Panama Papers: Nu nog woorden omzetten in daden

• 2017-12-13
• Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Geldzaken & handel Europa in de wereld

Een ruime meerderheid van het Europees Parlement keurde vanmiddag het eindrapport van de onderzoekscommissie naar de Panama Papers goed. Europees parlementslid Bart Staes:  “Er is goed nieuws en slecht nieuws. Dit is een duidelijke oproep tot concrete politieke actie aan de lidstaten en de Europese Commissie. Er lagen 210 aanbevelingen van de onderzoekscommissie ter stemming voor en vele daarvan werden goedgekeurd. Een aantal voor de Groene fractie cruciale aanbevelingen werd helaas door de fracties van de christendemocraten en liberalen uit het rapport verwijderd.”  

In april 2016 schokte de publicatie van de Panama Papers de wereld. Een netwerk van onderzoeksjournalisten onthulde hoe criminelen, politici, superrijken en bedrijven hun vermogens met ingenieuze offshore-constructies verborgen voor justitie en belastingdiensten met hulp van het advocatenkantoor Mossack Fonseca. Het Europees Parlement stelde op voorstel van de Groenen een onderzoekscommissie in. Het eindrapport van die Pana-commissie was erg sterk en progressief en werd vandaag dus in licht verwaterde versie goedgekeurd door het hele EP.  

Staes: “We hebben nu een sterk Europees actieplan om immorele en corrupte activiteiten die werden onthuld door de Panama Papers aan te pakken. Zo mogen EU-fondsen niet meer gaan naar bedrijven of structuren die in belastingparadijzen gevestigd zijn. De Europese Commissie moet een mandaat krijgen om véél actiever die lidstaten te onderzoeken die belastingparadijzen zijn of gebruiken en hard op de vingers tikken. Ook het feit dat er in heel Europa een geharmoniseerde definitie van fiscale criminaliteit moet komen is een steun bij het opsporen en vervolgen ervan.”   

Staes: “De EU zet stappen om belastingontduiking en belastingontwijking tegen te gaan, maar vooral de ministers van Financiën deinzen te vaak terug voor maatregelen die de verdienmodellen van belastingparadijzen en bijbehorende industrie in de kern raken. De onderzoekscommissie en het eindrapport roepen op om deze Europese belastingtaboes te doorbreken. Er is een akkoord over een permanente onderzoekscommissie die meteen krachtdadig aan de slag kan om de intussen gepubliceerde Paradise Papers te onderzoeken en zo politieke druk op de ketel te houden."  

Staes: "En nog belangrijk: er moet nu echt een Europese beschermingswetgeving komen voor klokkenluiders. Het is dankzij hen dat we al die lekken hebben gehad. Zowat 40% van alle fraudezaken in de EU wordt onthuld door klokkenluiders. Bovendien stelde een recente studie van de Europese Commissie dat de EU elk jaar opnieuw tussen de 5,8 en 9,6 miljard euro zou kunnen besparen als er een strikte wettelijke bescherming van klokkenluiders zou bestaan. Het gaat er dan vooral om dat mensen sneller aan de bel kunnen trekken als er iets misloopt bij openbare aanbestedingen van overheden op alle niveaus.”

Staes: “Verder moet het alleenrecht om te beslissen rond fiscaliteit niet meer exclusief bij de lidstaten, lees ministers van Financiën, liggen en moet ook het EP medebeslissingsrecht krijgen. Om fiscale rechtvaardigheid werkelijkheid te laten worden, zou de Europese Commissie de aanbevelingen uit het Pana-rapport nu in wetsvoorstellen moeten gieten. En dan nog is de strijd niet gewonnen. Een belangrijk wapen in die strijd tegen belastingontduiking en –ontwijking is bijvoorbeeld het publieke’ country-by-country reporting’ tussen belastingadministraties. Het Europees parlement keurde de voorstellen van de Commissie hierover in juli al goed, maar het dossier zit sindsdien geblokkeerd in de Ecofin-raad.”

Staes: “De EU mag niet langer toekijken hoe belastinginkomsten worden weggesluisd naar belastingparadijzen via allerlei schimmige constructies met hulp van advocaten, banken en accountants. Helaas stemden de paradijsvogels van liberalen en christendemocraten de eis tot meer verantwoordelijkheid van deze financiële dienstverleners weg. Maar offshore bedrijven worden wel verplicht om zich aan dezelfde “audit-verplichtingen” als in de EU te houden. Ook onze oproep om het voor bedrijven wettelijk verplicht te maken bij de autoriteiten aan te geven wanneer en vooral ook waaróm zij een offshore-constructie opzetten, werd weggestemd door de rechts-conservatieve volksvertegenwoordigers. “

Staes wijst er nog op dat de stemming vandaag op dezelfde dag valt dat zijn GroenLinks collega Judith Sargentini namens het Europees Parlement de negende onderhandelingsronde voert met de Raad van Ministers over één van de belangrijkste stukken Europese wetgeving om de schandalen uit de Panama Papers tegen te gaan: de Europese antiwitwasrichtlijn.

Staes: “Europeanen vragen om daadkracht tegen de praktijken die de Panama Papers aan het licht brachten. Maar we stelden bij de vorige acht onderhandelingsronden vast dat bij concrete voorstellen van het Parlement om volledige transparantie te krijgen over de mensen van vlees en bloed die zich verschuilen achter schimmige bedrijfsstructuren en trusts, de nationale regeringen voorlopig dwarsliggen. Dat is niet langer uit te leggen. En het is tijd dat burgers in de lidstaten hun regeringen ter verantwoording roepen. De politieke wil is er wel op Europees niveau, maar het stokt te vaak op het nationale niveau.”