Persberichten

AA
Fors gebrek aan evenwicht financiering Europees landbouwonderzoek

 

Voor Europees landbouwonderzoek in de biotechnologische sfeer zijn er al jaren stevige en steeds grotere subsidiepotten. Voor onderzoek naar meer duurzame, biologische landbouw zeer weinig. Dat is één van de uitkomsten van een wetenschappelijke studie die de Groene fractie in het Europees parlement vandaag (22/10) presenteert. Het onderzoek richt zich op het niveau van de Europese Commissie en vier lidstaten (België, Nederland, Frankrijk en Duitsland) en maakt duidelijk dat er een groot gebrek aan accurate data en transparantie inzake de financiering van onderzoek bestaat. Europees parlementslid en initiatiefnemer Bart Staes (Groen): "De situatie doet me denken aan het grote verschil in investeringen voor de nucleaire sector versus die in hernieuwbare energiebronnen."

Wie de berichtgeving de laatste tijd volgde, kon er haast niet naast kijken: het huidige landbouw- en voedselproductiesysteem ontspoort en stuit op ecologische en sociaaleconomische grenzen. Vele rapporten wezen er al eerder op. Experten en ngo's schreven het. Boeren schreeuwen het uit en ook instellingen als de Europese Commissie en het Europees Milieuagentschap (EEA) zeggen het openlijk: het industriële landbouwsysteem heeft een te zware, negatieve impact op het milieu en de biodiversiteit, op het klimaat, op de volksgezondheid en het dierenwelzijn.

Staes: "Maar terwijl het landbouwmodel dus kraakt aan alle kanten, worden er op allerlei niveaus elk jaar vele tientallen miljoenen euro uitgegeven zonder dat er een goed overzicht bestaat waaraan precies. Dat is geen goed bestuur. Uit de data die wél beschikbaar zijn wordt het beeld dat we al hadden bevestigd. Veel geld en aandacht gaat naar eenzijdig en duur hoogtechnologisch onderzoek, dat uiteindelijk leidt in de richting van verdere markt- en machtsconcentratie van de industriële landbouw, die op allerlei vlak in een dood lopend straatje zit.  Europees landbouwcommissaris Hogan ontkende recent doodleuk dat boeren tussen hamer en aambeeld zitten, blijkbaar is alles toegestaan om de realiteit maar niet te moeten zien."

Staes: "Er kunnen dus ernstige vragen gesteld worden bij de keuzes die de Europese Commissie en enkele lidstaten al vele jaren maken inzake de financiering van landbouwonderzoek. We kennen al langer de negatieve impact van grootschalige, industriële landbouw, en we zien nu zwart op wit hoe bitter weinig onderzoeksmiddelen worden ingezet om de andere meer duurzame landbouwsystemen te ondersteunen met meer wetenschappelijke kennis. Dit rapport laat nochtans zien dat biologische landbouw op ecologisch én sociaaleconomisch vlak gerust het nieuwe conventionele model zou kunnen worden."

Dit rapport komt er op het moment dat het Europees parlement begint te onderhandelen met de Europese raad van landbouwministers en de Europese Commissie over de 'Organic Regulation', de nieuwe Europese wetgeving voor Biologische landbouw. Vorige week 13 oktober bereikte de landbouwcommissie van het Europees parlement daarover al een gezamenlijk standpunt onder leiding van de Groene fractie. De zogenaamde triloog-onderhandelingen tussen de drie Europese instellingen zouden eind dit jaar moeten worden afgerond.

Europese burgers consumeren geleidelijk steeds meer biologisch geteeld voedsel en steunen ook bewuster duurzaam boerende landbouwers (in totaal 260.000 Europese bio-boeren, ofwel een achtste van het totaal aantal wereldwijd). Een duurzame landbouw met oog voor lage input (geen kunstmest en pesticiden), kwaliteitsvolle producten, eerlijke lonen, een lagere uitstoot van broeikasgassen, meer dierenwelzijn, meer biodiversiteit. De omzet in de EU van deze sector steeg tegen 2013 met 6% tot een totaalbedrag van 22 miljard euro ( in de VS 24 miljard euro). 

Ondanks deze erkenning en populariteit blijft biologische landbouw een nichemarkt in Europa, alsof het daar structureel verankerd moet blijven.

Staes: "Een gouden regel zegt dat als je wil weten waarom zaken zijn en blijven zoals ze zijn, je moet onderzoeken hoe de geldstromen lopen. Waar gaat al dat Europees onderzoeksgeld naartoe? Helpt de EU een transitie richting meer duurzaamheid te faciliteren? Of bestendigt ze met belastinggeld juist de verdere industrialisering en privatisering van de landbouw? Biotechnologie in de landbouw kostte al gigantisch veel geld, maakte de beloften niet waar en is geen duurzame oplossing maar eerder een symptoom van een ziek landbouwsysteem."

De groene fractie in het Europees Parlement gaf opdracht aan de Université Catholique de Louvain en het Organic Research Centre om de onderzoeksfondsen inzake landbouw in kaart te brengen. Geen eenvoudige klus, zo bleek. Maar de data die wél werden gevonden zijn voldoende soliede om de Europese onderzoeks-agenda kritisch in vraag te stellen. Staes: "Dit doet mij denken aan onderzoek dat we zo'n tien a vijftien jaar geelden uitvoerden naar de financiering van energieonderzoek. Daaruit bleek dat er buitensporig veel Europees geld ging naar de financiering van onderzoek in de nucleaire sector en heel weinig naar de alternatieve hernieuwbare energiebronnen. Dit onderzoek is een beetje een déjà-vu: hoe Europese autoriteiten steeds kiezen voor het bestendigen van de huidige koers, ook al weten we dat we dan uit bocht vliegen."

Uit de begroting van de Europese Commissie voor wetenschappelijk onderzoek (dat gedurende de drie laatste meerjarenprogramma's steeg van 14 miljard naar 50 miljard euro), ging tussen 3 en 4 % naar landbouwonderzoek. Tussen 1998 en 2013, zien we dat het bedrag voor biotechnologie toeneemt van 20 naar 70% van het budget voor landbouwonderzoek. De financiering voor duurzame landbouw blijft steken op ongeveer een tiende van het totale landbouw-onderzoeksbudget. Staes: "Zoals we steeds weer zien, ook in andere sectoren, heeft dat veel te maken de economische en dus ook politieke macht en lobby van de agrochemische multinationals als Bayer, BASF, Syngenta, Monsanto, Dupondt en anderen, verenigd in de lobbykoepel EuropaBio. Zij zitten mee aan de knoppen van de regelgeving en de geldstromen, wat democratisch onverantwoord is."

 

De voorstelling van de studie "Research for Transition: Europeans deserve a better agricultural and food policy", vond plaats tijdens een symposium op 22 oktober (9u30-13u) in het Europees Parlement. De samenvatting van de studie vindt u hier.

 

 

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?