(13/12/2005) Van Doha naar nergens. De WTO op drift

• 2005-12-13

Op 13 december begint in Hong Kong de ministeriële vergadering van de WTO. Deze vergadering was bedoeld om te kijken naar de tussenstand in de zogenaamde Doha-ontwikkelingsronde. De voorbije weken werd echter duidelijk dat een akkoord in Hong Kong zeer onwaarschijnlijk zal zijn.

“Wat een ontwikkelingsronde moest worden, waar de economie van de ontwikkelingslanden beter van moest worden, is uitgedraaid op een grote mislukking. In de huidige stand van de globalisering kan er enkel een duurzaam akkoord komen als er draagvlak is bij alle betrokken landen, in Zuid en Noord. En zo’n draagvlak zal er pas zijn als er een rechtvaardig akkoord komt dat de ecologische grenzen van deze planeet respecteert en dat het recht op een waardig leven van alle mensen garandeert. De EU heeft de kans gemist om zich op te stellen als een mondiale speler voor een andere globalisering.”

De zesde ministeriële conferentie van de WTO in Hong Kong (13-18 december 2005) dreigt te mislukken in haar opzet om de Doha Ontwikkelingsagenda (DDA) vooruit te helpen. Meer zelfs, na vier jaar in die DDA is het duidelijk dat deze Agenda haar belofte van ontwikkeling helemaal niet kan realiseren. Uit recente studies van de Wereldbank blijkt dat: in het Doha-scenario van handelshervormingen het voordeel voor de ontwikkelingslanden neer zou komen op minder dan één penny per dag per hoofd, waardoor minder dan één procent van de mensen die in armoede en honger leven boven de armoedegrens zou komen
een klein aantal van de grootste ontwikkelingslanden zou het grootste deel van het profijt voor de ontwikkelingslanden binnenhalen
70% van alle voordelen zouden gaan naar de ontwikkelde landen.

Deze cijfers zijn al schokkend genoeg. Daar komt echter nog bij dat de berekeningen van de Wereldbank nooit de werkelijke kost van de handel en exportoriëntatie berekenen op het vlak van milieudegradatie, vernietiging van levensonderhoud en invloed op genderrelaties. Als ontwikkelingsvoordelen in monetaire termen al weinig opleveren, dan worden ze negatief in sociale en ecologische zin.

De Doha Agenda is er niet in geslaagd de steun te krijgen van die volkeren en regeringen die er in principe door zouden moeten geholpen worden. Belangrijke ontwikkelingslanden verzetten zich tegen de start van de DDA in 2001. De Doha mid-term in Cancun (september 2003) mislukte toen Afrikaanse landen uit de vergadering opstapten. Enkele weken geleden stelde de groep van Afrikaanse landen dat niets in een richting lijkt te evolueren die zou moeten leiden tot enige noemenswaardige vooruitgang in zaken die van belang zijn voor de Afrikaanse landen. De stemmen uit het Zuiden moeten worden gehoord!

Het is tijd om de conclusies te trekken

De Groenen in het EP verwelkomen de vertraging van de onderhandelingen in Hong Kong als een opportuniteit om de vooronderstellingen van de Doha Agenda (duurzame ontwikkeling bevorderen door handelsliberalisering) grondig te herzien voor de onderhandelingen over de DDA worden verder gezet:

We maken ons grote zorgen over de te verwachten niet-duurzame kortetermijneffecten van de voorgestelde nieuwe handelsmaatregelen. Een Agenda die een onmiddellijk gevaar betekent voor het werk en levensonderhoud van miljoenen arbeiders, boeren en vissers, in Zuid en Noord, en dat met als doel een beperkte vooruitgang in koopkracht van consumenten verdient geen steun. Een Agenda die de volksgezondheid en de biodiversiteit in het gedrang brengt ter wille van intellectuele eigendomsrechten moet beschouwd worden als roekeloos verzuim.

Mensen moeten op de eerste plaats komen. Een strikt respect voor de belangrijkste arbeidsrechten en sociale en milieunormen moet gegarandeerd zijn vooraleer beslist wordt tot nieuwe handelsmaatregelen. We maken ons er grote zorgen over dat duurzaamheid op langere termijn van de voorgestelde nieuwe handelsmaatregelen niet in rekening is genomen. Een Agenda die in de naam van gelijke kansen een mondiale wedloop naar beneden stimuleert op het vlak van sociale en milieunormen en die botweg de ecologische grenzen aan overproductie en overconsumptie ontkent is gedoemd om te mislukken. Een Agenda die de noodzaak ontkent om markttoegang afhankelijk te maken van de kwaliteit en ecologische duurzaamheid van producten en hun productiemethode moet worden beschouwd als ecologische dumping.

Handelsregels moeten de behoefte aan mondiale invoer niet vergroten, maar verkleinen, door de versterken van lokale markten en de verbetering van hun sociale en ecologische kwaliteit.
We maken ons grote zorgen over het feit dat de voorgestelde nieuwe handelsmaatregelen aan de civiele samenleving en aan regeringen, in Noord en Zuid, de beleidsruimte ontnemen om zelf te beslissen wat goed is voor hun ontwikkeling, wanneer hun markten worden geopend en wat daarbij de normen voor sociale en ecologische duurzaamheid van ingevoerde producten diensten moeten zijn.

Handelsregels moeten landen toestaan om hun eigen economische, sociale en ecologische ontwikkelingsdoelen te bepalen, met respect voor de belangen van de meest kwetsbare leden van hun bevolking.

De Groenen in het EP zijn ervan overtuigd dat een globaal akkoord in Hong Kong over dergelijke principes zou leiden tot een succesvolle afronding binnen 2006 van een DDA die ook verdient ‘ontwikkelingsronde’ genoemd te worden. Een globaal akkoord over deze principes van duurzame ontwikkeling door een herformulering van handelsregels zou leiden tot

Heldere doelstellingen voor de belangrijkste DDA-onderhandelingen Landbouw

We roepen de WTO-leden op om tot een akkoord te komen over een bindend tijdpad voor de volledige uitfasering voor 2008 van alle exportsubsidies voor landbouwproducten, exportkredieten met terugbetalingsperiode van meer dan 180 dagen, en levering van voedselhulp die leidt tot een commerciële vervanging van lokale producten.
We roepen de WTO-leden op om de kwantitatieve benadering van de landbouwhandel te verlaten en in plaats daarvan een reeks criteria te onderhandelen voor een voorwaardelijke markttoegang voor landbouwproducten die de lokale voedselproductiestandaards en de voedselveiligheid respecteren.
We roepen de WTO-leden op om toevoermanagementsystemen te ontwerpen en toe te passen die een wedloop naar beneden op het vlak van landbouwprijzen en voedselvoorziening kunnen voorkomen.

NAMA (Non-Agricultural Market Access)

We roepen de WTO-leden op om de nood te respecteren van ontwikkelingslanden om hun industrialiseringsinspanningen te beschermen en zelf te bepalen wanneer en hoe ze hun markten willen openen voor industriële producten. Het voorstel van tariefverlagingen over de hele linie en een verplichte vastlegging van toegepaste tarieven moet opgegeven worden.
We roepen de WTO-leden op om niet door te gaan met onderhandelingen voor marktopening voor bos- en visserijproducten en in de sectoren van de extractieve bedrijven, tenzij criteria worden vastgelegd die de duurzaamheid garanderen van handel in deze ecologisch gevoelige sectoren.
We roepen de WTO-leden op om de sociale en ecologische regelgeving te respecteren die op nationaal niveau de internationale verdragen en standaards toepast, of die verder gaat dan die verdragen en standaards, en zich ervan te onthouden dergelijke maatregelen te betwisten als niet-tarifaire belemmeringen van de vrije handel.
Diensten

We roepen de WTO-leden op om de vrijheid van regeringen te erkennen om zelf te beslissen of, wanneer en hoe ze hun diensten willen liberaliseren, en zich te onthouden van elke aanvullende of benchmark-benadering die van de leden verwacht dat ze hun dienstensectoren verder moeten openen dan ze zelf willen.
We roepen de WTO-leden op om de belangrijke ontwikkelingsfunctie te erkennen van universele toegang tot de basisdiensten — zoals watervoorziening — die moeten worden uitgesloten van liberaliseringsverzoeken.

Special and Differential Treatment (SDT)

We roepen de WTO-leden op om de nationale beleidsruimte voor ontwikkeling te verbreden door een uitgebreid gebruik van maatregelen voor speciale en gedifferentieerde behandeling. In ontwikkelingslanden moet die beleidsruimte worden gereconstrueerd door een brede toepassing van waarborgclausules.
We roepen de WTO-leden op om maatregelen van speciale en gedifferentieerde behandeling te beschouwen als een volwaardig essentieel onderdeel in alle uitspraken over alle landbouw-, industrie en dienstengerelateerde markttoegang.
Visserijsubsidies

We roepen de WTO-leden op om in te stemmen met de eliminatie van subsidies die leiden tot overcapaciteit in de vloten van de ontwikkelde landen, een van de belangrijkste oorzaken van de uitputting van de visbestanden. Ontwikkelingslanden moeten de mogelijkheid krijgen om steun te geven aan hun vloten voor een beperkte periode, op voorwaarde dat dat niet leidt tot een bovenmatige viscapaciteit of overexploitatie van de visbestanden.
Handel en milieu
We roepen de WTO-leden op om snel voorstellen te doen voor de bevordering van duurzame verwerkings- en productiemethoden (PPM), en om aangepaste methodes vast te leggen die garanderen dat alle handelsuitspraken volledig de handelsgerelateerde maatregelen in de multilaterale milieuakkoorden (MEAs) implementeren.
TRIPs (Trade Related Intellectual Property)
We roepen de WTO-leden op om de kosten en baten van het TRIPs-akkoord voor de ontwikkelingslanden te berekenen en om het TRIPs-akkoord volledig te herzien, met als doel de kost voor ontwikkelingslanden te verminderen, publiek gezondheidsbeleid mogelijk te maken, alle vormen van patenten op leven uit te sluiten, en de volledige implementatie van het biodiversiteitsverdrag (CBD) te garanderen.
Technische assistentie en ‘Aid for Trade’
We roepen de WTO-leden om ervoor te zorgen dat de ‘Aid for Trade’-maatregelen aangepast zijn aan het land in kwestie en geen impliciete of expliciete voorwaarde bevatten om economische beleidswijzigingen door te voeren die sociaal of ecologisch nadelig zijn. Assistentiemaatregelen moeten losgekoppeld worden van handelsonderhandelingen en gefinancierd door additionele middelen in de hulpbudgetten van donorlanden.
WTO Dispute Settlement Body

We roepen de WTO-leden op om het mechanisme voor geschillenregeling te hervormen om zo te zorgen voor een onafhankelijk orgaan van verkozen rechters waaronder experts van de gespecialiseerde VN-instanties, het openstellen voor publiek van de handelingen, en het toekennen van financiële en technische steun voor alle leden om zaken in te leiden voor geschilbeslechting.
De maatregelen die de Groenen voorstellen zijn gericht op een succesvolle afronding van een Doha Ontwikkelingsagenda die het verdient een agenda voor duurzame ontwikkeling genoemd te worden, niet in het minst omdat ze de richting aangeven voor internationale handelsrelaties waarin sociale en ecologische bekommernissen — in de huidige Doha Agenda verwaarloosd als niet-handelsbekommernissen — een meer volwaardige plaats krijgen. We roepen alle WTO-leden die bijeenkomen in Hong Kong op om deze voorstellen ernstig te nemen.

Een goed akkoord is beter dan geen akkoord — maar geen akkoord is beter dan een slecht akkoord!