Kritische wetenschappelijke brief over glyfosaat wordt weggezet als Facebook-wetenschap

• 2015-12-01
• Voeding & landbouw Democratie & mensenrechten Milieu & dierenwelzijn

"Het heeft er alle schijn van dat de Europese Commissie volgend jaar de vergunning voor glyfosaat gewoon zal verlengen. Dit ondanks het feit dat het European Chemicals Agency pas in 2017 met een advies komt en ondanks het feit dat glyfosaat volgens het internationaal wetenschappelijk agentschap voor kankeronderzoek (IARC) getypeerd moet worden als 'waarschijnlijk kankerverwekkend' voor mensen. Dit ook ondanks de brandbrief die 96 wetenschappers uit de hele wereld gisteren aan de Europese Commissie stuurden," reageert Europees parlementslid Bart Staes (Groen) verontwaardigd. "Het is onaanvaardbaar dat de Europese Commissie niet ten volle de kaart van volksgezondheid en het voorzorgsprincipe trekt en met twee maten en gewichten werkt."

Staes: "Tijdens het debat in de commissie Volksgezondheid en Leefmilieu deed zich vandaag bovendien een ernstig incident voor. Directeur-generaal Bernhard Url van het Europees Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) maakte daar een stevige uitschuiver door zich zeer denigrerend uit te spreken over de groep van bijna honderd wetenschappers: hij noemde het "Facebook-wetenschap". Voor de goede orde: de wetenschappers vragen de Europese Commissie om de EFSA-analyse over glyfosaat over te doen. Ze stellen onder andere dat EFSA belangrijke wetenschappelijke studies die de schadelijkheid van glyfosaat in dierenstudies aantonen, niet heeft meegewogen."

GGO Mais

Glyfosaat is het belangrijkste werkbare bestanddeel van de meest gebruikte herbiciden zoals RoundUp en vertegenwoordigt een enorme marktwaarde voor bedrijven als Monsanto. Staes: "De economische belangen in deze sector zijn enorm, dus schrikken we niet van een sterk staaltje lobbywerk. Maar ik verkies te luisteren naar onafhankelijke wetenschappers die tot dezelfde conclusie komen, namelijk dat glyfosaat aantoonbaar kankerverwekkend is en slecht voor het milieu".

Het gebruik van glyfosaat hangt ook nauw samen met ggo-landbouw, omdat de meeste ggo-gewassen die op de markt zijn, Round up Ready zijn, oftewel resistent zijn gemaakt tegen glyfosaat. Vandaag stemde een ruime meerderheid van de commissie Leefmilieu voor het bezwaar, ingediend door Staes, en dus tegen een recent besluit van de Europese Commissie om een nieuwe ggo-maïs van Monsanto  (NK603 x T25) toe te laten op de Europese markt. Staes: "De Commissie kan haar zin doordrijven, maar dat lijkt me politiek niet erg verstandig. Juncker en anderen geven immers toe dat het autorisatieproces onvoldoende democratisch is en ook om andere redenen aan herziening toe is. Zou men niet beter nieuwe vergunningen bevriezen voordat dit inderdaad gebeurd is?"    

Onafhankelijke wetenschap

Het debat rond pesticiden is intussen politiek urgent. Op 10 december zal (het Vast Comité voor Planten, Dieren, Voedsel en Voeder van) de Europese Commissie – mede op basis van EFSA - beslissen of de vergunning van glyfosaat zal worden verlengd en dus blijvend mag gebruikt worden in Europa. EFSA maakte half november haar advies publiek en stelde dat we ons in deze geen zorgen hoeven te maken. Staes: "Uit het debat en mijn gesprekken met EFSA en de Europese Commissie is het mij vandaag duidelijk geworden: men gaat glyfosaat ondanks alles gewoon weer toelaten." 

Maar de 96 wetenschappers trekken deze conclusie nu dus in twijfel en halen snoeihard uit naar EFSA en BfR, het Duits agentschap dat in naam van de EU de eerste analyse voor EFSA deed en dus gedelegeerd over een hernieuwde toelating voor glyfosaat beslist. De wetenschappers sturen een gedetailleerde brief met hun voornaamste bevindingen aan de Commissie, en die zijn niet mals: "BfR (en dus ook EFSA) neemt de bewijzen van de schadelijkheid niet ernstig .Ze nemen in hun advies niet alle beschikbare wetenschappelijke studies (en bewijzen) in overweging of ze baseren zich op niet openbaar verschenen studies."

Staes: "Als dit klopt lijkt me dat intellectueel oneerlijk en zelfs erg onverstandig. Als na zoveel onderzoek blijkt dat glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend is, dan moet alles in het werk worden gesteld om het product van de markt en uit de rekken te halen. De Monsanto kassa blijft rinkelen terwijl ze het product zelf al lang hebben afgeschreven."

Staes wijst er op dat in een andere chemisch dossier, dat van de hormoonverstorende stoffen de Europese Commissie wél snel reageerde op een brief van 56 wetenschappers. Staes: "Terwijl er wetenschappelijk advies klaar lag om hormoonverstorende stoffen aan banden te leggen, zaaide deze brief twijfel over de wetenschappelijke ernst van dit advies. En prompt trok de Europese Commissie voorbereidend regelgevend werk in. Een woordvoerder van een lobbykoepel van de chemische industrie gaf in een recente Panorama-uitzending toe dat ze er hierin geslaagd waren Europese wetgeving uit te stellen. Twee maten en twee gewichten dus. "