Persberichten

AA
Persbriefing: Handelscommissie Europees Parlement neemt standpunt in over TTIP-onderhandelingen

 

De Europese Commissie onderhandelt sinds de zomer van 2013 namens de EU over een handels- en investeringsverdrag met de Verenigde Staten (TTIP). De 28 lidstaten van de EU gaven een mandaat aan de Europese Commissie voor deze onderhandelingen. Als de Commissie tot een akkoord komt met de VS, dan moeten de lidstaten en het Europees Parlement deze eindtekst goedkeuren voordat het verdrag in werking kan treden. Eurocommissaris voor Handel Cecilia Malmström, moet zich dus verzekeren van voldoende steun van de lidstaten en het Europees Parlement tijdens de onderhandelingen. Het Europees Parlement stemde in 2012 nog tegen het ACTA-verdrag nadat er een verdragstekst voorlag.

 

In deze context stelt het Europees Parlement momenteel een resolutie op die aangeeft hoe TTIP er volgens het Parlement zelf uit zou moeten zien. Dit geeft een idee aan de Europese Commissie welk onderhandelingsresultaat acceptabel zou zijn voor het Parlement en wat de prioriteiten in de onderhandelingen volgens het Europees Parlement zouden moeten zijn. De resolutie is zelf niet bindend, maar als de Europese Commissie deze negeert, dan riskeert ze dat een meerderheid van het Europees Parlement het verdrag aan het eind van de rit afkeurt.
 

Aanstaande donderdag tussen 10.30 uur en 11.30 uur stemt de commissie Handel van het Europees Parlement (INTA) over de TTIP-resolutie. De stemming kan via livestream gevolgd worden op de website van het Europarlement. Als de resolutie een meerderheid haalt, komt de resolutie vervolgens in het gehele Europees parlement ter stemming. De standpunten van andere parlementaire commissies die niet door de commissie Handel zijn overgenomen, kunnen dan eventueel opnieuw in stemming worden gebracht. Ook kunnen onderdelen van de resolutie alsnog uit de tekst gestemd worden.

Wat zijn de stemverhoudingen in de Commissie Handel?

In de commissie INTA zitten 36 parlementsleden

  • 13 EPP, christendemocraten: (overwegend positief over TTIP en ISDS)
  • 10 S&D, sociaaldemocraten: (overwegend positief over TTIP maar kritisch op onderdelen. Onduidelijk in hoeverre ze een hervormde variant van ISDS zouden kunnen steunen).
  • 4 ECR, conservatieven: (positief over TTIP en ISDS)
  • 4 ALDE, liberalen: (positief over TTIP en ISDS)
  • 3 GUE, links: (wijst TTIP en ISDS af)
  • 3 EFDD, vijfsterrenbeweging en UKIP (Italianen tegen TTIP en ISDS)
  • 2 Groenen: (wijzen TTIP en ISDS af)
  • 2 Niet-ingeschrevenen: (Wijzen TTIP en ISDS af)


Wat zijn de meest controversiële onderdelen van de resolutie?


Geschillenbeslechting tussen staten en investeerders: ISDS

ISDS is een controversieel en mediageniek onderdeel binnen TTIP, CETA en andere handelsverdragen. Door alle ophef hierover voelde Europees Commissaris Malmström  zich genoodzaakt om de opzet van deze arbitrage te herzien. Malmström stelde vorige maand een 'gemoderniseerde' variant van ISDS voor, waarbij onder andere de onafhankelijkheid van rechters, het recht om te reguleren in het publiek belang, en transparantie beter gegarandeerd zouden worden. Een groot deel van het Europees Parlement (zo ook Groen) blijft echter zeer sceptisch over ISDS en vindt principieel dat geen enkele vorm van ISDS in het verdrag zou moeten worden opgenomen. Buitenlandse investeerders zouden dan net als binnenlandse investeerders de gewone, bestaande juridische procedures moeten gebruiken, zowel  in de VS en de EU als zij eventuele geschillen aan willen kaarten. Het is mogelijk dat de commissie Handel van het Europees parlement (INTA) een passage in de resolutie opneemt die zich duidelijk tegen iedere vorm van ISDS in TTIP uitspreekt. In dat geval wordt het voor Malmström bijna onmogelijk om toch een hervormde vorm van ISDS met de VS te onderhandelen. Aangezien ISDS voor de VS een essentieel onderdeel van TTIP is, zou dit de kansen op een akkoord tussen de EU en de VS aanzienlijk verkleinen.


Voor Bart Staes en Groen is het duidelijk: ISDS vormt een grote bedreiging voor onze democratie, en is symptomatisch voor dit ideologisch gekleurde vrijhandelsakkoord dat op maat van 'Big Business'  onderhandeld wordt. Het geeft grote bedrijven een machtig wapen in handen, waarmee ze overheden kunnen dreigen met schadeclaims als hun investeringen of winstverwachtingen geraakt worden door nieuwe wetgeving. Enkele procedurele aanpassingen, zoals voorgesteld in het nieuwe voorstel van Malmström, gaan niets veranderen aan de fundamenteel ondemocratische principes van ISDS.  Die gaan ervan uit dat investeerders meer rechten hebben dan anderen en in staat worden gesteld om democratische beslissingen aan te vechten via een privaat arbitrage hof. Bovendien zijn het enkel investeerders die een zaak kunnen aanspannen bij een dergelijk tribunaal. De zakenadvocaten die tewerkgesteld worden in dergelijke tribunalen, hebben dan ook een eigenbelang om uitspraken te doen in het voordeel van de bedrijven, of beter hun broodheren.

Liberalisering van diensten

Er is binnen het Europees Parlement veel scepsis over de benadering in de onderhandelingen om alle diensten die niet expliciet in het verdrag genoemd worden, als geliberaliseerd te beschouwen: een zogenaamde 'negative list' van diensten die expliciet uitgezonderd zijn van liberalisering. Dit zou de ruimte van overheden kunnen inperken om private diensten terug te brengen in publieke handen of nieuwe sectoren in de toekomst al dan niet publiek vorm te geven. De INTA-commissie neemt mogelijk een passage aan die vraagt om in TTIP expliciete provisies op te nemen die overheden volledige vrijheid geeft om publieke diensten te behouden en nieuwe diensten publiek vorm te geven.

Samenwerking op het vlak van regelgeving: Regulatory cooperation

De Europese Commissie wil 'technische' handelsbelemmeringen (lees: verschillen in regelgeving) opheffen door Europese en Amerikaanse regelgeving 'beter op elkaar af te stemmen'. Dit voornemen stuit op hevig verzet vanuit het maatschappelijk middenveld en politici, omdat het dreigt om democratische besluitvormingsprocessen uit te hollen. Handelstechnocraten zouden zich in een op te richten regelgevende samenwerkingsorgaan (regulatory cooperation body) zelfs mogen buigen over nieuwe wetsvoorstellen, nog vóór deze worden voorgesteld aan de Raad van ministers en het Europees Parlement. Dit orgaan zou de mogelijkheid krijgen om impact assessments aan te vragen, zonder enige limiet, en stakeholders mogen daarvoor input verschaffen. Via een eenzijdige kosten-baten-analyse zal wetgeving dus gescreend worden door direct belanghebbenden, om zo een advies te geven aan de democratische instellingen. Het is duidelijk dat het niet de KMO's en middenveld organisaties zullen zijn die geld en middelen hebben om input te verstrekken aan dit regelgevende orgaan, maar voornamelijk grote multinationals en lobbykantoren. Zij hebben wel geld en middelen om hier handig gebruik van te maken om zo een plaats te verwerven in de cockpit van het wetgevende proces. Volksgezondheid, milieu en sociale standaarden zullen het onderspit delven omdat ze minder eenvoudig te kwantificeren zijn. Progressieve wetgeving zal onnodig vertraagd of voorkomen worden. Politieke debatten moeten volgens ons plaatsvinden in parlementen, niet in bureaucratische fora. Er zijn aanwijzingen dat handelsverdragen nu al een remmend effect hebben op wetgeving, de zogenaamde 'regulatory chill'.

Financiële dienstverlening

De EU en de VS hebben de ambitie uitgesproken om hun financiële markten hechter te integreren. Groen vreest dat financiële regulering hierdoor zal worden afgezwakt. De invloed van de financiële sector op wetgeving is nu al veel te groot. Door financiële regelgeving ook onderdeel te maken van regulatory cooperation krijgt de financiële sector nog meer mogelijkheden om belangrijke financiële wetgeving af te zwakken zoals kapitaaleisen voor banken, de aanpak van flitshandel of het verbieden van gevaarlijke financiële producten. Dergelijke regels zouden dan als het afschermen van de markt kunnen worden geïnterpreteerd terwijl ze dienen om de financiële stabiliteit te garanderen en een nieuwe financiële crisis te voorkomen of consumenten te beschermen. Deze vrees wordt gedeeld door sommige andere fracties. De stemming moet uitwijzen hoe kritisch het Europees Parlement zich hier zal opstellen.

Gegevensbescherming en intellectueel eigendom

Het Europees Parlement zal waarschijnlijk een tekst aannemen die oproept op de uitzondering van gegevensbescherming van het TTIP-akkoord zodat de EU de volledige vrijheid behoudt om wetgeving op dit terrein vorm te geven. De stemming moet ook uitwijzen of het Europees Parlement ervoor zal pleiten om het onderhandelingshoofdstuk over intellectueel eigendom uit de TTIP-onderhandelingen te halen.

Openbare aanbesteding

Er lijkt een meerderheid in het Europees Parlement te zijn voor het openen van openbare aanbestedingsprocedures aan beide kanten van de oceaan. Hierdoor zouden Europese bedrijven ook kunnen meedingen bij Amerikaanse overheidsopdrachten. Het Europees Parlement wil waarschijnlijk wel garanties dat niet alleen de prijs, maar ook kwaliteitseisen een belangrijke rol kunnen blijven houden in de selectie van aanbieders.

Hygiëne, voedselveiligheid, dierenwelzijn (cosmetica, pesticiden, chemische producten)

Het Europees Parlement wil dat de EU het voorzorgsbeginsel kan blijven hanteren. Wanneer wetenschappelijke gegevens geen uitsluitsel geeft over de veiligheid van producten, kunnen die in de EU worden verboden. In de VS geldt dit principe niet en het heeft de strijd verklaard aan dit Europese basisprincipe. Nochtans leert het verleden ons dat een striktere toepassing ons al veel leed en economische kosten had bespaard.

Energie

Naar verwachting zal het Europarlement erop aandringen dat TTIP geen invloed mag hebben op democratische besluitvorming over het wel of niet winnen van bepaalde energiebronnen zoals schaliegas.

Economische groei en TTIP

De voorstanders van TTIP zeggen dat dit handelsakkoord elk Europees huishouden per jaar € 545 zou opleveren, 0,5% economische groei  en waarschijnlijk zou leiden tot het creëren van miljoenen banen  in de VS en in Europa. Om te beginnen worden de rekenmodellen die de Europese Commissie gebruikte, zwaar in twijfel getrokken.  


De economische groeicijfers waarmee de Europese Commissie zwaait, gelden echter enkel wanneer er een 'ambitieus akkoord' wordt bereikt. Daarvoor zouden alle handelstarieven moeten worden afschaft en maar liefst 50% van onze Europese en nationale wetgeving moeten gelijkschakelen met die van de Verenigde Staten.  Naarmate de onderhandelingen vorderen wordt het almaar duidelijker dat een dergelijk ambitieus akkoord niet bereikt zal worden. Dat is ook logisch. Het heeft de EU veel tijd en moeite gekost om de wetgeving van de verschillende lidstaten in overeenstemming te brengen met elkaar,  om zo de interne markt vorm te geven.


Bovendien vergeten de voorstanders te vermelden dat de onrealistische groeicijfers slechts gelden tegen het jaar 2027. Gespreid over een periode van tien jaar betekent dit dus een jaarlijkse meerwaarde van 55 euro per Europees huishouden. De minder verregaande economische scenario's verwachten een jaarlijkse meerwaarde tussen de 4 euro en de 31 euro per Europees huishouden. De voorgenoemde studie houdt echter geen rekening met het verlies aan inkomsten voor de overheid door het wegvallen van de importtarieven, noch met de extra kosten die de verschuivingen op de arbeidsmarkt (tijdelijke werkloosheid, herscholing etc.) met zich mee zullen brengen. Deze kosten zouden over tien jaar kunnen oplopen tot 60 miljard euro.


Tot slot is het zeer twijfelachtig of deze hypothetische baten ook Belgische KMO's te beurt zullen vallen. Gezien minder dan 1% van de KMO's handel drijft met de VS, maar vooral gericht zijn op de Belgische markt en op onze buurlanden. De oneerlijke concurrentie op vlak van milieu- en sociale standaarden die TTIP zal bewerkstelligen zal dan ook eerder in het nadeel spelen van kleine ondernemingen.

 

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?
contact