Overleven van bijen niet belangrijk genoeg: Europese ministers aarzelen over verbod op 3 pesticiden

• 2013-03-15
• Milieu & dierenwelzijn Voeding & landbouw Gezondheid & consumenten

De ministers van landbouw hebben vandaag een cruciaal voorstel van de Europese Commissie om voor twee jaar het gebruik van drie pesticiden (neonicotinoïden) te verbieden op een aantal gewassen, niet goedgekeurd, noch verworpen. Europees parlementslid Bart Staes (Groen): “De houding van de ministers is ronduit onverantwoordelijk. Ze verschuilen zich achter zogenaamde wetenschappelijke onzekerheid over de relatie tussen massale bijensterfte en het gebruik van pesticiden zoals opgelepeld door agro-chemische bedrijven als Syngenta. Ik hoop dat de Europese Commissie nu de moed heeft toch door te zetten.”

Tijdens de vergadering van het Permanent Comité van de Voedselketen en Dierengezondheid werd gisteren gediscussieerd over dit uitermate belangrijke voorstel van de Europese Commissie. Staes: “Tijdens die bijeenkomst bleek dat er geen gekwalificeerde meerderheid was om het voorstel te verwerpen, noch goed te keuren. Vandaag stemden 13 lidstaten voor, 9 lidstaten tegen en 5 onthielden zich.”

Concreet kan de Europese Commissie, via de zogenaamde “procedure van comitologie”, in beroep gaan. “Als over twee maanden er nog geen meerderheid is voor het voorstel, kan de Europese Commissie het voorstel toch doorduwen. Ik hoop dat Commissaris Borg de moed heeft om die stap te zetten,” aldus Staes.

Eerder schreven 90 europarlementsleden van vijf verschillende politieke fracties (uit EVP, S&D, ALDE, Groenen, ECR en GUE), op initiatief van Staes een brandbrief aan Borg met de oproep om zelfs verder te gaan. Maar om de lidstaten toch mee te krijgen, had de Europese Commissie zijn voorstel juist lichtjes versoepeld, door bijvoorbeeld het gebruik van neonicotinoiden in afgesloten serres toe te staan, alsook het zogenaamde ''foliar use'' (het sproeien) van deze pesticiden voor en na de bloei van fruitbomen en andere gewasssen.

Staes: "Ondanks een overweldigende hoeveelheid wetenschappelijk bewijs rond de impact van het gebruik van deze specifieke pesticiden op bestuivers als honingbijen en insecten, gedurende de laatste twee decennia, laten nog teveel ministeries van landbouw de oren hangen naar de intensieve en agressieve lobby van bedrijven als Syngenta en Bayer. In plaats van te gaan voor korte termijn belangen van multinationals hebben deze ministers de verdomde plicht om het algemeen belang te dienen en te doen wat ze praktisch kunnen doen, tegen het grote sterven van bijen en andere insecten.”

Het voorstel van de Europese Commissie kwam er na een wetenschappelijk advies van de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA op16 januari 2013. Die stelde dat 3 neonicotinoïden (clothianidin, imidacloprid van Bayer en thiamethoxam van Syngenta) bij een aantal toepassingen een hoog toxisch risico vormen voor bijenpopulaties.

Bovendien stelde EFSA dat de risico-analyse die tot nog toe werd toegepast voor toelating van bepaalde pesticiden onvoldoende is. EFSA werkt momenteel aan een nieuwe risico-analyse. Staes: “We kunnen zelfs stellen dat het toelaten van deze relatief nieuwe pesticiden op basis van de “pesticiden richtlijn'' (1107/2009) wettelijk niet had gekund, omdat er voor toelating op de markt eerst bewezen moet worden dat die producten geen schade aanrichten bij ondermeer bijenpopulaties.”

De Europese groenen hebben de laatste weken, samen met imker-, en milieuorganisaties, via informatiecampagnes druk uitgeoefend op de ministeries van landbouw in de lidstaten (6).

Staes: “Ik feliciteer minister Laruelle, die de wijsheid had om namens België voor het Commissie-voorstel te stemmen. Landen als Duitsland en Groot-Brittannië die aanvankelijk tegen zouden stemmen, hebben zich nu onthouden. Wij zullen de druk dan ook opvoeren.”

Aanstaande dinsdag 19/3 is Staes gastheer bij de première van de spectaculaire bijendocumentaire ''More than Honey'' in Brussel (EP) en Gent (Studioskoop). Volgende week vrijdag 22/3 organiseert Staes samen met ngo's een conferentie over alternatieven voor pesticiden en een bijenvriendelijke landbouw.