Vrijwaring van het openbaar belang van gezondheidszorg t.a.v. octrooien en licenties - EU-optreden in de Wereldhandelsorganisatie

• 2002-03-14

Het Amerikaanse bedrijf Myriad Genetics, dat drie octrooien van het Europees Octrooibureau bezit inzake tests om tumoren op te sporen bij vrouwen met een erfelijke aanleg voor borstkanker, wil dat deze tests in de VS worden uitgevoerd. Hierdoor dreigen dergelijke voor de volksgezondheid belangrijke tests, die de eventuele ontwikkeling van kanker kunnen voorkomen, onbetaalbaar te worden voor EU-burgers. Nu kost een dergelijke test in België 10 EUR aan de patiënt en 300 EUR aan de ziekteverzekering. Het verplicht uitvoeren van de tests in de VS zou de prijs opdrijven tot 3.000 EUR per test. Hierdoor zou de preventie van erfelijke borstkanker in de EU tot een klassegeneeskunde verworden. Graag vernam ik van de Commissie welke initiatieven zij onderneemt, o.m. in het kader van de Wereldhandelsorganisatie, om te voorzien in excepties met de intellectuele eigendom ter vrijwaring van het openbaar belang van de gezondheidszorg in de EU.

Antwoord

Het geachte parlementslid heeft de aandacht van de Commissie gevestigd op de enorme kosten van de toepassing van een test voor het vroegtijdig opsporen van borstkanker bij vrouwen, waarvoor verschillende octrooien van het Europees Octrooibureau gelden. De verlening van een octrooi mag geen belemmering vormen voor de toepassing van reeds bekende tests die vóór de verlening van het octrooi worden toegepast. Met andere woorden, als op het moment van verlening van de octrooien aan het bedrijf Myriad Genetics in België reeds een test bestond, zou de octrooihouder deze test kunnen blijven toepassen. Het gaat hier om de uitzondering wegens persoonlijk bezit op grond waarvan eenieder die vóór de indiening van het octrooi 60 de uitvinding reeds in de Unie toepaste, deze toepassing mag voortzetten. Daarom mag de in België toegepaste test voor het opsporen van borstkanker niet op losse schroeven worden gezet. Aangezien het octrooi op de test voor opsporing van borstkanker op het grondgebied van België is verleend, moeten de patiënten bovendien kunnen profiteren van de technologische vooruitgang die in dit octrooi ligt opgesloten. Het geachte parlementslid geeft te kennen dat het in de bedoeling van Myriad Genetics ligt om de test alleen op het grondgebied van de Verenigde Staten toe te passen en dat de kosten daardoor aanzienlijk zouden stijgen. De lidstaten kennen wetgevende bepalingen betreffende gedwongen licenties die volledig in overeenstemming zijn met de bepalingen van de overeenkomst inzake handelsgerelateerde aspecten van intellectuele eigendom (TRIPS). Op grond van het stelsel van gedwongen licenties kan eenieder die belang heeft bij de uitvinding, deze in uitzonderlijke gevallen toepassen wanneer de octrooihouder deze niet of onvoldoende heeft toegepast op het grondgebied van het land waar het octrooi geldt. Door de bevoegde autoriteit van het betrokken land kan een licentie worden verleend aan een derde die, nadat hij een verzoek heeft ingediend voor de toepassing van het betreffende octrooi, de toepassing door de octrooihouder is geweigerd of aan wie onredelijke commerciële voorwaarden en eisen worden gesteld. Deze derde heeft vervolgens toegang tot het octrooi door betaling van een billijke vergoeding aan de octrooihouder. Met het in rechte vaststellen van het bedrag van de vergoeding moet een te sterke stijging van de kosten in verband met de toepassing van het octrooi worden voorkomen.