De elektrische auto sputtert langs Brokenhagen Boulevard…

• 2010-01-14
• Klimaat & energie Ontwikkelings samenwerking

Zo gaat dat, voor je het weet is het nieuwe jaar alweer in full swing. Het Europees Parlement is deze week op stoom gekomen met de eerste verhoren van de nieuwe (kandidaat) Europese commissarissen voor de tweede ploeg-Barroso. Maar allereerst wil ik u een gelukkig, gezond en 2010 vol positieve verandering wensen! Want - en dat is geen gratuite vaststelling - 2010 wordt een cruciaal jaar.

Nu miljoenen mensen - hopend op een klimaatakkoord in Kopenhagen - hun hoop weer bij elkaar grabbelen op de Brokenhagen Boulevard, moet dit jaar duidelijk worden of politieke leiders wereldwijd zich terugtrekken om gezamenlijk mondiale zware problemen waar we als mensheid voor staan aan te pakken. Of trekken ze zich cynisch terug in elitaire burchten en is hun boodschap dat de burgers het klimaatprobleem maar moeten oplossen? Dat is ook belangrijk natuurlijk en veel mensen doen al vanalles, maar we zijn ook niet naïef: zaken als energieproductie, infrastructuur en grote maatschappelijke keuzen kunnen niet alleen vanaf de basis worden bepaald.

Het is prachtig als iedereen probeert bij te dragen aan zijn of haar stuk decentrale energieopwekking van de nabije toekomst, een beetje minder vlees eet, bewust consumeert en de auto eens laat staan. Maar er moeten ingrijpende beleidskeuzen gemaakt worden. Keuzen die ingaan tegen de Electrabels van de wereld en voor het algemeen belang. De wetenschap zegt ons dat vanaf 2015 de stijgende curve van de uitstoot van broeikasgassen moet aftoppen. Vijf jaar dus… verwachten dat burgers in die vijf jaar alles zullen oplossen is een beetje zoals een premier Leterme die burgers tijdens de heftige vrieskoude rond kerstmis oproept de daklozen te blijven steunen. De overheid als machteloze toezichthouder. Hartverwarmend, maar we hebben leiderschap nodig: niet morgen, maar nu, heute, vandaag, niet subiet, maar direct!

De Amerikaanse klimaatonderzoeker Stephen H. Schneider van de Stanford University waarschuwde al in 1979 als een van de eerste in een hoorzitting voor het Amerikaanse parlement voor een temperatuurstijging van 1,5 tot 4,5 graden door ongebreidelde groei van broeikasgassen in de atmosfeer. We hebben drie decennia verloren, stelt hij een beetje bitter vast in zijn memoires ‘Science as a contact sport’.
Schneider werd dertig jaar lang uitgelachen en beschimpt door klimaatsceptici. ‘Kortzichtigheid en eigenbelang leiden landen meer dan de toekomst van de aarde,’ schrijft hij. Schneider is wel zo sjiek om de hand in eigen boezem te steken. Want hoe goed de wetenschappelijke modellen en metingen ook waren, ze wonnen het niet in de meningenindustrie die media grotendeels zijn geworden. De media stelden - en deels doen ze dat nog - het voor alsof je voor of tegen klimaatverandering kan zijn. Het wetenschappelijke oordeel over klimaatverandering is intussen keihard.
Maar de lobbyisten van de olie en kolenindustrie hebben het drie decennia gewonnen en doen dat deels nog steeds, gezien het feit dat veel mensen nog
steeds niets willen weten van klimaatverandering .

Vijf eeuwen na wetenschappers als Copernicus en Galileo Galilei geloven we de wetenschap niet meer voldoende. Opnieuw een voorbeeld van hoe politiek zich als hoeder van het algemene belang eerder een machteloze toeschouwer toont en decennia de slippen van een machtige energie-industrie heeft gedragen. De olie- en kolenindustrie als moderne variant van de machtige katholieke kerk uit de vijftiende eeuw.

Ook in een ander belangrijk dossier hebben we vanaf 2010 nog vijf jaar: het realiseren van de internationaal afgesproken acht millenniumdoelstellingen. U weet wel van die ogenschijnlijke normaliteiten als ‘alle kinderen wereldwijd naar de lagere school’, ‘honger de wereld uit’ en ‘veilig drinkwater’. Vijf jaar… en intussen wordt steeds luider gepleit voor het afschaffen van hulp. Niet alleen de wetenschap en politiek dreigen het onderspit te delven, ook het humanisme as such: ondanks de zware financieel-economische crisis ziet het er nu naar uit dat de totale waarde van de bonussen in de financiële centra evenveel bedragen als het totale bedrag dat wereldwijd aan ontwikkelingshulp wordt uitgegeven…

En Europa? Quo vadis de komende vijf jaar? Barroso beloofde enkele maanden plechtig dat de EU socialer, meer ecologisch en duurzamer zou worden. Het Parlement beoordeelt momenteel zijn nieuwe ploeg. Het ziet er niet fraai uit, maar daarover informeer ik u in de loop van volgende week.

Een optimistische uitsmijter dan maar: de eerste elektrische auto’s bollen op het net geopende autosalon! Times are a changin’. Maar het mag wel een versnelling hoger alstublieft.

Bart Staes