Kernfusieproject ITER krijgt kwijting ondanks felle kostenstijging en wanbeleid

• 2015-04-29
• Klimaat & energie Geldzaken & handel

Het Europees Parlement heeft vandaag de rekeningen van het geldverslindende kernfusieproject ITER goedgekeurd. Hiermee gaat men regelrecht in tegen de conclusies van de Europese Rekenkamer én de beslissing van de parlementaire commissie begrotingscontrole (CONT) die in maart nog had geweigerd de begroting van ITER goed te keuren. Staes: "Deze beslissing is onbegrijpelijk als je weet onder wat voor druk de nationale en Europese begrotingen staan, maar blijkbaar gelden voor de nucleaire sector andere wetten." 

Bart Staes: "Het is schandalig dat een meerderheid van mijn collega's in het Europees Parlement toegeven aan de druk van de industrie en een volledige kwijting hebben verleend voor het kernfusieproject ITER ondanks de ernstige bezwaren. De almaar stijgende kosten van ITER - van 5,9 miljard euro in 2006 naar zeker 16 miljard euro nu - is niet meer of minder dan een hold-up op de Europese belastingbetaler en toekomstige generaties (1)."

Reeds eind 2013 oordeelde een Amerikaans onderzoeksrapport op vraag van het Congres dat er bij ITER sprake was van falend leiderschap en wanbeheer. Ook de Europese Rekenkamer uitte  haar bezorgdheid over de aanhoudende kostenoverschrijdingen, vertragingen en wanbeleid binnen het ITER-agentschap en de negatieve impact op andere Europese begrotingsposten. Op basis van deze bevindingen van de Europese Rekenkamer weigerde de parlementaire commissie begrotingscontrole eind maart om de kwijting goed te keuren, een meerderheid van de Europese Parlementsleden hebben er echter anders over beslist."

Staes was in 2011 delegatieleider van een driedaags parlementair inspectiebezoek in het Zuid-Franse Cadarache, waar ITER is gevestigd: "Toen bleek dat ondanks de vele miljarden die er al in ITER waren gepompt, het niet meer was dan een grote bouwput," zo herinnert Staes zich. "Behalve de buitensporige kosten, is een groot bezwaar dat we niet eens met zekerheid kunnen zeggen of dit project ooit één kilowattuur elektriciteit zal produceren. Als dat al gebeurt, is dat volgens experts zeker niet voor 2050, maar eerder 2080. Men belooft ons energie van de toekomst door eigenlijk de zon in een doos te steken en energie af te tappen. Maar niemand die enig idee heeft hoe die doos te fabriceren. Zélfs als ITER dus ooit, ergens eind deze eeuw, zou slagen, dan komt het te laat voor het helpen oplossen van de genoemde vraagstukken."

Staes: "Als het om de nucleaire sector gaat, kan blijkbaar alles. De EU-uitgaven voor nucleaire onderzoek en ontwikkeling liggen 4,5 keer zo hoog als het budget voor hernieuwbare energie en energiebesparing." 

Staes: "ITER is het verkeerde antwoord op de juiste vraag en een symbool voor de nucleaire sector: extreem duur, oncontroleerbaar, gevaarlijk en een rem op een ontwikkeling richting meer duurzame, sobere en efficiënte energievoorziening."

(1) Meer dan 1/3 van de financiering van het ITER-fusieproject nucleaire komt van de EU-begroting, daarnaast ontvangt het steun van afzonderlijke EU-lidstaten en niet-Europese landen (China, India, Japan, Zuid-Korea, Rusland en de VS).