AA
De giftige politiek van de Europese Commissie moet stoppen

Helaas moeten we aan het einde van dit getroebleerde jaar 2015 vaststellen dat de Europese Commissie het nog steeds niet begrepen heeft. Op een moment dat zorg voor het milieu en stijgende kosten voor volksgezondheid weer bovenaan de publieke agenda staan, heeft het hoogste uitvoerende bestuursorgaan van Europa zijn kamp gekozen: de lobby van de agrochemische industrie. Het Europees Hof van Justitie oordeelde gisteren alvast dat de Europese Commissie in strijd met de wet handelt, door geen regelgeving voor biociden en ander giftig spul voor te stellen. 

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de ontwikkeling van chronische ziekten de uitdaging van deze eeuw. Toeval of niet: hormoonverstoorders worden gelinkt aan de groeiende lijst van chronische ziekten. De WHO spreekt in haar State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals 2012 inmiddels van een ‘mondiaal gevaar’, en brengt hormoonverstoorders in verband met een toename van kankergevallen, diabetes, obesitas, onvruchtbaarheid, IQ-verlies en autisme.

 

2015, was ook het jaar waarin een onderzoek van Amerikaanse en Europese wetenschappers schatte dat de schade van de zogenaamde hormoonverstorende stoffen voor de Europese economie jaarlijks 157 miljard euro bedraagt. Dat is meer dan de jaarlijkse begroting van de Europese Unie. Een hormoonverstorende stof is een lichaamsvreemde stof of mengsel van stoffen dat in staat is het endocrien systeem van mensen of dieren en hun nageslacht te ontregelen. De stof werkt als een hormoon en verstoort het hormonale evenwicht. Hormoonverstoorders kunnen zowel natuurlijke stoffen (bijvoorbeeld bepaalde fyto-oestrogenen) als synthetische stoffen zijn (chemicaliën of synthetische hormonen). Tot de stoffen waarvan bekend is of waarvan wordt vermoed dat ze hormoonverstorend werken, behoren een aantal stoffen die veel gebruikt worden in de industrie, als pesticide in de landbouw of die voorkomen in consumentenproducten. Sommige zijn ook persistent: ze breken slechts langzaam af in het milieu.

 

Chemische Lobby

Desondanks willen Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Commissie, en zijn ploeg het gebruik van deze stoffen niet reguleren. En ondanks zeer alarmerende rapporten van ondermeer de wetenschappelijke commissie van professor Kortenkamp in 2011, weigerde de Europese Commissie om tegen december 2013 de criteria voor te stellen voor het definiëren van welke chemische stof wel of niet als hormoonverstorend zou gelden. Na een doorzichtige lobby-tactiek van de chemische industrie besloot de Europese Commissie niettemin alles op de lange baan te schuiven.

Wij beschouwen het als onze taak als Europese parlementsleden om de burgers te informeren over tragische zaken die zich afspelen in de coulissen van het Europese politieke toneel - we stuurden daarom vandaag een brandbrief naar de Juncker & co.  Ook La Via, de voorzitter van de milieucommissie stuurde overigens een sterke brief.
En te melden dat ondanks de grote ongerustheid van Europese burgers over het gebruik van pesticiden en de daarmee samenhangende introductie van genetisch gemanipuleerde organismen (ggo's), de lobby van de agrochemische industrie erin slaagt om haar producten quasi ongereguleerd op de markt te krijgen. Als u dit ingewikkeld vindt of zich afvraagt wat u hier allemaal mee te maken hebt, is het wellicht goed om naar de Panorama-uitzending van 4 oktober te kijken of deze documentaire van de Franse onderzoeksjournaliste Stéphane Horel.    

 

Herbicide als twistappel

Een voorbeeld van dit jaar. In maart 2015 oordeelt het International Agency for Research on Cancer (IARC), onderdeel van de WHO, over het zeer veel gebruikte herbicide glyfosaat - het belangrijkste werkbare bestanddeel van één van de meest gebruikte middelen als RoundUp, gecommercialiseerd door de agrochemische reus Monsanto. Overigens geldt glyfosaat als één van de ongeveer 700 hormoonverstorende stoffen. Het IARC zegt in de lente dus dat glyfosaat "waarschijnlijk kankerverwekkend is voor mensen". Het is een grondige evaluatie, uitgevoerd door een groep internationale wetenschappers die onafhankelijk van de chemische industrie werken. Hun oordeel komt voor sommigen echter op een zeer ongelegen moment.

De Europese Commissie was namelijk net bezig met de beoordeling of de vergunning om glyfosaat op de markt te krijgen verlengd moet worden met tien jaar vanaf juni 2016. Je zou denken dat men dit oordeel van IARC uiterst serieus zou nemen. Niet dus.   

 

Het is het Europees Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) dat hiervoor een wetenschappelijk advies moet formuleren. Op 12 november publiceert EFSA een advies dat totaal ingaat tegen dat van IARC door te stellen dat "glyfosaat waarschijnlijk niet kankerverwekkend is". De conclusie van EFSA is ronduit schandalig. Ten eerste omdat de organisatie hier in totale duisternis werkte: het was onduidelijk welke wetenschappers tot dit oordeel gekomen waren en hoe. Na kritiek hierop, publiceerde EFSA alsnog gauw de namen, maar bleek dat velen hun verklaring over mogelijk belangenverstrengeling niet hadden ingevuld. Van sommigen was al eerder geweten dat ze nauwe banden hebben met de chemische industrie. 

Voorts baseerde EFSA zijn analyse op onder andere niet officieel gepubliceerde studies en studies die niet volledig openbaar zijn of niet onderworpen zijn aan het normale wetenschappelijke proces van peer review. Ook ongelukkig is dat EFSA alleen de stof glyfosaat beoordeelde en niet de werking van de stof in samenhang met andere stoffen, zoals in het product RoundUp het geval is. EFSA lijkt dus niet geïnteresseerd in de reële werking van dit gecontesteerde middel, anders dan de 96 wetenschappers die op 27 november een brandbrief naar de Europese Commissie stuurden, waarin ze vragen het oordeel van EFSA niet te volgen omdat het wetenschappelijk niet deugt en dus het onderzoek opnieuw te doen. Directeur-generaal Bernhard Url van EFSA maakte in een debat in het Europees parlement (EP) een stevige uitschuiver door zich zeer denigrerend uit te spreken over de groep van bijna honderd wetenschappers: hij noemde het "Facebook-wetenschap". Intussen rommelt het in de Raad van Bestuur van EFSA omdat men door krijgt dat de zaak niet helemaal zuiver gespeeld wordt.          

 

Monsanto-maïs

Het is helaas niet het enige schandaal dat zich ver van de schijnwerpers afspeelt. Blijkbaar hebben Jean-Claude Juncker en de zijnen, besloten om agrochemische multinationals als Monsanto op alle vlakken te bedienen. Een ruime meerderheid in de commissie leefmilieu en volksgezondheid van het EP stemde in november tegen het toestaan van de import van NK603 x T25, een ggo-maïs van Monsanto. Amper enkele dagen later keurde de Europese Commissie die import toch goed, zonder ook maar de plenaire stemming van het EP af te wachten. Gisteren verzette een overgrote meerderheid van het EP zich tegen de import van die glyfosaat bestendige maïs. De cirkel lijkt rond.      

 

EFSA kondigt aan dat glyfosaat niet gevaarlijk is en tegelijkertijd keurt de commissie een Monsanto-maïs goed, die zo gemanipuleerd werd dat de plant bestand is tegen glyfosaat. De EU wordt steeds meer het paradijs voor multinationals. Moeten EU-leiders als Juncker verbaasd zijn over het groeiende euroscepticisme in sommige lidstaten?

 

Zeker, Juncker en de Europese Commissie incarneren de Europese Unie, maar wélke Europese Unie? Het Europa van multinationals en de politiek van de korte termijn? Het is alleszins onze taak als parlementsleden om te vechten voor een EU van het algemene belang, met een leefbaar milieu, en oog voor de volksgezondheid van alle burgers en hun kleinkinderen.  

De huidige koers van de Europese Commissie op het vlak van volksgezondheid en leefmilieu is dan ook onaanvaardbaar. De transitie naar een meer duurzame landbouw met een zo klein mogelijke negatieve impact voor burgers, landbouwers en ecosystemen moet een prioriteit worden. Een lakmoesproef hierbij wordt nu of de Europese Commissie bereid is de evaluatie van glyfosaat te herzien.  Trouwens het arrest van het Europees Hof van Justitie over het niet vaststellen van regelgeving over hormoonverstorende stoffen is een duidelijke aanwijzing dat de EU de vergunning van glyfosaat intussen niet verlengt. Ook de teelt en import van ggo's die speciaal ontwikkeld werden om producten als RoundUp te verkopen schorten we best op.     

 

De giftige politiek van de Europese Commissie moet stoppen. Blijkbaar oordeelt die dat pesticiden, herbiciden en ander gif en ggo's goed zijn voor onze landbouw, ons leefmilieu en onze volksgezondheid. Het doet denken aan George Orwell die in zijn boek 1984 schreef: "Oorlog is vrede, slavernij is vrijheid, leugens zijn waarheid en onwetendheid is een kracht".

 

Bart Staes, Philippe Lamberts en Michèle Rivasi, Europese parlementsleden voor de groene fractie

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?