Persberichten

AA
Nieuw voorstel Europese zadenverordening is niet goed voor biodiversiteit en soevereiniteit voedselproductie

De Europese Commissie lanceert vandaag voorstellen voor nieuwe wetgeving omtrent de productie en handel in zaden van planten en/of landbouwgewassen. "Er was de laatste tijd veel begrijpelijke onrust over de mogelijke gevolgen van deze wetgeving, maar niet altijd omwille van de juiste redenen," zegt Europees parlementslid Bart Staes (Groen). “Op basis van wat we vandaag weten, zijn er wel degelijk serieuze redenen voor politiek en maatschappelijk verzet tegen deze voorstellen. Te vrezen valt immers dat de machtsconcentratie bij enkele multinationale zaden en agrochemische bedrijven door deze wetgeving nog verder zal toenemen tot nog grotere en ongezonde proporties.''

De Europese Commissie dient vandaag het zadenvoorstel officieel bij het Parlement en de Raad van Ministers in. Staes: “Vanaf vandaag begint dus de facto de politieke strijd om dit cruciale dossier in gunstige zin bij te sturen. Blijvende steun en druk van boeren, ngo's als Via Campesina en burgers zal daarbij hard nodig zijn."

Berichten dat de Europese Commissie land- en tuinbouwers wil verplichten standaard zaadgoed te gebruiken, ten koste van zeldzame en oude variëteiten en hobbytuiniers wil verbieden zelfgekweekt zaaigoed te ruilen, blijken onjuist. Staes: “Maar we moeten oppassen dat de voorstellen geen andere nefaste invloeden op de zadenmarkt zullen hebben.”

De Europese voorstellen kaderen in een bredere herziening van diverse bestaande Europese wetgeving rond voedselveiligheid, waarbij de Europese Commissie de consument van 'boerderij tot vork' veilig voedsel wil garanderen. Het voorstel rond zaden moet de bestaande twaalf richtlijnen over de productie en vermarkting van zaden vervangen. Staes: ''De verantwoordelijke Europese Commissaris Tonio Borg zegt nu dat hij de wetgeving wil ''vereenvoudigen, transparanter maken, met minder administratieve lasten en kosten, voor een beter functionerende handel". Maar gezien de huidige situatie, zijn er gegronde redenen om zeer wantrouwend te staan tegenover deze voorstellen.”

Borg zegt dat het ''doel is om de productiviteit, het aanpassingsvermogen en de diversiteit van de Europese gewassenproductie en bossen te waarborgen en de verhandeling van zaaizaad en ander teeltmateriaal te vergemakkelijken.''

Staes: ''Ten eerste is er het risico dat lidstaten niet langer vrij zijn om hun eigen soepele regels ten aanzien van kleine zaadveredelaars en boeren, die werken met niet geregistreerde zaden, nog langer toe te passen. Daarnaast is een van de impliciete argumenten voor de nieuwe wetgeving de noodzaak van ''verhoogde voedselproductie''. Het nieuwe buzz-woord is dus een ''duurzame intensivering'' en dus de noodzaak van nieuwe variëteiten. Als je weet dat de zadenmarkt grotendeels in handen is van agrochemische bedrijven die tegelijk pesticiden, (GGO)zaden en groeistoffen verkopen, en uitgaan van een logica van steeds meer produceren en korte termijn winst, dan is dit geen onbelangrijk gegeven. Het feit dat een deel van deze voorstellen werd geschreven door een Franse lobbyiste van de Franse Federatie van private zaadbedrijven (GNIS) is in dit verband een veeg teken.''
Een van de argumenten is dat we ons beter moeten kunnen beschermen tegen vreemde plantziekten. Staes: ''Een argument geschreven op het lijf van de agrochemische lobby. Groenen pleiten al lang voor agro-ecologische landbouwpraktijken die uitgaan van gewas-rotatie, gemengde cultivatie van landbouwgewassen en andere preventieve beschermingstechnieken.''

Staes erkent dat de belofte van het vrijstellen van registratierechten (die kunnen oplopen tot ruim 10.000 euro) voor kleine telers een goede zaak is: ''Voor oude en traditionele rassen en voor heterogeen materiaal gelden slechts lichte registratievoorschriften", zegt Borg. Men brengt dit onder in de zogenaamde ''nichemarkten'', maar boeren en kleine zaadveredelaars wilden juist een volledige vrijstelling van deze certificerings-, en registratieplicht. Want door ze onder te brengen in een nichemarkt, en het alleen toe te staan voor heel kleine hoeveelheden zaden, hou je net die bedrijven die werken aan een grotere biodiversiteit doelbewust klein. De marktconcentratie zal zo dus nog meer groeien.”

Staes: ''En hoewel de Europese Commissie erkent dat er de laatste decennia sprake was van 'genetische erosie', het verschralen van de biodiversiteit in de landbouw, weigert men te erkennen dat dit nauw verbonden is met het huidige Europese registratie- en certificeringssysteem. 'De grote zaadbedrijven hebben er immers een commercieel belang bij om de diversiteit te beperken: een stabiele en gecertificeerde soort brengt potentieel meer op.”
De Europese groenen verzetten zich al vele jaren tegen het verder privatiseren van zaaigoed. De machtsconcentratie op deze markt en op landbouwgebied is een al jaren groeiende trend die ongezond is. Staes: “Vergelijk het met de concentratie die we zagen in de financiële sector, we weten intussen allemaal waar de neiging tot groot-groter-grootst toe leidde. In de landbouwsector en de handel in zaden is dat ook het geval.”

De handel in zaden, de basis van onze voedselproductie, is big business, zeker ook in Europa dat goed is voor 60 % van de globale export van zaden, met een jaarlijkse omzet van 2,7 miljard euro. Die markt is echter te geconcentreerd. Slechts vier multinationale bedrijven bezitten vandaag 90% van de mondiale markt in maiszaden. Bedrijven als Monsanto en Syngenta bezitten de intellectuele eigendomsrechten van onder andere ruim 60% van alle ''conventionele tomaten-rassen'' en 70 % van alle koolsoorten in Europa.

De tien grootste agrochemische bedrijven ter wereld controleren samen al bijna driekwart van de mondiale markt in zaden. Staes: ''Volgens recente studies is dat geen goede ontwikkeling voor boeren. Het heeft tussen 2000 en 2008 geleid tot een gemiddelde Europese prijsstijging van 30%! Naast de enorme prijsstijgingen van meststoffen en pesticiden leidt dit tot steeds meer ondraaglijk hoge kosten voor de intensieve landbouw.''

Staes: ''Deze trend van marktconcentratie heeft bovendien geleid tot een bijna onzichtbare verschraling van de genetische diversiteit in de productie van voedselgewassen. Maar in tegenstelling tot de financiële sector zal in de landbouw business geen sprake zijn van een plotse, spectaculaire crash. Hier is eerder sprake van een zich langzaam ontwikkelende ramp: een verdwijnende biodiversiteit. En dus juist een grotere kwetsbaarheid.”

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?