Europese Commissie krabbelt terug over glyfosaat

• 2016-06-01
• Voeding & landbouw Klimaat & energie Democratie & mensenrechten Sociaal beleid Ontwikkelings samenwerking Gezondheid & consumenten Milieu & dierenwelzijn Geldzaken & handel Europa in de wereld

De Europese Commissie heeft vandaag een “technische verlenging” (1) van maximaal twee jaar voorgesteld voor het omstreden herbicide glyfosaat, waarvan de vergunning eind deze maand verloopt. De reden hiervoor is dat er tot twee keer toe geen gekwalificeerde meerderheid (2) bleek te bestaan bij de Europese lidstaten, die eerst een vergunningsvoorstel voor 15 jaar en toen voor 9 jaar weigerden. Glyfosaat, het meest gebruikte bestanddeel in onkruidverdelgers, botste op een nog steeds groeiende weerstand in Europese samenlevingen en bij sommige regeringsvertegenwoordigers. 

Europees parlementslid Bart Staes (Groen) reageert tevreden: “Dit is uitstel van executie voor dit destructieve middel. De strijd is nog niet gestreden, de chemische oorlogsvoering in de landbouwsector moet stoppen. Dat gebeurt pas als het middel glyfosaat, en daarnaast vele andere zwaar toxische middelen, niet meer in de landbouw en de voedselketen voorkomen. Men moet goed beseffen dat het gedaan moet zijn dat bedrijven als Monsanto – als aanvoerder van de zogenaamde Glyphosate Task Force (GTF) - dicteren hoe en welke beslissingen de Europese Unie wel of niet mag nemen. Burgers en boeren moeten weer baas worden over hun bord en hun akkers, niet de agro-chemische industrie.”

Staes: “Het besluit vandaag van de Europese Commissie mag gezien worden als een terugtrekkende beweging én een kleine nederlaag voor de GTF. Beiden gingen er eind 2015 immers nog van uit dat men de nieuwe vergunning er wel even doorheen zou ‘bulldozeren’. Met dit besluit probeert men evenwel vooral tegemoet te komen aan private commerciële belangen en hoopt men een juridische aanklacht door Monsanto & co te voorkomen. Het publieke belang moet nog maar even twee jaar wachten, tot het Europees chemische agentschap ECHA klaar is met zijn analyse van glyfosaat. ”

Glyfosaat, bekend door samengestelde producten als RoundUp (Monsanto), is een landbouwgif dat vrijwel alles doodt waarmee het in aanraking komt: niet alleen gras en (on)kruid, maar ook alle algen, bacteriën en schimmels die essentieel zijn voor een vruchtbare bodem. Dat glyfosaat een schadelijke werking heeft op dieren was al bekend. Daar kwam vorig jaar de analyse bovenop van 's werelds belangrijkste kankerinstituut (IARC, International Agency for Research on Cancer) dat glyfosaat ook een kankerverwekkend effect op mensen lijkt te hebben.

Staes: “Er is zoals bekend wetenschappelijke onenigheid tussen de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA en het IARC. Maar dan moet simpelweg het voorzorgsprincipe worden toegepast, hetgeen de Europese Commissie vandaag weer openlijk weigerde. Europese beleidsmakers moeten opnieuw beseffen dat het beschermen van burgers en biodiversiteit eerste prioriteit moet zijn, al was het maar omdat de vrije markt dat niet doet. ”

Staes diende met 3 groene collegae bij EFSA een verzoek in voor toegang tot informatie, omdat veel wetenschappelijke studies op basis waarvan EFSA de risico-analyse uitvoerde, niet openbaar zijn en dus niet toegankelijk voor andere onafhankelijke wetenschappers, bijvoorbeeld van het IARC. In het vandaag bekend gemaakte antwoord van EFSA stelt men een “geheime leeskamer” voor. Staes: “Maar uit gelekte emails blijkt dat deze zogenaamde oplossing werd voorgesteld door de GTF en de pesticiden-lobby ECPA. Dit is dus transparantie anno 2016. Beschamend voor elke pro-Europeaan.”   

Staes: “Ik hoop opnieuw dat dit meer overheden, waaronder België, zal overtuigen om van kamp te wisselen en het gebruik van glyfosaat uit te faseren, zoals de Europese Commissie vandaag suggereerde, op zijn minst door te beginnen met het beperken van de toegelaten toepassingen, zoals het Europees parlement in een begin april goedgekeurde resolutie heeft bepleit.”     

In zijn goedkeurde resolutie gaf het Europees parlement al enkele heldere voorzetten, zo verduidelijkt Staes: “Daarin roepen we op om glyfosaat niet toe te staan voor niet-professioneel gebruik, dus niet langer in tuincentra te verkopen, geen toelating te verlenen voor gebruik in of in de buurt van publieke plaatsen, speelterreinen en tuinen, geen toelating te geven wanneer landbouwsystemen van geïntegreerde plaagbestrijding volstaan als onkruidbestrijding, én het gebruik van glyfosaat uit te sluiten bij uitdroging voorafgaand aan de oogst.

Ook Kamerlid Anne Dedry (Groen) herhaalt haar vraag aan de federale Minister van Landbouw Willy Borsus (MR) om zijn kar te keren. “Ook België moet net als Frankrijk glyfosaat uitfaseren en daar een plan voor opstellen, want het brengt onze gezondheid in gevaar. De Europese besluitvorming geeft Minister Borsus de tijd om eindelijk de enige juiste koers te kiezen”, aldus Dedry.

Meer informatie over de Europese besluitvorming en informatie over de actie om urine van parlementsleden te testen op residuen van glyfosaat.

Een briefing met 7 goede redenen om glyfosaat direct te bannen.

(1) De technische verlenging loopt tot het moment dat ECHA over 12 tot 18 maanden zijn analyse publiceert. Ook deze verlenging zal nog moeten worden goedgekeurd door de Europese lidstaten op 6 juni aanstaande, tijdens een vergadering van het Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed.

 (2) Het besluit over glyfosaat verliep via de zogenaamde comitologieprocedure en moest genomen worden door vertegenwoordigers van de Europese lidstaten in het Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed. Grote lidstaten als Frankrijk en Italië wilden tegenstemmen, en landen als Duitsland, Oostenrijk en Nederland wilden zich onthouden, en dus was er geen meerderheid voor het voorstel van de Europese Commissie.   

(3) EFSA, European Food Safety Authority, antwoordde op een officieel ‘toegang tot informatie’-verzoek van Staes en groene collegae. Het betreft een lijst van 182 studies over onder andere carcinogene eigenschappen van glyfosaat. EFSA stelt voor om tegen 22 juni te bepalen welke studies ter inzage zouden liggen in een geheime leeskamer. Volgens EFSA zijn 100 van de studies reeds publiek en 82 niet. Zie: http://www.greens-efa.eu/eu-food-safety-authority-proposes-secure-reading-room-for-access-to-controversial-glyphosate-studies-15608.html