Op 1 oktober 2003 verstrijkt immers de overgangsperiode voor alle contracten
die afliepen per 1 oktober 2002. Na een verdere overgangsperiode zal per 1 oktober 2005 de zogenaamde
"locatieclausule" worden afgeschaft, waardoor de nieuwe regels eindelijk volop zullen gaan spelen. Met de nieuwe
regels die vanaf 1 oktober 2003 zullen worden toegepast, ligt de weg open voor nieuwe distributietechnieken,
zoals internetverkoop en multibranding, wat voor meer concurrentie tussen de verschillende detailhandelskanalen
zal zorgen. Dankzij de nieuwe regels worden ook de resterende barrières voor grensoverschrijdende aankopen
gesloopt en krijgen dealers de mogelijkheid om in heel de interne markt advertenties te plaatsen of mailshots te
zenden. Eigenaren van auto's zullen een ruimere keuze krijgen op het gebied van aftersales-service: bij een
erkend of een volledig onafhankelijk reparatiebedrijf. Reparateurs kan niet langer worden belet diverse merken
te servicen en zij zullen ook niet langer verplicht zijn om tegelijk als dealer te fungeren.
Aan de vooravond van het aflopen van de overgangsperiode voor de nieuwe regels die op de
motorvoertuigendistributie van toepassing zijn, verklaarde Commissaris Mario Monti, bevoegd voor
concurrentiezaken: "Meer concurrentie in de automobieldistributie leidt tot lagere prijzen. Nu eindelijk de
resterende obstakels voor grensoverschrijdende aankopen worden opgeruimd, kunnen consumenten het potentieel van
de interne markt ten volle benutten bij de aanschaf van een auto. Vanaf vandaag zullen er ook nieuwe
mogelijkheden zijn voor afzonderlijke aftersales-service en ik verwacht dat deze nieuwe dienstenaanbieders een
neerwaartse druk op de hoge aftersales-prijzen zullen uitoefenen."
De nieuwe regels
zullen gelden voor de verkoop en aftersales-service van alle motorvoertuigen (personenauto's, lichte
bedrijfsvoertuigen, vrachtwagens en bussen).
Onder de nieuwe regels kunnen
automobielproducenten kiezen tussen exclusieve distributie (iedere erkende dealer krijgt zijn verkoopgebied
toegewezen) of selectieve distributie (dealers worden geselecteerd op basis van een aantal objectieve criteria,
maar krijgen geen verkoopgebied toegewezen) (1). Bijna alle producenten hebben gekozen voor selectieve
distributie in de hele interne markt.
DE BELANGRIJKSTE ELEMENTEN DIE MET DE
NIEUWE REGELS WORDEN INGEVOERD
De belangrijkste nieuwe elementen die per 1
oktober 2003 zullen gaan gelden:
- multibranding
- afzonderlijke
reparatiebedrijven
- onafhankelijke reparatie die niet aan een bepaald merk is gebonden
- soepelere regels inzake het gebruik van reserveonderdelen
- meer mogelijkheden voor dealers
om aan klanten uit het buitenland te verkopen
Bovendien zullen dealers vanaf 1
oktober 2005 zelfs de mogelijkheid krijgen om verkoop- of leveringspunten op te zetten in andere
lidstaten.
MULTIBRAND DEALERS
Vanaf 1
oktober 2003 zullen dealers in dezelfde showroom meer dan één merk kunnen verkopen. Deze "multibranding"
versterkt de commerciële onafhankelijkheid van de dealers ten opzichte van hun leveranciers en stelt ook dealers
in dunbevolkte gebieden in staat om rendabel te blijven werken.
De nieuwe regels
bieden detailhandelaren daarom een echte keuze: wel of niet meer dan één merk verkopen. De enige eis die
automobielproducenten kunnen stellen, is dat hun auto's in merkspecifieke zones binnen de showroom worden
verkocht. De meeste producenten hebben ingestemd met de mogelijkheid van multibranding. Voor sommige gevallen
loopt nog een onderzoek naar de vraag of multibranding rendabel is onder de voorwaarden die producenten stellen
inzake de opstelling van auto's in showrooms.
MEER AFZONDERLIJKE
REPARATIEBEDRIJVEN
Volgens de oude regeling moest iedere verkoper van nieuwe
auto's ook reparaties uitvoeren. Met de nieuwe regels zullen dealers kunnen kiezen of zij zelf reparaties
uitvoeren, of deze uitbesteden aan een ander erkend lid van het netwerk van de producent, ongeacht of het een
andere "geïntegreerde dealer/reparateur" of een louter reparatiebedrijf betreft.
Onder de nieuwe regels mogen alle reparateurs die voldoen aan de kwaliteitsnormen van een producent, als
erkende reparateur aansluiten bij het netwerk van de producent, zonder dat zij verplicht worden nieuwe auto's
te verkopen. De automobielproducent mag geen maximumaantal erkende reparateurs vaststellen; evenmin mag hij het
recht beperken van erkende reparateurs om voertuigen van andere merken te repareren.
Uit studies is gebleken dat consumenten de voorkeur geven aan een dicht netwerk van reparateurs, en deze
voorgestelde wijzing moet ervoor helpen zorgen dat een dicht onderhoudsnetwerk blijft bestaan terwijl
tegelijkertijd het huidige niveau van technische knowhow binnen het netwerk wordt versterkt. Hebben de meeste
automobielproducenten ingestemd met de ontkoppeling van dealership en reparatiebedrijf, toch wordt nog een
aantal geïsoleerde gevallen onderzocht waarbij een dealer niet erkend werd als afzonderlijke reparateur.
MEER ONAFHANKELIJKE REPARATEURS
Volgens de
nieuwe regels moeten automobielproducenten ook onafhankelijke reparateurs - die onafhankelijk willen blijven van
specifieke merken - toegang geven tot alle noodzakelijke technische informatie, gereedschap, uitrusting (met
inbegrip van diagnostische uitrusting) en opleiding. Voorts zijn volgens de nieuwe regels clausules verboden
waarmee geprobeerd wordt te beletten dat erkende reparateurs originele of gelijkwaardige reserveonderdelen
leveren aan onafhankelijke reparateurs. Deze bepalingen zijn bedoeld als garantie dat onafhankelijke reparateurs
daadwerkelijk kunnen blijven concurreren met het netwerk van door de producent erkende reparateurs. Consumenten
zullen dus kunnen kiezen waar zij hun auto laten repareren.
MEER KEUZE VOOR
RESERVEONDERDELEN
Ook is het de bedoeling van de verordening consumenten
keuze te bieden wat betreft de reserveonderdelen die bij de reparatie van hun auto gebruikt worden.
Automobielproducenten mogen erkende reparateurs niet meer beletten reserveonderdelen te betrekken bij andere
bevoorradingsbronnen; evenmin mogen zij het recht van erkende reparateurs beperken om onderdelen te gebruiken
die in kwaliteit gelijkwaardig zijn aan die van originele reserveonderdelen. Deze maatregelen zouden ertoe
moeten leiden dat producenten van reserveonderdelen meer onderdelen rechtstreeks aan reparateurs gaan verkopen,
waardoor de consument meer keuze krijgt en de concurrentie bij de levering van onderdelen toeneemt.
Gezien echter de directe contractuele rol van de automobielproducenten bij gratis onderhoud,
terugroepacties en reparaties onder garantie kunnen erkende reparateurs verplicht worden voor dit soort
reparaties originele, door de automobielproducenten geleverde reserveonderdelen te gebruiken.
MEER MOGELIJKHEDEN OM AUTO'S TE VERKOPEN AAN CONSUMENTEN UIT ANDERE
LIDSTATEN
Ook nu al kan een dealer niet worden belet om auto's te leveren
aan buitenlandse consumenten. Zo krijgen consumenten de kans om over de grens te kopen, en kunnen bijvoorbeeld
consumenten uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland voertuigen met rechtse besturing tegen lagere prijzen te
kopen bij dealers op het Europese vasteland.
Het halfjaarlijkse verslag van de
Commissie over de autoprijzen heeft steeds weer aan het licht gebracht dat er voor de prijzen van nieuwe auto's
belangrijke verschillen bestaan tussen de EU-lidstaten. Een afgelopen jaar voor de Commissie
gepubliceerde studie kwam tot de bevinding dat deze verschillen niet volledig toe te schrijven zijn
aan verschillen in het belastingpeil. Daarbij worden vooral beperkingen opgeheven voor intermediaire dealers die
bij de aankoop van een auto optreden namens een consument. In de toekomst hoeven deze vertegenwoordigers
(meestal "tussenpersonen" genoemd) enkel nog een volmacht over te leggen waaruit blijkt dat zij handelen namens
een consument.
Voorts mogen dealers in een stelsel van selectieve distributie
advertenties plaatsen in heel de interne markt en mailshots en gepersonaliseerde e-mails zenden aan consumenten
overal in de Europese Unie. Dealers mogen onder geen beding worden bestraft wanneer zij op die manier
verkopen.
In een stelsel van exclusieve distributie kunnen dealers actief verkopen
aan onafhankelijke wederverkopers in hun eigen exclusieve verkoopgebied, en kunnen zij leveren aan
eindgebruikers of wederverkopers van buiten hun gebied, die met hen contact opnemen. Deze actieve verkoop binnen
het toegewezen gebied, en spontane verkoop buiten dat gebied, scheppen de voorwaarden voor betere
prijsconcurrentie in heel de EU dan in de huidige regeling geval was. Tot dusver waren alle actieve verkopen
buiten het toegewezen gebied en verkopen aan onafhankelijke marktdeelnemers verboden.
VERKOOP- EN LEVERINGSPUNTEN IN MEERDERE LIDSTATEN
Ten slotte
kunnen vanaf 1 oktober 2005 dealers in een stelsel van selectieve distributie een secundair verkoop- of
leveringspunt opzetten in een andere regio van hun eigen land of in een andere lidstaat van de Europese Unie. Zo
mag bijvoorbeeld een Spaanse dealer die vaak voertuigen aan Franse consumenten verkoopt, een verkoop- of
leveringspunt openen in Marseille. Nu deze zgn. "locatieclausule" komt te vervallen, zal er niet langere
territoriale bescherming zijn voor dealers in een netwerk met selectieve distributie.
Deze maatregelen moeten helpen ervoor te zorgen dat de interne markt zo functioneert dat consumenten
kunnen profiteren van de nog aanzienlijke prijsverschillen die er tussen lidstaten van de Europese Unie
bestaan.
TOEZICHT
De Commissie zal
toezicht blijven uitoefenen op de overeenkomsten inzake motorvoertuigendistributie. Zij zal erover waken dat de
automobielproducenten de nieuwe regels correct toepassen op de verkoop- en de aftersales-markt. Kunnen zaken
niet worden opgelost tussen producenten en dealers, dan zal de Commissie alle nodige juridische stappen zetten
opdat de consumenten alle voordelen kunnen halen uit de nieuwe regels inzake motorvoertuigendistributie.
(1) Het is automobielproducenten echter niet toegestaan om voor een individuele dealer
exclusiviteit (toewijzing van een exclusief verkoopgebied) en selectiviteit (verbod te verkopen aan
onafhankelijke marktdeelnemers) te combineren. Het staat producenten echter vrij om, afhankelijk van hun
behoeften, op sommige markten in de EU met exclusieve systemen te werken en op andere met selectieve
systemen.