Tabakslobby haalt slag thuis: nieuwe EU-wetgeving afgezwakt

• 2013-10-08
• Geldzaken & handel Gezondheid & consumenten

"Een beschamende dag voor het Europees parlement. Dat is het minste wat je kunt zeggen na de stemming vandaag over de door de Europese Commissie voorgestelde nieuwe richtlijn rond de verkoop van tabaksproducten." Dat zegt Europees parlementslid Bart Staes (Groen). "Ondanks de grote ophef overal in Europa rond de hevige lobby van tabaksmultinationals, kan het vele collegae in het centrumrechtse blok, geleid door de christendemocratische EVP, blijkbaar geen zier schelen dat ze zich voor de kar van de tabakslobby laten spannen. Als dat zelfs in een dossier als roken versus volksgezondheid gebeurt, wat dan voor andere wetgevende dossiers waar het gaat om private belangen versus algemene belangen. Waar rook is, is vuur."

Staes: "Dat de meerderheid van de EVP en anderen het maar overal gaan uitleggen aan media en burgers: waarom enkele eisen van de tabaksindustrie laten prevaleren boven Europese pogingen om jongeren van het roken af te houden? Het is echt schaamteloos. Zeker als je bedenkt hoe het vergrootglas van media op de tabakslobby staat - na het uitlekken van de interne lobby strategie van Philip Morris - en dan nog dergelijk stemgedrag laten zien, dat duidelijk in lijn was met de wensen van bedrijven als Philip Morris."

“Zoiets heb ik nooit eerder meegemaakt. Meer dan 160 lobbyisten van Philip Morris moesten het Europarlement overtuigen om roken zo aantrekkelijk mogelijk te houden. Ze kregen het voor elkaar dat de indiening dor de Europese Commissie werd vertraagd, dat de stemming in het EP een maand werd uitgesteld en dat belangrijke onderdelen van de wetgeving uiteindelijk afgezwakt werden,” aldus Staes.

De tabaksindustrie probeerde niet alleen door middel van brieven en gesprekken Europarlementariërs te overreden om hun amendementen in te dienen of te steunen. Er werden ook electronische sigaretten en tabak aan vele politici opgestuurd.

Niet voor niets legde de ngo Corporate Europe Observatory (CEO) vandaag klacht neer tegen Philip Morris International wegens een gebrek aan transparantie als het gaat om de lobbypower. De vrijwillige EU gedragscode voor lobbyisten - die momenteel aan herziening toe is en die Philip Morris ondertekende - stelt dat een bedrijf ten allen tijde een compleet en niet-misleidend overzicht moet geven van zijn lobby-activiteiten.

Staes: "Samen met collegae stemde ik op 10 juli in de Commissie volksgezondheid en milieu nog een stevig standpunt inzake de tabaksrichtlijn die na jaren voorbereiding iets moet doen aan volksgezondheidsprobleem nummer 1 in Europa: 700.000 doden door roken per jaar. Maar dat standpunt is vandaag dus drastisch afgezwakt. De lobbyisten van tabaksbedrijven hebben hun bonus verdiend."

Afgezwakt Commissievoorstel

De rechtse meerderheid stemde voor een minder grote gezondheidswaarschuwing: in plaats van 75% van een pakje sigaretten wordt het 65%, zij het dan dat de waarschuwing wel bovenaan het pakje blijft en niet onderaan zoals sommigen wilden. "Dat is niet onbelangrijk als je weet hoe pakjes in de winkels staan," aldus Staes.

Maar cynisch genoeg stemden rechtse parlementsleden ook voor die regels die verslaving bij jongeren tegen moesten gaan. Zo blijven menthol sigaretten, bedoeld om roken en inhaleren makkelijker te maken, nog zeker 8 jaar toegestaan. Ook de dunne sigaretten, als lokker voor jonge vrouwen en zogenaamd minder schadelijk, blijven toegestaan.

Positieve punten

Positief is dan weer dat het EP instemde met een voorstel om schadelijke, nieuwe additieven in sigaretten te beperken. En er komt ook een verplicht “tracking en tracing”-systeem dat kan gebruikt worden in de strijd tegen sigarettensmokkel.

Positief is ook dat het EP ermee instemde om op basis van de gestemde amendementen te gaan onderhandelen met de Raad van Ministers van Volksgezondheid. Wellicht komt er dus nog een tabaksrichtlijn voor de verkiezingen van 2014.

Staes: "Ik wil er op wijzen dat ook op het niveau van de Europese Commissie er een effectieve lobby-campagne is geweest. Bepaalde aspecten werden een jaar geleden al afgezwakt in de EC-voorstellen. Schriftelijke vragen die ik daarover stelde aan de hoogste ambtenaar van de Commissie, Catherine Day, weigert men te beantwoorden. Barroso zelve schreef onlangs een brief naar het EP dat hij niet wil dat ze verantwoording aflegt."

Staes: "Maar het trieste nieuws vandaag is dat dit parlement de bescherming van volksgezondheid terugschroeft als je het vergelijkt met de voorstellen van de Europese Commissie. Nog erger is dat het EP globaal gezien een minder strenge houding aanneemt dan de Raad van Ministers. De wereld op zijn kop! Dat is in strijd met de impliciete belofte die volksvertegenwoordigers moeten afleggen als zij zeggen de belangen van burgers te verdedigen."