Rechterlijke toets van investeringsbescherming in CETA weggestemd

• 2016-11-23
• Voeding & landbouw Democratie & mensenrechten Gezondheid & consumenten Geldzaken & handel Europa in de wereld

Eén van de meest heikele punten van het handelsverdrag dat de EU met de Canadezen wil sluiten (CETA), is het arbitragemechanisme waarmee bedrijven nationale staten kunnen aanklagen, wanneer deze bedrijven zich benadeeld weten door bepaalde beleidskeuzes. Er zijn grote juridische twijfels of dit omstreden mechanisme (ISDS of ICS) tussen investeerders en staten wel in overeenstemming is met Europese wetgeving. Toch durft een meerderheid van het Europees Parlement (258/419/22) het niet aan om het Europees Hof van Justitie te laten toetsen of ICS in strijd is met het EU-verdrag. Een resolutie van de Groenen die daartoe opriep werd vandaag verworpen door christendemocraten, liberalen en een groot deel van de sociaaldemocraten.

Bart Staes: “Voor het eerst sluit de EU een akkoord met een westers land dat directe toegang biedt aan multinationals en investeerders om overheden aan te klagen. Het is verontrustend en schandalig dat een meerderheid van het Europees Parlement niet eens bereid is om zorgvuldig te onderzoeken of dat wel volledig legaal is.”

Er liggen verschillende juridische analyses voor van onder andere de Europese organisatie van magistraten, en een advocaat-generaal van het Europees Hof van Justitie, die aantonen dat het volgens het EU-recht niet kan om buitenlandse rechters EU-wetten te laten interpreteren. De juridische dienst van het Europees Parlement zelf vindt dat er geen probleem is, maar dat wordt door experts betwist. Ondanks verzoeken tot openbaarheid is de juridische opinie van de Europese Commissie zélf nog steeds geheim.

Staes: “Het is belangrijk dat het Europees Hof van Justitie ICS nauwkeurig onderzoekt. Pas dan komt er echt ondubbelzinnige duidelijkheid. Blijkbaar willen de mainstream partijen die voor CETA zijn, het handelsakkoord zo graag dat ze liever de ogen sluiten voor juridische problemen.”

Die problemen hebben naast de verenigbaarheid met Europees recht ook te maken met discriminatie inzake toegang tot justitie en het onder druk zetten van de eengemaakte Europese markt.

Een verzoek tot een toetsing door het Hof van Justitie kan worden gedaan door een individuele lidstaat, de Europese Commissie of het Europees Parlement. België heeft als gevolg van het CETA-offensief van Magnette aangekondigd een advies te willen vragen aan het Hof maar het is nog onduidelijk of en wanneer dat verzoek wordt ingediend. Staes roept de Belgische overheid op om die belofte ook na te komen en zo juridische zekerheid te verkrijgen.

Staes: “Het Europees parlement heeft vandaag de kans gemist om de grote zorgen over CETA die in heel Europa door een brede beweging worden gedeeld, weg te nemen. Het akkoord moet op zijn minst op essentiële zaken worden gecheckt. De roep uit de samenleving is om de al te negatieve kanten van vrijhandel en globalisering te reguleren en om de positie van overheden ten opzichte van multinationals te versterken in plaats van te verzwakken."