Parlementaire tussenkomsten

AA
(15/11/05) Verslag van de Europese Rekenkamer over het jaar 2004

Dit is de interventie die Bart Staes hield tijdens het debat over het jaarverslag van de Europese Rekenkamer over het begrotingsjaar 2004.

Collega’s,

Met dit debat trekken we de kwijtingsprocedure 2004 in gang.

Een eerste vluchtige (!) lectuur van het Jaarverslag van de Rekenkamer leert ons dat de Commissie zich sinds de val van de Commissie Santer en de start van het hervormingsproces beter organiseerde.

Goed nieuws is dat de bestedingsgraad van de Europese begroting het derde jaar op rij verbeterd is. Goed nieuws is dat de Rekenkamer een positieve betrouwbaarheidsverklaring kan afleveren voor de pre-toetredingssteun. In het jaar dat 10 nieuwe lidstaten toetraden, kan dat tellen.

Slecht nieuws is dat het boekhoudsysteem niet kan waarborgen dat alle activa en passiva geboekt zijn. Slecht nieuws is dat het elfde jaar op rij de Rekenkamer niet in staat is een positieve betrouwbaarheidsverklaring, een positieve DAS af te leveren. Geen zekerheid over de betrouwbaarheid van de cijfers dus. Nog steeds kan de Rekenkamer voor de betalingskredieten met betrekking tot de landbouwuitgaven, de structurele acties, zoals het regionaal en het sociaal fonds, het interne beleid en het externe optreden geen verklaring zonder voorbehoud afleveren. De reden is duidelijk: de toezicht- en controlesystemen zijn ofwel nog niet ten uitvoer gelegd, ofwel werken ze niet doeltreffend, ofwel vertonen de betalingen fouten van materieel belang.

We hebben het hier over meer dan vier vijfde van de totale Europese begroting van 105 miljard. Centraal probleem daarbij is dat het beheer en het toezicht op tachtig tot vijfentachtig procent van de begroting gedeeld wordt met de Lidstaten. De ministers van Financiën weigeren terzake hun verantwoordelijkheid te nemen. Dat is een regelrechte schande: ze willen wel het geld uit Brussel, maar niet de verantwoording.

De controle op de juiste besteding van de landbouwgelden loopt min of meer goed waar het “Geïntegreerd Beheers- en Controle Systeem” (GBCS) juist wordt toegepast. Dat controleert 59 procent of 25 miljard van de landbouwgelden. Het toont ons dat één lidstaat, met name Griekenland, goed voor 868 miljoen euro, schandelijk in gebreke blijft. Gesjoemel bij de aangifte van oppervlaktes, gesjoemel bij het berekenen en de uitbetaling van dierpremies, fraude in de olijfoliesector. Dit kan niet zonder gevolgen blijven.

De Rekenkamer stelt klaar en duidelijk dat de begrotingslijnen waar het GBCS niet of onnauwkeurig wordt toegepast risicovol zijn en dat de onregelmatigheden en zelfs de fraude er zeer groot kunnen zijn.

Het jaarverslag toont ons eens te meer het levensgrote probleem van de exportrestituties, goed voor 3,6 miljard euro of 7,5 procent van de landbouwbegroting. Qua waarde zijn die exportrestituties echter wel goed voor 26 procent van de bij de Commissie gemelde onregelmatigheden.

De Lidstaten zouden vijf procent van de exportrestitutiedossiers fysiek moeten controleren, maar ook hier blijven ze schandelijk in gebreke.

In punt 4.30 en de eraan verbonden noot 20 van het jaarverslag lees ik met voldoening de aanbeveling de controles te laten plaatsvinden tot op het niveau van de eindbegunstigden. Ik citeer: “Een dergelijk bereik zou een sterkere en duidelijker keten inzake verantwoordingsplicht voor de GLB-uitgaven vormen.”

Daarom hier nogmaals een warme oproep om de lijsten met de eindbegunstigden van de landbouwgelden openbaar te maken. Dat gebeurde reeds in Estland, in Denemarken, in het Verenigd Koninkrijk en in Nederland. Vlaanderen en België daarentegen zorgden voor een schijnopenbaarheid door alle cijfers op één hoop te gooien wat een degelijke analyse onmogelijk maakt. Wat zijn we met cijfers die de optelsom vormen van steun uit de eerste en de tweede pijler van het landbouwbeleid en de cofinanciering van Vlaanderen? Wat zijn we met de optelsom van steun uit interventie en exportrestituties? Niemand kan hieruit zinnige conclusies trekken. En de Waalse Regering maakt het nog bonter. Zij weigert elke vorm van openbaarheid.

Uit zo’n tabellen, uit zo’n overzicht kunnen we nochtans veel leren over de anomalieën van het Europese landbouwbeleid.

Zo kreeg tabaksgigant Philip Morris de voorbije vijf jaar alleen al in Nederland 6,5 miljoen euro steun voor het toevoegen van suiker aan sigaretten. Gezien de hoge suikerprijs op EU-niveau wordt Philip Morris hiervoor gecompenseerd. Dit kan ik toch niet normaal vinden? In België gebeuren blijkbaar gelijkaardige zaken met de producenten van chocolade en pralines, zoals Godiva. Ook zij krijgen landbouwsubsidies als compensatie voor de hoge Europese suikerprijzen.

De KLM-cateringsdienst kreeg 664.000 euro omdat het suiker, zuivelproducten, groenten en fruit ook op vluchten buiten de EU serveert. Dit wordt gezien als export en dus kan een beroep gedaan worden op Europese landbouwsubsidies. Waanzinnig toch?

Dit is maar het topje van de ijsberg. Europa, de Europese Unie, het Europese landbouwbeleid zal alleen voor de burger aanvaardbaar zijn als deze uitwassen worden weggegomd.

Tenslotte vraag ik ook aandacht voor de fouten in het eigen huis. Ik stel met verwondering vast dat het verslag van de Rekenkamer niet verder ingaat op de mogelijke onregelmatigheden bij het vrijwillig pensioenfonds voor de leden van het Europees Parlement. Het gaat hier om vele tientallen miljoen euro. De burgers hebben terzake recht op duidelijkheid. Mijn groep zal ook met aandacht de kwijting van het Comité van de regio’s volgen. Vorig jaar werd de kwijting met moeite toegestaan. Uit het verslag van de Rekenkamer blijkt dat er nog steeds serieuze moeilijkheden bestaan.

Ik wens alle rapporteurs in de kwijtingsprocedure, collega Jan Mulder in het bijzonder, veel succes de komende maanden. Ik hoop dat we er met zijn allen zullen in slagen degelijke kwijtingsverslagen af te leveren in de zitting van april volgend jaar.

Meer over het Jaarverslag van de Europese Rekenkamer

Toespraak van de Voorzitter van de Europese Rekenkamer in het EP

Uitvoering van de Begroting van de Europese Unie

Interne controles, controle op de uitgaven en rapportage over het gebruik van EU-middelen

Externe audit en kwijting voor de uitvoering van de EU-begroting

Reactie Europese Commissie

GroenDe enige partij die sociaal én milieuvriendelijk is.

www.groen.be

De Groenen/EVAGroenen en Europese Vrije Alliantie in het Europees Parlement.

www.greens-efa.eu

Samen ijveren voor een beter Europa en klimaat?