04Edito - Nice: niet zomaar een verdrag!

• 2003-02-06

Nice: niet zomaar een Verdrag!

Op 1 februari trad het Verdrag van Nice in werking. Kort samengevat poogde dit Verdrag de Europese instellingen voor te bereiden op de Uitbreiding. Het is daar niet helemaal in gelukt. Net daarom is de Conventie nu aan het werken aan een nieuw ontwerp van Europese Grondwet. En er valt nog flink wat werk te verzetten. Sinds 1 februari verandert 'Nice' alvast de wijze van het nemen van beslissingen in de Raad van Ministers. Voor tal van onderwerpen is geen eenparigheid van stemmen meer nodig. Een gekwalificeerde meerderheid zal volstaan. Voorts voorziet het ook in een belangrijke hervorming van het Europees juridisch systeem. Die moet een eind maken aan de overbelasting van het Europees Hof van Justitie. Tot slot verbetert het Verdrag van Nice de manier om schendingen van de mensenrechten door lidstaten op te sporen en aan te klagen.

VOORBEREIDEN OP UITBREIDEN

In 2004 zullen de veranderingen in de instellingen zichtbaar zijn. Dan worden de kandidaat-lidstaten volwaardig EU-lid. Het Europees Parlement zal dan 732 leden tellen. Dat zijn er 106 meer dan nu. De nieuwe verdeling houdt in dat sommige lidstaten minder EP-leden zullen hebben dan nu. België verliest er één en houdt er 24 over.

De Europese Commissie telt vanaf november 2004 precies evenveel leden als er lidstaten zijn: 25. Nu hebben grotere lidstaten vaak nog twee Commissarissen. Ook als Bulgarije en Roemenië - en later eventueel Turkije - toetreden blijven er 732 EP-leden en 25 EU-commissarissen.

Het verdrag van Nice 'vergemakkelijkt' het nemen van beslissingen. Eensgezindheid vinden bij 25 lidstaten is soms onmogelijk of leidt tot zeer zwakke compromissen. De keuze viel daarom op een systeem van 'gekwalificeerde meerderheden'. Concrete beleidsdomeinen voor stemming me zo'n meerderheid zijn bv. het industriebeleid, het vergemakkelijken van het vrije verkeer van EU-burgers, het statuut van de Europese politieke partijen en van de EP-leden, de economische, financiële en technische samenwerking met niet-EU-landen. Het EP krijgt medebeslissingsrecht over deze onderwerpen.

Voor het aanduiden van de Commissievoorzitter en de EU-Commissarissen is geen eenparigheid in de Raad meer vereist. De bevoegdheden van de Commissievoorzitter nemen toe.

GRONDRECHTEN

Artikel 7 van het Verdrag van de Europese Unie zegt dat de Europese Raad een ernstige en voortdurende schending van de grondrechten kan vaststellen. Daarop kan de Raad sommige rechten van de betrokken staat schorsen. Het Verdrag van Nice vult deze procedure aan met een voorkomingsmechanisme. Lidstaten waarover een gegrond en gedragen vermoeden voor een ernstige schending van de grondrechten bestaat, kunnen van de Raad voortaan ook passende aanbevelingen krijgen.

Het Verdrag van Nice doet ook iets aan de gerechtelijke achterstand en de overbelasting van het Europees Hof van Justitie. Nice voorziet in de mogelijkheid tot het oprichten van kamers. Die zullen dan bevoegd zijn om in eerste aanleg specifieke thema's te behandelen.

En wat merk jij daarvan? Niet veel eigenlijk. Of toch Europa is opnieuw een beetje democratischer geworden. En is dat niet wat we allemaal willen?

Bart Staes - Agalev-europarlementslid