moet illegale migranten versneld en beter uitwijzen en moet een actieve migratiepolitiek voeren.

Wat asiel betreft pleit Dewael voor een verdere harmonisering van de bestaande wetgeving in de Europese lidstaten. Uiteraard. De al aangenomen richtlijnen leggen minimumnormen op en geven de minister een alibi om onze asielwetgeving verder uit te hollen. Wat de minister er niet bij vertelt, is dat deze richtlijnen fel bevochten worden door het Europees Parlement.

Maar niettemin: het siert hem dat hij de welvaart van rijke regio's wil delen met het arme Zuiden.

COMPLEXE WERKELIJKHEID

Hoewel positief van ondertoon schetst Patrick Dewael anderzijds toch opnieuw een zeer eenvoudig beeld van niet alleen de wereldeconomie, maar zeker ook van de begeleide migratie. Hij treedt daarbij trouwens niet buiten zijn bevoegdheid; zijn opinie is inderdaad in de eerste plaats geschreven voor binnenlands gebruik.

Eenvoud siert. Maar zoveel eenvoud? Slechts enkele voorbeelden:

1. Volgens Dewael is armoede een van de oorzaken van migratie. Dit klopt, maar is onvolledig. Zo schatten de VN dat tegen 2010 50 miljoen mensen op de vlucht zullen zijn voor de gevolgen van klimaatverandering: de stijging van de zeespiegel, woestijnvorming. Nederland en Bangladesh hebben hetzelfde niveau van zeespiegel. En toch wordt Bangladesh meer getroffen door overstromingen. Een migratiebeleid moet deze categorie van migranten erkennen. Om deze migratie te voorkomen zal een verregaand rechtvaardig mondiaal klimaatbeleid nodig zijn. Daar rept Dewael met geen woord over, zijn bekommernis is immers louter de interne economie aanwakkeren.

2. Dewael wil arme regio's in onze rijkdom laten delen door te stoppen met handelsbeperkingen en protectionistische subsidies. Maar elke stap die de Unie in die richting zet, stuit op veel weerstand, ook bij ons (cf. suikersubsidies). Extreme armoede treft wereldwijd meer dan een miljard mensen. Met de millenniumdoelstellingen deed de wereldgemeenschap veel beloften. Verder is ze vooralsnog niet geraakt. Het mondiale bnp is in 2005 gemiddeld 4,7 procent gestegen. In China was er een stijging van 10 procent, in een aantal Afrikaanse landen is het bnp gedaald. Handelsbeperkingen zijn één zaak, maar werk maken van een mondiale rechtvaardige economie waar men elkaar niet wegconcurreert op sociaal en ecologisch vlak, is nog iets anders.

3. De minister zwijgt ook in alle talen over de tewerkstelling van mensen zonder papieren. Zij werken massaal in het zwart in de horeca, de bouwsector en in de huishoudens. Johan Wets van het Hiva stelt dat als alle illegale arbeiders in bepaalde Europese of Amerikaanse industrieën zouden worden opgepakt, die sectoren van het ene moment op het andere in elkaar zouden storten. Maar consumenten willen nu eenmaal goedkope groenten, goedkoop fruit, een goedkope huishoudhulp of zwartwerkende klusjesmannen. We willen de mensen niet, maar wel het profijt van hun werk. Het is onduidelijk of nieuwe migratie het (georganiseerd) zwartwerk zal kunnen stoppen. Het is weinig waarschijnlijk dat koppelbazen en mensenhandelaren er plots een code van goed gedrag op na gaan houden, enkel en alleen omdat de paarse coalitie dat zo wil.

Een actieve migratiepolitiek zal dus heel wat meer criteria in aanmerking nemen dan het aantrekken van mensen die kunnen bijdragen tot de verdere economische ontwikkeling binnen de EU. Van het simpelweg gedoseerd binnenlaten van migranten worden we allemaal beter volgens Dewael. Pensioen gegarandeerd, sociale zekerheid gered.

Maar is dat wel zo? De armoedecijfers in de VS, mét exclusieve instroom van hooggeschoolden, doen iets anders vermoeden. 12,1 procent van de mensen is er arm. Onder de zwarte Amerikanen is dat een op vier. Die aantallen stijgen. Dat weet ook Dewael. Zoals hij overigens ook weet dat Europa vroeg of laat gewoon zal eisen dat België nieuwe mensen tot zijn grondgebied toelaat.

Is het gebrek aan paarse nuance voor Groen! een reden om deze geplande migratie dan maar meteen de grond in te boren? Neen. Ten overvloede: migratie gebeurt beter gecontroleerd dan ongecontroleerd. Maar het paarse kopstuk ziet migratie uitsluitend als een economische factor, niet als een menselijk en maatschappelijk gegeven.

LOUTER ECONOMISCHE MIGRATIE MISKENT MENSEN

Als paars alleen een economische migratiepolitiek aanhoudt dan miskent het de mens. Dan trekt het migranten aan waarbij het belangrijkste verschil met de vorige generaties erin bestaat dat ze nu eerst de taal van het land moeten kennen voor ze binnen mogen om er te komen werken.

Het is een extra signaal dat niet alle migranten gewenst zijn. Dit verhaal krijg je aan de behoudsgezinde Europeaan immers nog net verkocht. Al vraagt het opvallend meer kopij dan het aankondigen van maatregelen die ertoe strekken asielzoekers harder aan te pakken. Een nieuw migratiebeleid kan niet zonder een uitmuntend onthaalbeleid. Dat houdt ook in dat nieuwe Europeanen dezelfde rechten krijgen als deze die er nu al wonen. En meer bepaald dat de tien nieuwe lidstaten vrije toegang moeten krijgen tot onze arbeidsmarkt. Wie er langs de voordeur niet inkomt, gebruikt immers gewoon de achterdeur. Iets wat Dewael zelf erkent in zijn stuk.

Dewael denkt aan een systeem waarbij de openstaande vacatures van de EU landen worden meegedeeld aan derde landen, met een eenvormige selectieprocedure en gemeenschappelijke toegangsvoorwaarden.

Dewael lijkt gecharmeerd door het verhaal van SK Beveren, dat nauwelijks nog Belgen in de ploeg telt. En voldoet een van de Ivorianen even niet meer, dan dump je hem. Heeft de minister daar zelfs maar even bij stilgestaan?

Maar zelfs een repressief optreden tegen illegalen, mensenhandelaars en zwartwerkers, een rechtvaardige behandeling van echte (politieke) vluchtelingen en de gedoseerde instroom van een aantal geschoolde migranten volstaan niet om de mensenstroom onder controle te houden. Zolang de verschillen tussen rijk en arm in de wereld zo groot blijven, zullen gelukszoekers trachten de reis te maken.

SOLIDARITEIT OF BRAINDRAIN?

In afwachting van een echt rechtvaardige verdeling van de mondiale welvaart, kan Europa hen misschien daarom een vooruitzicht geven. Is het zo utopisch om ieder jaar een aantal migranten uit de zogeheten derde landen binnen te laten en die evenwichtig te verdelen over de EU-25? Zou het vreemd zijn om eerst een selectie te maken op basis van criteria die uitgaan van de situatie van de betrokkenen in het land van herkomst? Zou het niet juist goed zijn om niet alleen rekening te houden met economische (braindrain) maar ook met sociale, humanitaire en individuele factoren (solidariteit). Waarom zou, pakweg, een Filippijnse verpleegster wel vlotjes de Unie binnenkunnen, en iemand uit een groot gezin die al jaren in een VN-vluchtelingenkamp leeft niet? En waarom zouden deze mensen niet geschikt zijn om de spitsuurgeneratie te helpen onthaasten?

Besluiten we toch met deze opmerkelijke vaststelling: het is nu ruim twee jaar geleden dat dezelfde minister binnen dezelfde regering een soortgelijk pleidooi hield met een uitgebreid essay over het onderwerp. Je verwacht dat zo iemand in het midden van de legislatuur de tijd neemt om een tussentijds verslag te brengen. Dat is het niet geworden. We onthouden wel dat hij naar Denemarken reisde om er te leren van het strenge Deense uitzettingsbeleid.

Tinne Van der Straeten - ondervoorzitter van Groen!

Bart Staes - Europees Parlementslid voor Groen!

(Tekst verschenen in De Morgen van 30 januari 2006)

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?